تاریخچه اقدامات حقوقی و قضایی علیه منافقین پس از انقلاب اسلامی در ایران و جهان

سازمان مجاهدین خلق موسوم به منافقین از ابتدای حیات بی ثمر خود تا کنون هیچگاه روی آرامش را به خود ندیده است. این گروهک تروریستی همواره طی این سال‌ها یا در حال فرار و پنهان‌شدن بوده یا دربه‌در کشورهای مختلف. این وضعیت خانه‌به‌دوشی و بی‌وطنی به‌خاطر ماهیت تروریستی و خوی وحشی‌گری منافقین شکل گرفته و باعث شده به دلیل رفتارهای خشونت‌طلبانه و غیرقانونی در سراسر جهان علیه این گروهک اعلام جرم صورت گیرد و پرونده‌های حقوقی متعدد به دلایل مختلف تروریسم، پولشویی و اقدامات غیرقانونی علیه این گروهک مفتوح گردد.

تفاوت تمامی دادگاه‌ها و اقدامات حقوقی که از ابتدای انقلاب تاکنون صورت گرفته، این است که در تمامی این سال‌ها تنها علیه اشخاص اعلام جرم و محاکمه صورت گرفته بود یعنی تنها شخص عامل و تروریست محاکمه می شده و بر اساس میزان جرم ارتکابی طبق قانون علیه او کیفرخواست صادر می شده است. در حالیکه هیچگاه علیه گروهک، سران و رهبرانی که هدایت و فرماندهی این ترورها را به عهده داشتند اقدامی صورت نگرفته بود. دادگاه اخیر منافقین بعد از گذشت 42 سال از شروع فاز مسلحانه منافقین برای اولین بار در کشور این اقدام مهم و ارزشمند را انجام داده است.

در این نوشتار سعی شده تا به برخی از اقدامات حقوقی علیه این گروهک در ایران و جهان اشاره گردد.

 1- دستگیری و محاکمه محمدرضا سعادتی به جرم جاسوسی برای شوروی

6 اردیبهشت 1358 محمدرضا سعادتی از اعضای ارشد و نفر دوم گروهک تروریستی منافقین به اتهام جاسوسی برای کا.گ.ب (سرویس اطلاعاتی شوروی) در تهران دستگیر و پس از محاکمه به 10 سال زندان محکوم شد. در زندان پس از اثبات نقش وی در اقدام به ترور آیت‌الله محمدی‌گیلانی، سیداسدالله لاجوردی و محمد کچویی در جریان شورش مسلحانه‏ای در زندان که منجر به ترور شهید کچویی مدیر داخلی زندان اوین شد، مجدداً محاکمه و در مردادماه 1360 مجازات شد.

 2- دستگیری و محاکمه تقی شهرام (رهبر سازمان مجاهدین خلق م ل

تقی شهرام روز ۱۱ تیرماه ۱۳۵۸ به اتهام دستور قتل صمدیه لباف، شریف واقفی و برخی دیگر از اعضای منافقین دستگیر شد.

محاکمه تقی شهرام در ۲۳ تیر1359 آغاز شد. در دادگاه، خانواده‌های قربانیان تصفیه‌های منافقین به شکایت از وی پرداختند. او نهایتاً در روز پنجشنبه 2مرداد۱۳۵۹ مجازات شد.

 3- برگزاری دادگاه های متعدد طی سالهای 1360 تا 1368

گروهک منافقین پس از 30خرداد1360 به طور علنی وارد فاز مسلحانه و تروریستی شد. طی این دوران صدها عضو بازداشت‌شده این گروهک در دادگاه‌های سراسر کشور محاکمه شدند و بسته به میزان جرم ارتکابی خود احکام متفاوتی دریافت کردند. برخی تبرئه شده و آزاد شدند، تعدادی به زندان محکوم شدند و پس از گذراندن دوران حبس خود آزاد شده و برخی مجدداً به تیم‌های ترور منافقین پیوستند و عده‌ای هم که در خط ترور و کشتار مردم و مسئولین قرار داشتند مجازات شدند.

