|
صفای نفس شهید اشرفی چنان بود که دیدار کنندگان با او از ملاقاتش دل نمی کندند و اگر ملاقات به تعویق می افتاد یا انجام نمی شد ، دل شکسته می گشتند . کلماتش آن قدر دلنشین بود که مردم هیچگاه از سخنانش خسته نمی شدند و قیافه نورانیش به قدری جذاب بود که به وقت خداحافظی بعضی با چشم گریان منزل را ترک می کردند
|
" مرحوم شهید بزرگوار حضرت حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا عطاءالله اشرفی را در این مدت طولانی به صفای نفس و آرامش روح و اطمینان قلب و خالی بودن از هواهای نفسانی و ترک هوای و اطاعت امر مولی و جامعیت علم مفید و عمل صالح می شناسم ... "
امام خمینی (ره)
• کمال اخلاقی ، زهد و تقوا
ارزش انسان به دو چیز است : علم و تقوا . اگر انسانی عالم باشد ولی تقوا نداشت ، نه تنها برای جامعه فایده ای ندارد ، بلکه وجودش موجب فساد نیز هست . در روایت دارد " اذا فسد العالم " ، اگر اخلاق اسلامی و بی هوایی و تقوا در عالم نباشد ، به مقام صوری و ظاهری دل می بندد و این برای اسلام و مسلمین خطرناک تر از هر چیز است .
امام خمینی که خود نمونه اکمل و اتمی است که مردان خدا و شخصیت های بزرگ با او سنجیده می شوند و به قول شهید محراب " در بی هوایی نظیر ندارد و ما در عصر خودمان مانند ایشان را ندیده ایم " ، در پیام تاریخی و بی سابقه خود هشت صفت برجسته را که هر یک موجب امتیاز یک انسان الهی و یک عالم متعهد است ، برای شهید محراب بیان فرموده اند .
• صفای نفس
صفای نفس شهید اشرفی چنان بود که دیدار کنندگان با او از ملاقاتش دل نمی کندند و اگر ملاقات به تعویق می افتاد یا انجام نمی شد ، دل شکسته می گشتند . کلماتش آن قدر دلنشین بود که مردم هیچگاه از سخنانش خسته نمی شدند و قیافه نورانیش به قدری جذاب بود که به وقت خداحافظی بعضی با چشم گریان منزل را ترک می کردند .
در این رابطه جمله ای را که حجت الاسلام کروبی نماینده امام و سرپرست محترم بنیاد شهید ، شخصاً از امام شنیده بودند نقل می کنم ، ایشان می گفتند : " حضرت امام خمینی چندی قبل از شهادت آقای اشرفی به من فرمودند : هر وقت آقای اشرفی اصفهانی را می بینم ، به یاد خدا می افتم ."
مرد مؤمن و صالح مؤمنین را می شناسد ، عمل و سیرت مؤمن موجب شناخت خداوند متعال خواهد شد .
• آرامش روح
شهید محراب از مصادیق بارز آیه شریفه " یا ایتها النفس المطمئنه " بود و هر گاه انسان نظر به قیافه نورانی و محاسن سفید این عالم می نمود به یاد خدا می افتاد و آرامش روح پیدا می کرد . این حال از مختصات اولیای خدا است .
او هیچگاه از مرگ و شهادت هراس نداشت ، کراراً به وسیله تلفن های مجهول و ناشناخته ایشان را به مرگ تهدید می کردند و ایشان در پاسخ می فرمود : " شهادت منتهای آرزوی من است ." دو بار به ایشان سوء قصد شد و هر بار بعد از واقعه اظهار تأسف می نمود که چرا باید سعادت شهادت را نداشته باشم .
و روز شهادت با این که از مسافرت طولانی با وسیله نقیله زمینی مراجعت کرده بودند و به ایشان گفته شد خسته هستید و نماز جمعه را امروز نخوانید ، نپذیرفتند و با آرامش روح و خاطر جمع به استقبال مرگ شتافتند و بالاخره با نفس مطمئن و ایمان کامل به آرزوی طولانی خود یعنی به فیض عظمای شهادت نایل گردیدند .
• اطمینان قلب
این صف از صفات برجسته شهید محراب بود ، در بسیاری از مشکلات اجتماعی با خاطری جمع و قلبی مطمئن توصیه به صبر می فرمود و گوشزد می کرد که : " در کارها عجله نکنید " ، هر گاه در کاری با ایشان مشورت می کردیم ، می فرمود : " صبر کنید و با تأمل و تفکر کار را انجام دهید ."
در بعضی از امور که احساس نگرانی می شد ، با دلی محکم و اراده ای قوی می فرمود : " کارها درست می شود ." به مصداق آیه شریفه " الا بذکر الله تطمئن القلوب " لبانش اغلب به ذکر خدا مشغول بود و کلمه " یا الله " و گاهی " یا حسین " را بسیار بر زبان جاری می کرد و هر گاه این کلمات را می فرمود ، رخسارش برافروخته می گشت و در شنونده هم آنچنان تأثیر می گذاشت که گویا ندایی آسمانی شنیده است و قلبش به حرکت در می آمد.
• خالی از هواهای نفسانی
این جمله از پیام حضرت امام بسیار قابل توجه و مهم است ، " هوای نفس در یک چیز خلاصه نمی شود ." خواسته های نفسانی متعدد است ، هر یک از هواهای نفسانی می تواند یک انسان را از مقام انسانی ساقط کند .
