Muxhahedinet Khelk në Irak, një enigmë politike-pjesa e nëntë

Categoria: Dokumente

Opsioni 3: Kthimi i Organizatës Muxhahedin Khelk në Iran

Meqenëse shumica e anëtarëve të MEK-ut janë shtetas iranianë (megjithëse shumë prej tyre praktikisht janë pa shtetësi, sepse nuk kanë më dokumentet e nevojshme apo pasaportat iraniane), fillimi dhe mbarimi i çështjes të kthimit në Iran varet nga vetë Irani. [13] Përveç kërkesës publike për kthimin e anëtarve të organizatës MEK në vendin në të cilin ata banonin, arsyetimi kryesor për të bindur anëtarët të ktheheshin në Iran për më shumë se pesë vjet, ishte se Irani kishte dhënë amnisti (falje) për anëtarët e organizatës.

Amnistia u prezantua për herë të parë në maj të vitit 2003, kur Republika Islamike e Iranit, midis propozimeve të tjera, ofroi shkëmbimin e anëtarëve të al-Kaidës të ndaluar në Iran, përfshirë Saif al-Adel dhe një nga djemtë e Osama bin Laden, me anëtarët e Organizatës Muxhahedin Khelk në Irak. [14] Irani për ti dhënë siguri Shtetëve të Bashkuara, që nuk do të kishte rreziqe e aranzhimeve të tilla (që do të thotë që të drejtat e njeriut të ish anëtarëve të MEK-ut nuk do të shkelen), [15] njoftoi se do të këtë amnisti për të gjithë anëtarët e grupit, përveç 50 udhëheqësve të tyre që nuk do të ketë amnisti. [16] Për më tepër, Republika Islamike e Iranit njoftoi se do të ftonte Kryqin e Kuq për të rregulluar kthimin e anëtarëve të MEK-ut dhe për të pasur mbikëqyrje të plotë të gjykimit të udhëheqësve të MEK-ut. [17] Shtetet e Bashkuara fillimisht refuzuan ofertën e Iranit, jo vetëm për shkak të mosbesimit ndaj Republikës Islamike të Iranit dhe për të shmangur inkurajimin e Republikës Islamike për të marrë peng, [18] por edhe për të pasur në dorë MEK-un për përdorime të mundshme në të ardhmen - për shembull, marrja e informacionit në lidhje me Iranin për forcat e koalicionit - dhe shmangia e dhënies së një "dhurate" Iranit (veçanërisht nëse Republika Islamike rregullon të dhënat e saj të të drejtave të njeriut përmes trajtimit njerëzor të anëtarëve të MEK-ut). [19] Shtetet e Bashkuara gjithashtu refuzuan përsëri një propozim të mëvonshëm për të shkëmbyer emrat e të burgosëve të MEK-ut në Irak me ata të të arrestuarve të al-Kaidës në Iran. [20] Negociatat për një marrëveshje armëpushimi të 10 majit me Organizatën e Përgjithshme Muxhahedin Khelk u zhvilluan menjëherë pas këtyre bisedimeve.

Në vitin 2004, qasja e SHBA-së ndryshoi disi. Me ndihmën e Sadamit, Organizata Muxhahedin Khelk rriti numrin e anëtarve të saj. Në këtë mënyrë, ata i tërhoqën robërit iranianë të luftës Iran-Irak, duke u premtuar se nëse do të zhvendoseshin nga kampet e të burgosurve Irakianë, në kampet e MEK-ut do të ktheheshin në Iran. Shumë nga njerëzit e parë që kërkuan nga JIATF t'i ndihmonte të largoheshin nga Organizata e Muxhahedinve Khelk, ishin ish-të burgosurit e luftës, ku qindra prej tyre u transferuan në TIPF. Ata raportuan se Kryqi i Kuq vizitoi kampet e MEK-ut para operacionit çlirimtar të Irakut, por udhëhësit e MEK-ut, pengoi përpjekjet e Kryqit të Kuq për të rregulluar kthimin e tyre ose për të vendosur kontakte me familjet e tyre.