نکته قابل تامل در تمام این دادگاه‌ها این است که این دادگاه‌ها به بررسی اقدامات تروریستی و خشونت‌طلبانه افراد بازداشتی می‌پرداختند و هیچگاه دادگاهی جهت بررسی جرایم ارتکابی توسط منافقین و رهبران آن که آزادانه این گروهک تروریستی را هدایت می‌کردند برگزار نشد.

پس از حمله نظامی نافرجام منافقین در مرداد 1367 تحت عنوان عملیات فروغ جاویدان و شکست سنگین منافقین در این عملیات، اعضای زندانی منافقین در نقاط مختلف کشور به خیال تمام شدن کار نظام دست به شورش و درگیری در زندان‌ها زدند که پس از این اتفاق مورد محاکمه قرار گرفتند و سایر اعضای باقیمانده از این گروهک از کشور متواری شدند و به منافقین در خاک عراق پیوستند و توان تروریستی این گروهک در کشور به شدت مضمحل شد.

 4- دادگاه تشکیلات جنگل منافقین

شروع فاز نظامی گروهک تروریستی منافقین موجب شد تا در میان تمام گروه‌های ضدانقلاب همبستگی شدیدی ایجاد شود. از طرف دیگر ناامن شدن محیط‌های شهری و نیز ایدئولوژی مائوئیستی برخی گروه‎ها باعث شد تا آن‌ها به سبک چریک‎های جنگلی آمریکای لاتین به اعماق جنگل‎های شمال کشور پناهنده شوند و فاز جدیدی از جنگ چریکی را از سر بگیرند.

اتحادیه‎ی کمونیست‎های ایران(سربداران)، گروهک آرخا به رهبری محمدباقر حرمتی‎پور و منشعب از گروهک اشرف دهقان، حزب رنجبران و گروهک اتحادیۀ چپ به رهبری حسن ماسالی، از جمله تشکل‎هایی بودند که پس از 30 خرداد ماه 1360 تشکیلات جنگل خود را سامان دادند و به آشوب در شهرهای شمال کشور پرداختند.

گروهک منافقین نیز از این غافله عقب نماند و در میانۀ سال 1360 در دل جنگل‌های گیلان و مازندران سکنی گزید تا بخشی از بار مبارزۀ شهری را بر دوش جنگلی‌ها بیندازد. بر اساس گزارش‌های مسئولان امر، شاخۀ جنگل منافقین در حدود 400 نفر نیرو داشت و مجهز به انواع تسلیحات و تجهیزات بود.

جنایات ضدانقلاب جنگل‎نشین در شهرهای شمالی کشور باعث شد تا مسئولان سپاه پاسداران اقدام به تأسیس قرارگاه حضرت ابوالفضل(ع) جهت مبارزه با جنگلی‌ها کنند.

از معروف‌ترین عملیات‌های تشکیلات جنگل منافقین می‌توان به عملیات کمین دالخانی که منجر به شهادت 7 تن از نیروهای سپاه از جمله شهید شمس‌الله فرجی، فرماندۀ عملیات سپاه رامسر شد. همچنین ترور سرهنگ شقاقی آذر فرماندۀ ژاندارمری ساری؛ حمله به پاسگاه هولار ساری و حمله به پایگاه بسیج قادیکلا از دیگر اقدامات مهم تروریستی این گروهک است.

تشکیلات جنگل منافقین با عملیات نفوذ توسط واحد اطلاعات سپاه ضربه خورد و تعداد کثیری از اعضای جنگلی منافقین دستگیر شدند. این تشکیلات نهایتاً در سال 63 به کل متلاشی شد و اعضای دستگیرشده در دادگاه ها محاکمه شدند.

