در اين راستا به خصوص جمهوري اسلامي ايران كانون و مركزيت اسلام سياسي معرفي شد و در نتيجه تمامي طرح ها بايد سرنگوني و تغيير رژيم جمهوري اسلامي را هدف نهايي خويش قرار دهد .
مرحله اول مبارزه با تروريسم طي اشغال افغانستان در سال 2001 با نابودي گروه القاعده و رهبر آن " اسامه بن لادن " عملي گرديد ، سقوط طالبان و پراكندگي اعضاي القاعده از پيامدهاي اصلي اين تهاجم به شمار مي رفت .
سرنگوني حكومت طالبان در افغانستان موجب شد تا دولت بوش بر اساس دكترين جديد خود با توسل به اقدام دفاع پيشگيرانه ، حمله به عراق و سرنگوني رژيم صدام حسين را مرحله دوم جنگ با تروريسم اعلام كند .
مرحله سوم مبارزه با تروريسم ، مبارزه با گروه هاي اسلامي در خاورميانه و كشورهاي حامي آنها تعريف شد . در اين راستا " فرانسيس فوكوياما " معتقد است كه آمريكا در استراتژي مبارزه بايد از ابزار سياسي استفاده كند . (1)
در مقابل ، بعضي تحليل گران مشخصه غالب استراتژي آمريكا و مبارزه با تروريسم را مقابله نظامي ، سياسي ، اقتصادي عليه حزب الله و گروه هاي فلسطيني همچون حماس و جهاد اسلامي مي دانند كه در ميان ملت هاي خود از پايگاه مردمي برخوردارند . عناصر اصلي محافظه كار جديد كه ارتباط نزديكي با حزب ليكود اسرائيل دارند به طور جدي در تلاش هستند تا آمريكا را به برخورد نظامي با اين گروه ها وادار نمايند . (2)
از نظر نئو محافظه كاران آمريكا ، نقش شيعيان در ميان جنبش هاي بنيادگرا حائز اهميت است . انقلاب اسلامي ايران در سال 1357 از سوي انديشوران غرب به عنوان جنبش بنيادگرا معرفي شد . بعضي حتي نقش شيعه بودن ايران به دليل توجه شيعيان به آرمان هاي جهاد و شهادت و رد سكولاريسم به عنوان يكي از دلايل محور شرارت ناميدن ايران از سوي جورج بوش تلقي كرده اند . به زعم آنها حمايت جمهوري اسلامي ايران از ملت مظلوم فلسطين و حزب الله و شيعيان افغانستان ، تفاوتي ميان جنبش بنيادگرايي القاعده و ايران باقي نمي گذارد . (3)
بنابراين حادثه تروريستي يازده سپتامبر ، بستر مناسبي را فراهم كرد تا كل جهان اسلام به عنوان تروريست خطاب گردد . در حالي كه اگر بر اساس مدعاي آنها القاعده عامل اين حادثه باشد ، مسئوليت آن در درجه اول متوجه ايالات متحده آمريكا خواهد بود كه خود به تقويت اين گروه ها طي اشغال افغانستان پرداخت .
ضمن اين كه اگر القاعده به تحركات تروريستي دست مي زند ، نمي تواند دليلي براي تروريستي خواندن كل جريان هاي اسلام گرا باشد . از آنجا كه بعضي گروه هاي بنيادگراي مسلمان با استناد به مباني ارزشي اسلام ، ترور را مشروع مي دانند به بررسي ترور از ديدگاه اسلام مي پردازيم .