Në fillim të vitit 2004, JIATF kontaktoi Kryqin e Kuq për të rregulluar kthimin e anëtarve. Sidoqoftë, Kryqi i Kuq nuk mund ta bënte këtë, nëse forcat e koalicionit nuk kishin përcaktuar statusin ligjor të MEK-ut. Pasi anëtarët e grupit u identifikuan si individë të mbrojtur, Kryqi i Kuq intervistoi disa individë dhe i ndihmoi ata në kthimin e tyre në Iran në fund të vitit 2004 dhe përsëri në fillim të vitit 2005. Me këtë ndimë, rreth 250 ish-anëtarë të Muxhahedinve Khelk u kthyen vullnetarisht në Iran, të cilët thuhet se ishin trajtuar mirë nga Republika Islamike. [21] Në fakt, në interes të marrëdhënieve me publikun, Irani mbajti një ceremoni mirëseardhje për ish anëtarët e MEK-ut që po ktheheshin në shtëpi dhe më pas u dha njerëzve një justifikim dy-javor. Deri më tani, Kryqi i Kuq nuk ka marrë asnjë raport për keqtrajtim të këtyre që ishin kthyer, madje edhe gjatë atyre dy javëve të periudhës së justifikimit. [22] Në maj të vitit 2004, një ekip i Departamentit të Shtetve të Bashkuara të Amerikës, bëri disa intervista me njerëzit e vendosur në Kampin Ashraf dhe propozoi kthimin e të gjithë anëtarëve të MEK-ut, por asnjë veprim nuk u ndërmor. [23]

Kthimi në Iran ka qenë opsioni i vetëm për zhvendosje të suksesshme në planin afatgjatë. Përkundër pritjes publike që Republika Islamike e Iranit do të ndjekë penalisht të gjithë ish anëtarët e Muxhahedin Khelk, që në të vërtet ky rast nuk ishte kështu. Në fakt, është në interes të Republikës Islamike të miratojë një pozitë të amnistisë në mënyrë që të përmirësojë pozitën e saj ndërkombëtare dhe në të njëjtën kohë të çojë përpara qëllimin e saj kryesor për shpërbërjen e Organizatës Muxhahedin Khelk. Qeveria Irakiane gjithashtu mund të arrijë qëllimin e saj për të dëbuar popullsinë e MEK-ut nga Iraku dhe në të njëjtën kohë rrit pozitën e saj ndërkombëtare duke mbështetur kthimin përmes Kryqit të Kuq. Një numër i zyrtarëve të Departamentit të Shtetve të Bashkuara të Amerikës vazhdojnë të besojnë se riatdhesimi në Iran është e vetmja mundësi logjike. [24]

 Është e nevojshme që Kryqi i Kuq të përfshihet në çdo përpjekje për t'i rikthyer njerëzit, sepse duhet të respektohet parimi i mos kthimit të njerëzve atje ku ata kërcënohen. Kjo kërkon një qasje rast pas rasti për secilin individ. Kryqi i Kuq interviston anëtarët vullnetarët, për ti kthyer në Iran dhe për të shqyrtuar frikën e ndjekjes penale. Nëse frika e personit nuk është reale dhe e arsyeshme, personi mund të kthehet me forcë në vendlindjen e tij. Për ata anëtarë të MEK-ut, që frika e tyre nga ndjekja penale është e vërtetë dhe serioze të cilët këtu përfshihen udhëheqësit që nuk janë të ligjshëm për amnistin në Iran, ndalohet kthimi i njerzëve në vendin që ata kërcënohen. Sigurisht, këta njerëz nuk janë të imunizuar nga ndjekja penale për hyrjen e paautorizuar në Irak ose krime të tjera të kryera në Irak (ose në Iran, nëse Iraku merr kontrollin e plotë), por qeveria irakiane duhet të angazhohet me një garanci të shkruar diplomatike se këta njerëz trajtohen njerëzisht në përputhje me rregullat ndërkombëtare.