 5-دادگاه گروه عیاران، گروهی منتسب به منافقین

پس از ضربات سال های 60 و 61 به بدنه گروهک منافقین در داخل کشور ارتباط برخی از اعضا با بدنه تشکیلات قطع شد و بسیاری از اعضا به صورت گرگ تنها و یا تنها در ارتباط با رادیو مجاهد اقدام به فعالیت‌های تروریستی می کردند. یکی از این افراد فردی به نام صفی‌قلی اشرفی بود که وقتی نتوانست با گروهک ارتباط بگیرد به‌همراه تعدادی دیگر از هواداران و اعضای سابق منافقین در سال 1362 گروهی را تحت عنوان «عیاران» سازمان‌دهی کرد. این گروه به منظور ایجاد پوشش مناسب برای فعالیت‌های تروریستی خود، مزرعه‌ای به وسعت ۱۵هزار هکتار در ۷۰کیلومتری مسیر جاده همدان ـ ساوه تهیه و شرکت پوششی تحت عنوان میثاق همدان را تأسیس کرد. «میثاق» در ظاهر یک شرکت زراعی بود که محل اختفای سلاح و آموزش‌های تروریستی گروه به حساب می‌آمد. طی دو سال، این گروه توانست به‌عملیاتهای متعددی، از جمله حمله و سرقت از چند بانک دست بزند و فعالیت گروه را گسترش دهد.

این گروه در طول این مدت از طریق رادیو صدای مجاهد در جریان خطوط و آموزش‌های گروهک منافقین قرار می‌گرفتند و دستورات تروریستی را اجرا می کردند.

در اواخر سال ۶۴ گروه ضربه خورد و صفی‌قلی به اتفاق ۶۰نفر از اعضای گروه دستگیر شدند. و پس از برگزاری چندین دادگاه نهایتا در تاریخ 8 بهمن 1367 تعداد 12 عضو این گروه اعدام شدند و سایر اعضا نیز به زندان محکوم شدند.

 6- ورود گروهک منافقین به لیست‌های تروریستی کشورها

به دلیل ماهیت تروریستی و خشونت طلبانه منافقین، طی سالیان متوالی کشورهای مختلف این گروه را در لیست های تروریستی خود قرار دادند مهم‌ترین این کشورها به شرح زیر می‌باشند:

1 – ایالات متحده آمریکا (تاریخ درج در لیست: 8 ژوئیه 1997 | تاریخ خروج از لیست: 28 سپتامبر 2012)

3- اتحادیه اروپا (تاریخ درج در لیست: می 2002 | تاریخ خروج از لیست: 27 ژانویه 2009)

2 – انگلستان (تاریخ درج در لیست: 28 مارس 2001 | تاریخ خروج از لیست: 24 ژوئن 2008)

4- کانادا (تاریخ درج در لیست: 24 می 2005 | تاریخ خروج از لیست: 20 دسامبر 2012)

5- استرالیا (تاریخ درج در لیست: دسامبر 2001) | تاریخ خروج از لیست: 25 نوامبر 2016)

پس از جدی شدن اخراج منافقین از کشور عراق به دلیل حضور این گروهک در لیست تروریستی اکثر کشورها، هیچ کشوری حاضر به پذیرش اعضای آن نبود تا اینکه کشورهای اروپایی و آمریکا برای رفع این مشکل به ناچار نام این گروهک را از لیست‌های تروریستی خود به‌تدریج حذف کردند. پس از این اتفاق، اعضای گروهک منافقین توانستند به کشور آلبانی نقل مکان کنند. اما همچنان سه کشور ژاپن، عراق و ایران، منافقین را یک گروه تروریستی می‌شناسند و هنوز این گروهک در لیست تروریستی این کشورها وجود دارد.

 7- بازداشت مریم رجوی توسط پلیس ضدتروریسم فرانسه

پلیس ضد تروریسم فرانسه سه شنبه مورخ 27 خرداد 1382 طی عملیاتی به 13 مقر گروهک منافقین در حومه پاریس حمله کرده و 165 تن از اعضای آنان را دستگیر کرد. فعالیت‌های  تروریستی، پولشویی، جعل اسناد اداری و مدارک شناسایی و اقدام‌های مالی مشکوک از جمله دلایل دستگیری اعضای گروهک منافقین توسط پلیس فرانسه اعلام شده بود. در میان دستگیرشدگان مریم رجوی، برادر وی و برادر مسعود رجوی نیز وجود داشتند.