•تروريسم اسلامي ، افسانه يا واقعيت
تروريسيم از ريشه لاتين Terror به معناي ترس و وحشت گرفته شده است و به معناي اعمال فرد يا گروهي است كه از راه ايجاد ترس و وحشت و به كار بستن زور مي خواهد به هدف هاي سياسي خود برسد . همچنين كارهاي خشونت آميز و غير قانوني حكومت ها براي سرنگوني مخالفان خود و ترساندن آنان نيز در رديف تروريسم قرار دارد كه از آن به عنوان تروريسم دولتي ياد مي شود . (4)
آيات و روايات متعدد و فراواني در حرمت و منع ترور و قتل پنهاني وجود دارد كه هيچگونه ترديدي را درباره تحريم ديني ترور باقي نمي گذارد . آياتي از سوره هاي انعام ، كهف ، مائده و اسراء ، قتل نفس و كشتن انسان را منع كرده است ، از جمله :
« مِن أجلِ ذَلِكَ كَتَبنَا عَلَي بَنِي إسرَائيِل إنَّهُ مَن نَفساً بِغَيرِ نَفسٍ أو فَسادٍ فِي الأرضِ فَكَأنَّْمَا قَتَلَ النَّاسَ جَميِعاً وَ مَن أحيَاهَا فَكَأنَّما أحيَا النَّاسَ جَمِيعاً وَ لَقَد جَاءَتهُم رُسُلُنَا بِالبَيِنَاتِ ثُمَّ إنَّ كَثِيراً مِنهُم بَعدَ ذَلِكَ فِي الأرضِ لَمُسرِفُونَ » ،
" به همين جهت بر بني اسرائيل مقرر داشتي كه هر كس انساني را بدون ارتكاب قتل يا فساد در روي زمين بكشد چنان است كه گويي همه انسان ها را كشته و هر كس انساني را از مرگ رهايي بخشد ، چنان است كه گويي همه مردم را زنده كرده است و رسولان ما دلايل روشن براي بني اسرائيل آورده اند ، اما بسياري از آنها پس از آن در روي زمين تعدي و اسراف كردند ." (5)
و نيز در آيه :
« وَلا تَقتُلُوا النَّفسَ الَّتِي حَرَّمَ اللهُ إلا بِالحَقِّ وَ مَن قُتِلَ مَظلُوماً فَقَد جَعَلنَا لِوَلِيّهِ سُلطَاناً فَلا يُسرِف فِي القَتلِ إنَّهُ كَانَ مَنصُوراً »
" و كسي را كه خداوند خونش را حرام كرده ، نكشيد جز به حق و آن كس كه مظلوم كشته شده براي ولي او سلطه و حق قصاص قرار داديم ، اما در قتل اسراف نكنيد ، چرا كه او مورد حمايت است . " (6)
در حديثي معتبر نقل شده كه ابوصباح كناني به امام صادق (ع) مي گويد :
" همسايه اي داريم كه نسبت به اميرالمؤمنين (ع) بدگويي مي كند ، آيا اجازه عملي را نسبت به او مي دهيد ؟ حضرت فرمودند : آيا تو اهل كار هستي ؟ گفت : به خدا قسم اگر اجازه دهيد در كمين او مي نشينم و هنگامي كه به دام افتاد با شمشير او را مي كشم .
حضرت فرمود : « يا اباالصباح ، هذا الفتك و قد نهي رسول الله عن الفتك ، يا اباالصباح ان الاسلام قيد الفتك » ، اي ابوصباح اين كار ترور است و رسول خدا از ترور نهي فرمودند ، اي ابوصباح اسلام تحقيقاً مانع ترور است ." (7)
همچنين از معصوم نقل است كه : « الايمان قيد الفتك ، المؤمن لايفتك اي الايمان يمنع من الفتك كما يمنع القيد عن التصريف » ، ايمان مانع ترور است . مؤمن ترور نمي كند ، يعني اين كه ترور را منع مي كند ، همانند كسي كه دستش بسته است و قادر نيست كاري انجام دهد . (8)
نتيجه اي كه با تأمل در آيات قرآن و احاديث معتبر به دست مي آيد اين است كه اعدام قاتل ، مفسد و محارب در صورت تحقق شرايط لازم صرفاً به اذن امام عادل يا نايب خاص يا رهبر و حاكم اسلامي به شكل آشكار ، بدون پرده پوشي و به منظور باز گرداندن امنيت عمومي انجام مي گيرد . در حالي كه ترور عليه مخالفان سياسي و در نيل به اهداف سياسي انجام مي شود و در آن اذن امام عادل وجود ندارد و اغلب پنهاني و براي ضربه زدن و اخلال در نظم عمومي صورت مي پذيرد . (9)
از همين رو خداوند در آيه 76 سوره نساء مي فرمايد :
« الَّذِينَ آمَنُواْ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُواْ أَوْلِيَاء الشَّيْطَانِ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا »
" كساني كه ايمان آورده اند در راه خداوند مي جنگند و كساني كه كافرند در راه طاغوت مي جنگند ، پس بكشيد اولياي شيطان را كه مكر شيطان ضعيف است ."
