شرایط کشور ، شرایط حساسی بود ، جنگ در مرزهای غرب و جنوب به شدت ادامه داشت و اختلافات داخلی بر روحیه رزمندگان تأثیر منفی گذاشته بود .
امام(ره) برای حفظ نظام و رفع تنش ها طی فرمانی حکم کردند که آقایان بنی صدر ، بهشتی ، هاشمی رفسنجانی و رجایی حق سخنرانی در مراسم عمومی را ندارند و برای حل اختلاف نیز راهکار دیگری اندیشیدند که هر یک از آقایان نماینده ای معرفی کنند تا هیئتی تشکیل شود که بر اعمال آقایان نظارت نماید .
خود امام(ره) نیز آیت الله مهدوی کنی را به عنوان نماینده اش در این هیئت معرفی کردند، حضرت امام(ره) خطاب به آیت الله مهدوی کنی نوشتند :
" جناب عالی را به نمایندگی خویش تعیین نمودم تا با نماینده ای که جناب آقای بنی صدر و نماینده دیگری که جناب حجت الاسلام آقای بهشتی و جناب حجت الاسلام آقای هاشمی رفسنجانی و جناب آقای رجایی تعیین می نمایند ، موارد تخلفات از حقوق قانونی هر یک را رسیدگی بنمایید .
و نیز در زمان جنگ که زمانی استثنایی است به اقوال و اعمال هر کس که موجب اختلاف و تشنج در کشور می شود رسیدگی بنمایید و نیز در همین زمینه مطبوعات و رسانه های گروهی را مورد بررسی قرار دهید تا هر کس و هر چه به حسب رأی اکثریت متخلف و تخلف به شمار آمد در مرتبه اول به آنان تذکر دهید تا در اصلاح خود بکوشند و در مرحله بعد به وسیله رسانه های گروهی به مردم شریف کشور معرفی و در تمام موارد فوق به دادستان کل کشور گزارش دهید .
و دادستان کل کشور شرعاً موظف است تا با بی طرفی کامل پس از طی کردن مراحل قانونی موافق موازین شرعی و قانونی با آنان عمل نمایند ، انتظار می رود که آنچه را که بر عهده آقایان گذاشته شده است که یک تکلیف شرعی است قاطعانه و بدون غمض عین عمل نمایند .
لازم به تذکر است که برای اتحاد بیشتر بین نمایندگان هیچ کدام از سه نماینده در خارج از جلسه حق بازگو کردن نظر خود و اظهار مخالفت با رأی اکثریت را که موجب تضعیف هیئت گردد ، نداشته و در صورت تخلف که موجب جنجال است دادستان کل کشور با خود نماینده متخلف چون سایرین عمل خواهد نمود .
لازم است نمایندگان و افرادی که آنان را تعیین می نمایند و همه نویسندگان و گویندگان برای حل معضلات جامعه دست در دست یکدیگر دهند و در حدود قانونی وظایف خویش برای پیشبرد مقاصد عالی اسلام تلاش نمایند ."
صحیفه نور ، ج 14 ، ص 159
بنی صدر همواره با در اختیار داشتن تریبون های مختلف از مطبوعات که در زمان او متکثر شده بودند تا صدا و سیما دست به یک تبلیغات گسترده روانی زده بود و چنین وانمود می کرد که یاران امام(ره) چون دکتر بهشتی ، هاشمی رفسنجانی ، رجایی و .... در برابر فعالیت او سنگ اندازی می کنند و مانع انجام وظیفه اش می شوند و به اصطلاح نمی گذارند او کار کند !
لذا با توجه به حمایت های مکرر امام(ره) از بنی صدر برای مردم روشن نبود که مقصر کیست و عامل اختلاف میان مسئولان بالای مملکتی کدام است ، بنابراین برخی از مردم تحت تأثیر تبلیغات می پنداشتند که شهید بهشتی و دوستانش انحصار طلب و تمامیت خواه و عامل اختلاف هستند !
پس از سخنرانی بنی صدر در جمع پرسنل نیروی هوایی شیراز و دو مصاحبه جنجالی مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی وی هیئت حل اختلاف تشکیل جلسه داد و بنی صدر را به عنوان کسی که از بیانیه 10 ماده ای حضرت امام(ره) و قانون اساسی تخلف کرده معرفی نمود .
در بخشی از بیانیه هیئت حل اختلاف آمده است :
" ..... متأسفانه رئیس جمهور جناب آقای بنی صدر در سخنرانی خود برای پرسنل پایگاه هوایی شیراز و همچنین در دو مصاحبه اخیر .... برخورد منطقی و اصولی نداشته و از بیانیه 10 ماده ای تخلف نموده اند و از قانون اساسی نیز تخلف داشته اند که امضا نکردن مصوبه مجلس در مورد سرپرستی وزارت خانه های بی سرپرست دلیل آن است .