مریم رجوی به همراه  14 تن از اعضای گروهک منافقین به حکم ژان لویی بروگر قاضی ضدتروریسم فرانسه روانه زندان شدند. اعضای دیگر گروهک منافقین که توسط پلیس ضدتروریسم فرانسه دستگیر شده بودند طی دو روز با قید ضمانت آزاد شدند. ماموران ضدتروریسم فرانسه در مقرهای گروهک منافقین در پاریس مقادیر زیادی تجهیزات لجستیکی، عملیاتی و 9 میلیون دلار وجه نقد کشف کردند. بر این اساس ژان لویی بروگر قاضی ضدتروریسم فرانسه به منظور بازجویی و انجام تحقیقات بیشتر، برای مریم رجوی همسر سرکرده گروهک منافقین و 14 تن از  اعضای این گروهک حکم زندان صادر کرد.

این اتفاق، سران منافقین را دستپاچه کرد. نامعلوم بودن تصمیم و حکم دادگاه و احتمال استرداد مریم رجوی و برخی دیگر از کادرهای دستگیرشده به ایران، این گروهک را به این اندیشه واداشت که واکنشی متناسب با ماهیت فرقه‌ای و تروریستی خود بروز دهد. با هدایت گروهک، ده تن از اعضای آن، در اعتراض به دستگیری مریم رجوی دست به خودسوزی زدند. عده‌ای هم در دهکده اوورسورواز در خیابان مجاور پایگاه منافقین دست به اعتصاب غذا زدند. نتیجه نخستین، مرگ 2 تن به نام‌های صدیقه مجاوری و ندا حسنی و سوختگی‌های شدید بقیه بود. تصور سرکردۀ منافقین این بود که این اقدام باعث تأثیرگذاری روی افکار عمومی در اروپا و آمریکا خواهد شد و دولت فرانسه را به تجدیدنظر وادار خواهد ساخت. در نهایت اقدامات خشونت‌طلبانه گروهک کارساز شد و قاضی پرونده با وثیقه سنگین حکم آزادی مشروط مریم رجوی و همراهان وی را صادر کرد. در ادامه نیز این پرونده رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته و با توجه به محرز بودن اقدامات تروریستی و غیرقانونی توسط این گروهک، پرونده پس از چند سال مختومه اعلام شد.

 8- محاکمه دو عضو منافقین به اتهام تشویق و ترغیب به خودسوزی اعضا و هواداران در فرانسه

دو عضو گروهک منافقین به اتهام تحریک و تشویق دیگران به خودسوزی در سال 2003 تحت محاکمه دادگاهی در پاریس قرار گرفتند. محمود اعلمی، 55 ساله و حسین امینی قلی پور، 51 ساله متهم هستند که در جریان اعتراضات هواداران منافقین به بازداشت مریم رجوی در پاریس در سال 2003 میلادی اعضای این تشکل را به خودسوزی تشویق می‌کردند.  براساس این گزارش در صورت گناهکار شناخته شدن متهمان، سه سال زندان و پرداخت 45 هزار یورو جریمه در انتظار آنها خواهد بود. 

پیش از این رادیو فرانسه اعلام کرد: دستگاه قضایی این کشور فیلمی در اختیار دارد که به طور دقیق اقدام دو متهم در تشویق خانم «صدیقه مجاوری» به خودسوزی را نشان می‌دهد.  اين راديو افزود: دو متهم در جریان تظاهرات با مراجعه به نزديك‌ترين پمپ بنزين و خريد ظرفي پر از بنزين، آن را در اختيار داوطلبان خودسوزي قرار دادند و سه تن از افراد وابسته به اين تشكل دست به خودسوزي زدند كه در این اقدام (مجاوری) جان خود را از دست داد. پیرخان شاکی پرونده پیشتر خواهان دو سال زندان تعلیقی برای هر یک از متهمان شد.

 9- حکم دادگاه عالی عراق علیه 33 تن از رهبران و اعضای رده بالای منافقین

روز 30 آوریل 2008 به‌مناسبت فرارسیدن سالگرد قتل سعید نوروزی به‌دست گروهک منافقین در سال 1382، خانم الهام نوروزی خواهر سعید نوروزی به همراه خانواده شکایتی را علیه سران گروهک منافقین تسلیم دادگاه عالی عراق کردند.

