به دنبال پایان جنگ سرد و شکست کمونیسم به عنوان دشمن اصلی آمریکا، استراتژیستهای آمریکایی دچار یک خلا راهبردی شدند. نبود دشمن برای کشوری که بعد از جنگ جهانی دوم هویت خود را در تقابل با یک «دیگری برساخته» تعریف میکرد، میتوانست تبعات فراوانی داشته باشد. واقعیتی که ساموئل هانتینگتون در کتاب «ما چه کسی هستیم؟» به آن پرداخته و نتیجه میگیرد که در نبود یک جنگ مستمر، آمریکا دچار فروپاشی از درون میشود. از همین روست که دستگاه دیپلماسی آمریکا در دو دهه گذشته تلاش کرده است تا اسلام و به ویژه اسلام سیاسی را به عنوان یک دشمن راهبردی برای آمریکا معرفی کنند. در این مسیر بهرهگیری از تروریسم و پیوند آن با اسلام اصلی ترین استراتژی انتخابی از سوی دستگاههای سیاست گذاری و تصمیم ساز آمریکا بوده است. اما واقعیت این است که بر خلاف ادعای رسانهای دو دهه اخیر رسانههای غربی، تروریسم پدیدهای سیاسی مستقل از هر دین و آیینی است. به بیان دیگر تروریسم تنها ابزاری است برای پیش برد جاهطلبیهای خارجی کشورها در مناطقی که از هیچ گونه نفوذی برخوردار نیستند.
در همین زمینه مطالعه جدید دفتر ضد تروریسم سازمان ملل متحد نشان میدهد اغلب مردان جوانی که وطن خود را برای پیوستن به گروه تروریستی داعش ترک کردهاند از تحصیلات بسیار پایینی برخوردارند و درک صحیحی از مفهوم «جهاد» و سایر مفاهیم پایهای اسلام ندارند. طبق این مطالعه، اغلب تروریستهای خارجی داعش که از این گروه تروریستی جدا شده و به کشورهای خود بازگشته اند شناختی ابتدایی از دین اسلام دارند و حتی طریقه صحیح نماز خواندن را نیز نمیدانند. این مطالعه که نتایج آن براساس مصاحبه با 43 عنصر خارجی داعش از 12 کشور مختلف به دست آمده، نشان میدهد دید اغلب تروریستهای خارجی داعش به دینشان عمدتا بر اساس عدالت و بیعدالتی شکل گرفته و چیزی از تقوا و معنویت نمیدانند. همچنین اغلب آنها بیکار هستند و میگویند زندگیشان بدون معنا است. نشریه گلوبال ریسرچ نیز اخیرا مطالعه ای را انجام داده که یافتههای آن نشان میدهد، 70 درصد از تروریستهای داعش حتی نمی دانند اسلام چیست.
به بیان دیگر تروریسم میوه ای است که دستگاههای امنیتی از درخت پوچی و بی هویتی جوامع مدرن و در حال گذار میچینند. بحران هویتی و فقدان معنا برای زندگی، محیطی آماده برای رشد تروریسم فراهم مینماید. بی جهت نیست حجم بالایی از تروریستهای خارجی عضو داعش را جوانان اروپایی تشکیل میدهند.
در پایان بایستی تاکید کرد برخلاف تبلیغات رایج صورت گرفته در غرب تروریسم نه تنها محصول آموزههای دینی و برداشتهای افراطی از اسلام میباشد، بلکه ابزاری برای بهره گیری نظام سلطه میباشد. فقدان تروریسم و بحران امنیتی در دنیا علاوه بر توجیه ناپذیر ساختن هزینههای سرسام آور نظامی در دنیا، حضور گسترده نظامی آمریکا به عنوان پلیس بین الملل را نیز بی معنا میسازد.