هیئت ، روزنامه انقلاب اسلامی به مدیر مسئولی بنی صدر را در موارد زیادی بررسی نموده و تخلف آن را محرز می داند ."
روزنامه کیهان 12 خرداد 60 ، ص 10
هیئت حل اختلاف جلسات متعددی تشکیل داد و هر بار با استدلال و برهان تخلفات بنی صدر را برای مردم روشن کرد تا جایی که آیت الله شهاب الدین اشراقی از نمایندگی بنی صدر استعفا داد و در نامه ای نوشت :
" مردم شریف ایران ، من با اجازه حضرت امام(ره) نمایندگی آقای بنی صدر را برای هیئت حل اختلاف پذیرفته تا بلکه او را به راه قانون بیاورم ، ولی متأسفانه نشد که نشد ، بعضی از اطرافیان ایشان به قدری وابسته اند و خطرناک که هیچ شکی نیست که هر چه می شود درست در خط اجانب است .
چقدر امام(ره) امت او را موعظه کردند که بر خلاف قانون نکن ، دیدید که نگذاشتند گوش کند ، من انشاءالله در یک مصاحبه تمام چیزهایی را که از نزدیک خود شاهد آن بوده ام برای مردم مبارز ایران شرح خواهم داد ، ولی فعلاً از نمایندگی او استعفا می نمایم ." روزنامه کیهان 26 خرداد 60 ، ص 9
تدبیر حضرت امام(ره) در تشکیل هیئت حل اختلاف و اظهارات نماینده بنی صدر و استعفای وی ، بسیاری از حقایق را برای مردم روشن ساخت ، به طوری که کم کم از سوی مردم راهپیمایی و تجمعاتی علیه شخص بنی صدر صورت گرفت .
به دنبال سخنرانی کوبنده و صریح حضرت امام(ره) در تاریخ 18 خرداد و پس از آن توقیف چند روزنامه طرفدار طیف بنی صدر که از طرف هیئت حل اختلاف متخلف شناخته شده بودند ، هزاران تن از مردم انقلابی تهران به حمایت از دستور دادستانی تهران و خنثی کردن اقدامات احتمالی گروه های طرفدار بنی صدر بر خلاف دستور وزارت کشور مبنی بر ممنوع بودن هر گونه میتینگ و تظاهرات در میدان انقلاب و شهدا تجمع کردند و برای اولین بار شعارهای آشکار و صریح علیه بنی صدر سر دادند که برخی از آنها از این قرار بود :
" لیبرال سازشکار ! قبل تو اروپاست ، حزب الله می میرد سازش نمی پذیرد ، تا مگر شاه دوم از پا نمی نشینیم ، حالا که رهبرت مصدق شده رأی ما رو پس بده ، همسنگر بختیار رأی ما رو پس بده ، امام(ره)ا ! امام(ره)ا ! برای حفظ وحدت ساکن نشسته بودیم ، ابوالحسن پینوشه ایران شیلی نمی شه ، اگر هدف الله باشد حزبم حزب الله باشد ، رهبر روح الله باشد ، بنی صدر و عمالش دیگر جایی ندارند ." روزنامه کیهان ، 20 خرداد 60 ، ص 2
حضرت امام(ره) با این درایت و تدبیر الهی مردم را از اشتباه خود آگاه ساختند و آن پشتوانه عظیم مردمی که همواره بنی صدر به آن افتخار می کرد و آن را به رخ می کشید از او گرفتند و زمینه را برای عزل بنی صدر فراهم ساختند .
متأسفانه غرور بنی صدر و تکیه اش به آرای ملت اجازه نداد که هیچ یک از راهکارهایی که حضرت امام(ره) برای جذب و هدایتش اندیشیده بودند به ثمر بنشیند ، امام(ره) در یکی از سخنرانی هایش تهدید کردند : " اگر آقایان اصلاح نشوند به هر کس هر آنچه داده ام پس می گیرم ."
گرچه آن روز طرفداران بنی صدر این جمله را بر دکتر بهشتی تطبیق می کردند که منظور امام(ره) ریاست عالی کشور است ، ولی طولی نکشید که امام(ره) بنی صدر را از قائم مقامی و فرماندهی کل قوا عزل کردند و طی نامه ای به ستاد مشترک نیروهای مصلح جمهوری اسلامی ابلاغ کردند : " آقای ابوالحسن بنی صدر از فرماندهی نیروهای مسلح برکنار شده اند ." صحیفه نور ، ج 14 ، ص 274
به دنبال این اقدام انقلابی حضرت امام(ره) مجلس شورای اسلامی طرح عدم کفایت سیاسی بنی صدر را طرح و رأی به عدم کفایت سیاسی اش صادر کرد و ریاست مجلس شورای اسلامی طی نامه ای به حضرت امام(ره) رأی مجلس را به اطلاع امام(ره) رسانید .