دادگاه عالی عراق پس از استماع شکوائیه خانواده نوروزی و بررسی مستندات، پرونده‌ای در این رابطه تشکیل داده و 33 تن از سران منافقین مستقر در قرارگاه اشرف از جمله مژگان پارسایی جانشین مسعود رجوی در قرارگاه اشرف، صدیقه حسینی مسئول اول وقت در قرارگاه اشرف، زهره قائمی یکی از فرماندهان ارشد منافقین، عباس داوری، مهدی ابریشمچی، حسین ابریشمچی، حسن زمان وزیری، هادی متقالچی(دکتر خسرو)، حمیدرضا آرمانخواه، حجت بنی عامری و… را تحت پیگرد قانونی قرار می‌دهد. از دیگر اتهامات این افراد دست‌داشتن در عملیات کردکشی و همکاری با رژیم بعثی در سرکوب انتفاضه شیعیان عراق در سال 1991 میلادی عنوان شده بود. گفتنی است سعید نوروزی یکی از اعضاء ناراضی و منتقد سازمان در قرارگاه‌های منافقین بود که طی ارسال نامه‌های مخفی به خانواده خود از جمله خواهرش سهیلا نوروزی درخواست کمک برای جدایی از منافقین کرده بود. اما در بهار سال 1382 شمسی پس از سقوط صدام حسین دیکتاتور عراق، در یک تردد از مناطق مرزی به قرارگاه اشرف به ضرب گلوله منافقین کشته شد.

 10-دادگاه رسیدگی به دادخواست ۴۲ نفر از اعضای سابق منافقین

در اسفند 1399 دادگاه رسیدگی به دادخواست ۴۲ نفر از اعضای سابق و تواب گروهک تروریستی منافقین علیه مریم و مسعود رجوی و جمعی از اعضای کادر ارشد این گروهک در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی و عمومی بین‌الملل تهران برگزار شد.

دادگاه، سرکرده گروهک منافقین را به پرداخت حدود ۷ هزارو۶۶۰میلیارد تومان در حق آسیب‌دیدگان و کسانی که خسارت مادی و معنوی به آن‌ها وارد شده محکوم کرد. لازم به ذکر است که جلسات دادگاه این ۴۲ شاکی، صحنه روایت‌هایی تلخ و غمبار از تروریسم عریان این گروهک علیه اعضای خود بود.

11-بزرگ‌ترین دادگاه رسیدگی به جرایم گروهک منافقین و رهبران آن

نخستین جلسه دادگاه اعضا و سرکرده‌های گروهک تروریستی منافقین سه‌شنبه ۲۱ آذر 1402 در دادگاه کیفری یک استان تهران برگزار شد. در این دادگاه ۱۰۴ عضو این گروهک و یک شخصیت حقوقی (گروهک منافقین) محاکمه خواهند شد.

تشکیلات منافقین، مسعود رجوی، مریم قجر عضدانلو (معروف به مریم رجوی)، مهدی ابریشمچی، زهره اخیانی، فهیمه اروانی، مهدی براعی، مژگان پارسیایی، زهرا مریخی آهنگر کلایی، محمد علی توحیدی خانیکی، علی خدایی صفت، مهدی خدایی صفت، عباسعلی داوری فیضی پور آذر، سید مجید سید المحدثین، صدیقه حسینی، محمد طریقت منفرد، مهوش سپهری، قدسی خرازیان، مهناز سلیمانیان، محسن سیاه کلاه، مریم فضل مشهدی، بهشته شادرو، ژیلا دیهیم، ابوالقاسم رضایی، حمیرا حجتی امامی، محمود عطایی کاریزی، گلنار جواهری ساعتچی، مهریان حاجی نژاد، مرتضی اسماعیلیان مارنانی، دولت نوروزی منجیلی، زهرا بخشایی، محمد حیاتی، نیکو خائفی اشکذری، عذرا علوی طالقانی، جمیله ابریشم چی، محمود قجر عضدانلو، بدری پورطباخ و محمد جواد قدیری مدرسی از متهمان حاضر در این پرونده هستند.