جاه طلبی و مقام پرستی ، خود پسندی ، شهوت پرستی ، دنیا پرستی یا چیزهای دیگری که در نظر امام امت بوده است ، برای هر انسان قبیح است و ناپسند ، ولی برای یک فرد عالم اقبح و زشت تر است . امام امت در پیام شان شهید محراب را خالی از " هواهای نفسانی " دانسته اند .
• تارک هوی
چه تفاوتی است بین این عبارت و عبارت پیشین ؟ حب نفس و هوای نفس و مقام و دنیا در وجود هر انسانی نهفته است و در ضمیر انسان یافته می شود . آنچه مههم است مبارزه کردن با این خصلت زشت است که می تواند انسان را به اوج ملکوت و مقام دنیوی بزرگ برساند یا به دره سقوط و نیستی کشاند تا جایی که " اولئک کالانعام بل هم اضل ."
مبارزه با هوای نفس بسیار دشوار و جهاد اکبر است . امام امت می فرماید : " شهید محراب را تارک هوی می شناسم " و این جمله بسیار مهمی است که امام برای ایشان گفته اند . در اسلام ارزش انسان با همین معیارها سنجیده می شود .
شرایط رهبر و مرجع تقلید نیز بنا به فرموده امام باقر (ع) در حدیث معروف " من کان من الفقها صائناً لنفسه حافظاً لدینه مخالفاً علی هواه مطیعاً لامر مولاه فللعوم ان یقلدوه و ذلک بعض فقهاء الشیعه " ، همین ها است .
شهید محراب کراراً با استناد به این حدیث شرایط مذکور را برای مرجعیت و رهبری امام می فرمود و تنها امام را مصداق واقعی این حدیث و واجد این شرایط می دانست .
• مطیع امر مولی
این صفت که از عالی ترین اوصاف یک انسان مؤمن و یک فرد کامل است ، از ویژگی های اولیای خدا است . کسانی که فقط برای خدا حرف می زنند و برای خدا خدمت می کنند و برای خدا حرکت می کنند و جز به خدا به چیز دیگری توجه ندارند و فقط خدا را می پرستند .
این بندگان شایسته و صالح خداوند هستند که از خداوند اطاعت و پیروی می کنند ، امام امت این صفت را برای این شهید بزرگوار ذکر کرده اند .
• جامع علم مفید
علم مفید کدام علم است ؟ بدیهی است آن علمی که در جهت خدمت به اسلام و جامعه و در راه رشد فرهنگی و سعادت یک ملت به کار برده شود . امام امت شهید بزرگوار محراب را جامع علم مفید دانسته اند .
در اینجا لازم می دانم فهرست وار از علومی که آیت الله اشرفی می دانست یا در آن تخصص داشت نام ببرم : ادبیات (صرف و نحو و منطق) ، اصول ، فقه ، فلسفه و حکمت ، رجال و درایه ، تفسیر . در علم فقه و اصول و تفسیر تخصص داشت و در فقه در سن چهل سالگی به درجه اجتهاد رسید .
تا آنجا که بنده اطلاع دارم مطالعات ایشان در این اواخر بیشتر در قسمت تفسیر قرآن بود که از تفاسیر شیعه و سنی استفاده می کرد . بی دلیل نبود که در آیات قرآن تسلط عجیبی یافته بود ، طوری که به استناد گفته خودشان حدود دو جزء قرآن را به طور پراکنده حافظ بود ، لذا در بحث ها و سخنرانی ها آیات قرآن را به وفور قرائت می فرمود و حتی سخن روز را با قرآن شروع می کرد ، خطبه های نماز جمعه ایشان شاهد این مدعا است .
در این رابطه دو کتاب نوشته اند ، یکی " البیان فی علوم القرآن " که زائد بر چهارصد صفحه است ، ایشان فوق العاده مایل بود این کتاب در زمان حیاتش به طبع برسد ، متأسفانه ممکن نشد . امیدوارم این توفیق نصیب ما بشود که در آینده این کتاب را به چاپ برسانیم .
دیگر جزوه ای است به نام " حروف مقطع قرآن " که به فارسی نوشته شده و انشاءالله بعد از چاپ در اختیار عموم علاقمندان قرار خواهد گرفت . (1)
• عمل صالح
از خصوصیات یک فرد مؤمن داشتن عمل صالح است ، اصولاً تشخیص مؤمن از غیر مؤمن به وسیله عمل صالح میسر است . عمل شخص هر چه صالح تر و کجروی او هر چه کمتر باشد ، میزان قرب وی بیشتر خواهد بود .
در این مسیر است که انسان به درجه ای می رسد که از طایفه صلحا محسوب خواهد شد که خداوند در قرآن به طور مکرر از آنها توصیف فرموده و جزای خیر ایشان را معین کرده است ، امام امت شهید محراب ، آیت الله اشرفی را به داشتن عمل صالح توصیف می کند .
پی نوشت:
1. برهان قرآن در علوم قرآنی یکی از آثار ارزشمند آن شهید بزرگوار است که قبل از برگزاری کنگره به زیور چاپ رسید و منتشر شد . (البیان همین کتاب برهان قرآنی است)