 [1] Parimi i mos rikthimit të personave në një vend ku ata mund të kërcënohen ndryshon nga traktati në traktat, me disa që përqendrohen në rrezikun e ndjekjes penale (për shembull Konventat e Gjenevës dhe Konventa kundër Torturës) dhe të tjerët përqendrohen në Frikën e ndjekjes penale (për shembull Konventa e vitit 1951 për Refugjatët). Konventa e katërt e Gjenevës është më e ngushtë se rregullat e tjera të ngjashme sepse kufizon bazën për ndjekje penale për pikëpamjet politike ose besimet fetare, ndërsa transferimi i një personi në kërkim "mund të ketë arsye për frikën e ndjekjes penale", dhe jo vetëm ata që kanë një frikë të arsyeshme të ndjekjes penale ose atyre që përballen me dënime të rënda për bindjet e tyre se mund të ndiqen penalisht (neni 45). Analistët argumentojnë se rreziku duhet të jetë i konsiderueshëm. Qeveria e SHBA-së e sheh parimin e moskthimit të personave në një vend ku ata mund të kërcënohen si një çështje politike - duke përfshirë vetëm ata brenda SHBA-së dhe nuk e sheh atë si një kërkesë ligjore (intervistë me zyrtarë të Departamentit të Shtetve të Bashkuara të Amerikës), Tetor i vitit 2007 dhe Shkurt i vitit 2008).

[2] Që nga përqendrimi i Organizata Muxhahedin Khelk (MKO) në kampin Ashraf, ndonjëherë ka deklaruar se është shumë e popullarizuar në mesin e Irakianëve. Për shembull, MEK publikoi një peticion duke pretenduar se 5.2 milion Irakianë kishin nënshkruar në mbështetje të MEK-ut. Më vonë u zbulua se kjo ishte një falsifikim, peticioni kishte nënshkrime të falsifikuara (intervistë me zyrtarin e Departamentit të Shtetve të Bashkuara të Amerikës, tetor i vitit 02007).

[3] "Zyrtarët: Iraku i garantuar nga SHBA mbi kryengritësit iranianë" vitit 2008

[4] Garancitë diplomatike janë një mjet jo i besueshëm për të siguruar zbatimin e mbrojtjeve të specifikuara në parimin e mos-ripërtëritjes. Grupet e të drejtave të njeriut zakonisht i konsiderojnë këto raste të pamjaftueshme për të mbështetur ndjekjen penale (shkruar nga Chesney, viti 2006, faqe 659; shkruar nga Deeks, viti 2008, faqe 43-47). Departamenti i Shtetve të Bashkuara të Amerikës zakonisht preferon të shmangë përdorimin e garancive diplomatike, veçanërisht ato jo të shkruara (intervistë me zyrtarë të Departamentit të Shtetve të Bashkuara të Amerikës, tetor i vitit 2007 dhe shkurt i vitit 2008).

[5] Ligji ndërkombëtar i azilit specifikisht i referohet ligjit lokal të azilit që u jep azil individëve dhe leje qëndrim në mënyrë që të parandalojë përndjekjen penale dhe nuk ka për qëllim të jap leje qëndrimi për emigrantët siç janë çështjet ekonomike dhe lidhjet familjare. UNHCR shqyrton kërkesat për azil për të përcaktuar nëse ato përfshihen në fushën e ligjit ndërkombëtar dhe, nëse është e nevojshme, siguron krijimin e tyre. (Ligje të ndryshme të azilit zbatohen për njerëzit që janë larguar nga vendlindja e tyre për shkak të luftës, urisë ose katastrofave natyrore ose po përballen me kërcënimin e ndjekjes penale. Shumica e këtyre njerëzve nuk vendosen përgjithmonë, por përkohësisht dhe presin që të kthehen në vendin etyre).