فرهاد الفت، رویا احمدی موسوی، بهزاد نظیری، فرشته یگانه، معصومه بلورچی، یاسر جهان نژادی، فائزه خیاط حصاری محمدی، صالح رجوی، محمد سادات خوانساری، پرنیان سرآمد، حکیمه سعادت نژاد، حمیده شاهرخی امیری، ثریا شهری، پروین صفایی، محمود فخارزاده، عشرت محبت کار، علیرضا معدنچی، عباس میناجی مقدم، حمیدرضا اسحاقی، علیرضا امام جمعه، اسدالله اوسطی، فاطمه آدرسی، مصطفی آسیفی، زهره بنی جمالی، محمود بنی هاشمی، اسدالله بهرامی، علیرضا بهرامی، عزیز اله پاک نژاد، مهرافروز پیکر نگار، مریم حاج خانیان، احمد حنیف نژاد، پرویز خزائی، حسین دادخواه و فاطمه داوران از دیگر متهمان حاضر در این پرونده هستند.

حسین ربوبی خبوشانی، سپیده ابراهیمی، بیژن رحیمی، آزاده رضایی، هادی روشن روانی، محمد سادات دربندی، فریدون سلیمی، عباس شاکری، سهیلا شعبانی، احمد شکرائی، سهیلا صادق، مهران صادق، طاهره ضیائی، کبری طهماسبی، رقیه عباسی، زهره عطریانفر، مهری علیقلی، مرتضی فخار، سید اسدالله فقیه دزفولی، ایرج فیض بوسجینی، پرویز کریمیان سیچانی، احمد گلپایگانی، فرید ماهوتچی حسینی، مهدی مددی الموسوی، سید محمود احمدی علون آبادی، سید جواد احمدی علون آبادی، اسماعیل مرتضایی، محمود معیری، رقیه ملک محمدی، حسن نظام الملکی، نسرین نظری علی آبادی، علی هادی زاده و الله کرم هوشنگی متهمان حاضر در این پرونده هستند.

طبق اعلام رئیس دادگاه پرونده مشتمل کیفرخواست واصله از دادسرای عمومی و انقلاب تهران با موضوع اتهامات گروهک تروریستی منافقین علیه ۱۰۴ نفر از کادر مرکزی و عوامل اصلی آن تحت نظر این دادگاه قرار دارد.

حجت‌الاسلام دهقانی خاطرنشان کرد: این دادگاه به اطلاع عموم می‌رساند با رعایت تمامی تشریفات آیین دادرسی کیفری پس از وصول کیفرخواست و مطالعه آن به مواد قانون آیین دادرسی کیفری و مواد ۵، ۶، ۷ از قانون مجازات اسلامی دادگاه را برای رسیدگی به این اتهامات برابر با ابلاغ‌های شعبه یازدهم صلاحیت خود را ابراز و اعلام می‌دارد.

وی افزود: این دادگاه مستنداً به ماده ۳۱۴ آیین دادرسی کیفری نظر به رعایت حضور وکیل و اصل ۳۵ قانون اساسی با نظر به نوع اتهامات و آن‌چه از این اصل از حق  انتخاب وکیل توسط اصحاب دوا مورد تاکید قرار گرفته و تمامی دادگاه پس از انقلاب اسلامی طرفیت حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و چنانچه اشخاص توانایی انتخاب وکیل نداشته باشند برای آن‌ها وکیل تامین می‌شود.

لازم به ذکر است که تعداد 10 جلسه این دادگاه در سال 1402 برگزار شده است و ادامه آن قرار است از اوایل اردیبهشت 1403 از سر گرفته شود. لازم به ذکر است که این بزرگترین دادگاه رسیدگی به جرائم منافقین در جهان است که تمامی زوایای جنایات منافقین را دربر دارد.

بنیاد هابیلیان به عنوان نماینده خانواده شهدای ترور به آن دسته از خانواده شهدا و آسیب دیدگان اقدامات تروریستی منافقین که تاکنون فرصت شکایت علیه این گروهک را نداشته‌اند اعلام می‌دارد در صورتی که می‌خواهند نام آن‌ها نیز در کنار ده‌ها خانواده شهید و جانباز ترور در این پرونده قرار گیرد با این بنیاد تماس بگیرند.

 /