امام(ره) نیز در پاسخ به نامه رئیس مجلس نوشتند :
" پس از رأی اکثریت قاطع نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی مبنی بر این که آقای ابوالحسن بنی صدر برای ریاست جمهوری اسلامی ایران کفایت سیاسی ندارد ، ایشان را از ریاست جمهوری اسلامی عزل نمودم ."
صحیفه نور ، ج 14 ، ص 274
و به این صورت بنی صدر از ریاست جمهوری رسماً عزل شد ، امام(ره) آن قدر بزرگوار بودند که حتی پس از عزل بنی صدر می خواستند اگر ممکن است او راه جهنم را نپوید و از کارهای خود پشیمان شده و توبه کند لذا در همان روزهای پس از عزل بنی صدر فرمودند :
" من الان هم نصیحت می کنم آقای بنی صدر را به این که مبادا در دام این گرگ هایی که در خارج کشور نشستند و کمین کردند ، بیفتد و این آبرویی که از دست دادید ، بدتر بشود ، من علاقه دارم که تو بیشتر از این خودت را تباه نکنی .
من علاقه دارم که همه اشخاصی که در این مملکت زندگی می کنند یک زندگی انسانی الهی داشته باشند ، مبادا یک وقت در دام اشخاصی بیفتی که این ملت آنها را سر تا پا شناخته است و آنها از تو پشتیبانی کنند و تو هم در دام آنها بیفتی که هم دنیا به باد رفته است تا آخر و هم آخرت .
اگر نصیحت های من را گوش کرده بودی این مسائل پیش نمی آمد ، لکن نگذاشتند ، آنهایی که به تو اظهار علاقه می کردند ، آنها به اسلام علاقه نداشتند و تو را کشاندند به جایی که تباه کردند ، بیش از این خودت را تباه نکن ، به دام این اشخاصی که مثل اژدها دهان باز کرده اند تا همه حیثیت تو را به باد فنا بدهند و ببلعند نیفت .
اگر چنانچه توبه کنی و برگردی و علاقه خودت را از این گروه های مفسد ، فاسد ، جنایتکار سلب کنی و در یک کناری بنشینی و مشغول تصنیف و تألیف بشوی صلاح تو است .
اگر شما آن نصیحتی را که آن روز من با حال مریض در بیمارستان به شما کردم گوش کرده بودید امروز این طور نبود و من نمی خواستم باشد ، آن روز من به یکی از حرف ها که اساس همه گرفتاری های بشر است تنبه دادم که حب الدنیا رأس کل خطیئة تمام خطاهایی که از ماها صادر می شود روی این حب نفس و جاه و مال و منال است .
اگر این کلمه را گوش کرده بودید و هواهای نفسانی را زیر پا گذاشته بودید این طور نمی شد ، که همه گروه ها ، همه دوستان شما از شما منفصل بشوند ، الا این گروه هایی که می خواهند شما را آلت دست قرار بدهند و به مقاصد خودشان برسند .
دوست های درجه اول شما پشت به شما کردند ، گروه هایی که با شما بودند و برای شما شعار می دادند پشت به شما کردند و این دلیل بر این بود که شما قدرت سیاسی ندارید ، بزرگترین دلیل این است که انسان یازده میلیون رأی را تباه کند .
این گذشت و ناگوار گذشت ، من نمی خواستم این طور بشود ، لکن باز برای هر کس هر کار بکند باز جای توبه هست ، در توبه باز است ، رحمت خدا واسع است ، شما توبه کن و یک قدم طرف خدا رو و پشت به هوای نفسانی بکن ، خداوند می پذیرد تو را ، آبروی تو را اعاده می دهد ، حیثیت تو را اعاده می دهد .
و شمایی که امروز هستید در مجلس و در صحنه شما هم این نصیحت عاجزانه من را قبول کنید و یک پا روی نفسانیت بگذارید و این گروه هایی که ایران را می خواهند به تباهی بکشند ، قیام مسلحانه بر ضد اسلام کردند ، اینها را از خود برانید و از آنها تبری کنید و آنهایی که اسلام را برای حالا دیگر صحیح نمی دانند آنها را هم از خودتان برانید و از آنها تبری کنید .
جای توبه باز است و بزرگترین گناه این است که انسان طرفداری بکند از کسانی که به ضد اسلام قیام کرده اند یا به ضد اسلام اعلامیه می دهند ، من خیر شما را می خواهم ، من حق خودم را بخشیدم به شما ، هر چه بد گفتید بخشیدم ، لکن خیر شما را می خواهم که از این خطاها که تا کنون شده است دست بردارید و با ملت حسابتان را یکی کنید .
و با این گروه های مختلفی که می خواهند از حیثیت شما برای خودشان کسب وجاهت کنند و هر چه آنها کسب وجاهت کنند شما وجاهت تان را از دست می دهید ، از اینها ببرید و به اسلام و به همین چیزی که عقیده به آن دارید لکن هوای نفس نمی گذارد ، برگردید ." صحیفه نور ، ج 15 ، ص 34