وجه وجوب جهاد هم اين است كه جهاد اسلامي موجب مي شود مستضعفان از دست نظام هاي طاغوتي و كفر نجات يابند . در مقابل وجه حرمت ترور كه در منابع فقه سياسي شيعه تحت عناوين محاربه (سلاح كشيدن به قصد ترساندن) ، فتك (كشتن طرف در غفلت) ، غدر (كشتن و تجاوز بعد از امان دادن به دشمن) آمده است ، به دليل كينه نهفته و ناداني نفرت انگيزي است كه خلاف نص صريح قرآن و سنت رسول الله (ص) است . (10)
" برنارد لوئيس " اسلام شناس مشهور معتقد است : در اسلام ترور به صراحت منع شده است و اين حكم حتي براي خودكشي معتبر است . البته در اسلام تعاليم جنگ مقدس نيز وجود دارد و تعاليم جهاد ، دقيقاً بر اساس حقوق اسلامي تنظيم شده است .
بر اين اساس كودكان و سالمندان و همچنين مردم غير نظامي در همه حال بايد در جنگ در امان بمانند . استفاده احتمالي از سلاح هاي شيميايي و تيرهاي پرتابي به وسيله كنوانسيون ژنو از پيش تعيين شده است . از نظر وي بمب گذاري انتحاري براي اسلام كاملاً غير قابل تصور است . وي مي گويد :
" بر اساس رويه اسلام سنتي ، اسامه بن لادن واجد صلاحيت يك شخص مذهبي براي صدور فتوا نيست . اين موضوع تا حدودي به صدور حكم منسوب به پاپ توسط هيتلر و يا صدور فرمان توسط كليساي ارتدوكس روسيه توسط لنين شباهت دارد . اين واقعيت نشان مي دهد كه تا چه حد بنيادگراي اسلامي اقتدار حقوقي اسلام سنتي را ناديده گرفته است ." (11)
پی نوشت:
1. محمد رضا اسفندياري ، پيشين ، ص 206
2. همان ، ص 206 – 203
3. خان اوغلان خدايي ، پيشين ، ص 360
4. حسين عليزاده ، فرهنگ خاص علوم سياسي ، تهران ، روزنه ، 1377 ، ص 274
5. مائده ، آيه 32
6. اسراء ، آيه 33
7. ابوجعفر محمد بن يعقوب بن اسحاق كليني ، اصول كافي ، ج 7 ، قم ، بي تا ، بي نا ، ص 375
8. محمد باقر مجلسي ، بحارالانوار ، ج 47 ، قم ، بي تا ، بي نا ، ص 137
9. محمد حسين طباطبايي ، تفسير الميزان ، قم ، دفتر انتشارات اسلامي ، 1364 ، ص 533
10. شهيد ثاني ، مسالك الافهام ، ج 15 ، قم ، مؤسسه المعارف الاسلاميه ، 1416 ، ص 5 . عبدالل البحراني ، العوام الامام الحسين (ع) قم ، مدرسة الامام المهدي (عج) ، 1407 ، ص 193 و محمد حسن نجفي ، جواهر الكلام ، ج 41 ، قم ، دارالكتب الاسلاميه ، 1365 ، ص 78
11. فرانسيس فوكوياما ، بنيادگرايي زمينه ساز مدرنيزم ، ترجمه فردوس زارع ، ماهنامه غرب در آيينه فرهنگ ، شماره 29 ، 1382 ،ص 48
در این ارتباط میخوانید:
تروريسم اسلامي ، افسانه يا واقعيت(1)