[6] Komisioneri i Lartë i Kombeve të Bashkuara për Refugjatët (UNHCR) i vitit 2008. Refugjatët pa shtetësi që nuk mund të kthehen në atdheun e tyre dhe nuk mund të banojnë kurrë atje janë caktuar si "refugjatë të përhershëm".

[7] Falja ndërkombëtare e vitit 2007, faqe 31.

[8] Intervistë me ish-komandantin e JIATF, shkurt i vitit 2008.

[9] Intervistë me zyrtarin e Departamentit të Shtetve të Bashkuara të Amerikës, tetor i vitit 2007.

[10] Burimi 8 (viii (a) (3) (B) U.S.C. 12$1182) Gjithashtu shikoni në Pub.L. 104-132.

[11] Megjithëse refugjatët dhe të paraburgosurit dolën vullnetarë për lëvizje të lirë, JIATF nuk ua dha këtë të drejtë ish anëtarëve të MEK-ut sepse mendonte se anëtarët e grupit ishin në rrezik në Irak. Si përgjigje, disa anëtarë hynë në një grevë urie dhe nënshkruan një peticion proteste. Në çdo kohë, JIATF lejoi individët të largoheshin vullnetarisht me kusht që të pranonin rrezikun.

[12] Komunikimi elektronik me ish-oficerin e JIATF, dhjetor i vitit 2008.

[13] Një numër i vogël i anëtarëve aktualë dhe të ish anëtarve të Organizatës Muxhahedin Khelk kanë shtetësi të vlefshme ose leje qëndrim në vendet jo-iraniane, të cilët nuk do të ndiqen penalisht, megjithëse shpesh ata nuk kanë dokumentet e nevojshme për të hyrë në vendet në fjalë. Për ish-anëtarët që dëshironin të ktheheshin në Iran, JIATF punoi me Departamentin e Shtetit të SHBA-së për të siguruar kthimin e tyre.

[14] Shkruar nga Porter në vitin 2006.

[15] Këto shqetësime, duke pasur parasysh historin e Republikës Islamike të Iranit për ndjekjen penale të MEK-ut nuk ishin pa arsye. Departamenti i Shtetve të Bashkuara të Amerikës ka identifikuar vazhdimisht Republikën Islamike si një mbështetës kryesor të torturave.

[16] Në vitin 2003, një zëdhënës i Republikës Islamike të Iranit theksoi se “falja nuk do të përfshijë udhëheqësit e MEK-ut të cilët ishin të përfshirë drejtpërdrejt në operacione terroriste dhe krime kundër popullit Iranian” (shtypi iranian raporton arrestime të anëtarët e MEK-ut, mes arrestimeve të fundmi të vitin 2003). Në vitin 2007, sipas JIATF, vetëm pesë nga emrat e shpallur të udhëheqësve së organizatës që banonin në kampin Ashraf kishin leje qëndrimi.

[17] Intervistë me një ish-anëtar të stafit të Shtëpisë së Bardhë, janar i vitit 2008.

[18] Shikoni në shkrimet  Tanter dhe Clawson të vitit 2003.

[19] Intervista me stafin e Këshillit të Sigurimit Kombëtar, Departamenti i Mbrojtjes dhe Departamenti i Shtetve të Bashkuara të Amerikës, tetor i vitit 2007 dhe janar dhe shkurt i vitit 2008.

[20] Shkruar nga Porter në vitin 2006.

[21] Kryqi i Kuq Botëror, viti 2008.

[22] Shkruar nga Steele në vitin 2009.

[23] Intervistë me një zyrtar të lartë të qeverisë së përkohshme të koalicionit, shkurt i vitit 2008.

[24] Intervistat e kryera në tetor të vitit 2007 dhe shkurt të vitit 2008.


Lini komentet tuaja

Posto koment si mysafir

0 / 300 Character restriction
Your text should be in between 10-300 characters
Komentet tuaja i nënshtrohen moderimit të administratorit.
  • Asnjë koment i gjetur