برنامه هاي فرهنگي در اوين
حضور سيداسدالله لاجوردي، دادستان انقلاب، در لحظه لحظه اين فعاليت ها، اگرچه در ابتدا براي بچه ها غيرقابل درك بود و با تصويري كه سازمان از او در ذهن همه ساخته بود (كه متأسفانه اين تصوير هنوز در ذهن برخي دوستان انقلاب هم وجود دارد) برخورد سردي با او داشتند، ولي كم كم برخوردهاي گرم و صميمي او با بچه ها، رسيدگي به مشكلات درون و بيرون زندانشان و حضور مداومش، باعث به وجود آمدن نوعي رابطه نزديكتر شد. او حتي كمترين خواسته قابل اجراي بچه ها را ناديده نمي گرفت، حقوق ماهانه افراد نيازمندتر را بيشتر كرد، به وجود آوردن امكان ملاقات هاي حضوري و ويژه(1) با خانواده ها (كه براي اولين بار در زندان هاي ايران اجرا مي شد) و دادن مرخصي هاي دو روز و سه روز كه آن هم براي نخستين بار براي زندانيان سياسي و گروهكي اجرا مي شد، توسط ايشان انجام گرديد. (اين نوع امكانات و مرخصي ها امروز نيز همچنان براي زندانيان پرمدعاي به اصطلاح سياسي اعمال مي شود به طوري كه باعث شده حتي برخي از آنها، يكديگر را زنداني ويژه اطلاق كنند و از اين طريق بسياري از ادعاهاي نقض حقوق بشر مورد نظر بوق هاي تبليغاتي غرب را با دست خود ضايع نمايند!)(2)
هر روز برنامه ويژه اي براي زندانيان اجرا مي شد تا از كسالت محيط كاسته شود. برنامه هاي ويژه حسينيه اغلب برنامه هاي قابل توجهي بود. برگزاري مراسم جشن در اعياد، اجراي تئاتر و سرود (به خاطر دارم براي تشكيل گروه هاي تئاتري از كارگردانان معروف مانند محسن مخملباف(3) استفاده مي شد كه در آن زمان نمايش «شيخ شهيد» او به كارگرداني حسن فتحي(4) و بازي گروهي از زندانيان روي صحنه رفت)، نمايش فيلم بر روي پرده و برگزاري همايش و نمايشگاه (كه زندانيان هم در اين برنامه ها مشاركت داشتند) و جلسات سخنراني (كه اغلب چهره هاي معروف و زندان كشيده زمان شاه مانند جواد منصوري(5)، ابوالقاسم سرحدي زاده(6) و. . . در آن شركت مي جستند. براي ما در آن شرايط ديدن چنين افرادي كه از مبارزان و زندان كشيده هاي دوران پهلوي بودند بسيار جالب بود، چراكه سازمان مدام در ذهن ما فروكرده بود كه فقط مجاهدين خلق در دوران شاه مبارزه كرده اند و آنها كه بعد از انقلاب به حكومت رسيدند، در واقع در صحنه مبارزه نبودند و از گوشه خانه هايشان به وزارت و وكالت رسيدند!) از جمله اين برنامه ها بود.
پی نوشت:
1- علاوه بر ملاقات هاي معمولي كه هفتگي بود و ملاقات هاي حضوري كه به مناسبت هاي مختلف صورت مي گرفت و گاهي ساعت ها و حتي به مدت يك روز طول مي كشيد، به ابتكار سيداسدالله لاجوردي، نوعي ديگر از ملاقات براي متاهلين در نظر گرفته شده بود.
2- ناصر زرافشان، يكي از مدعيان نقض حقوق بشر در ايران در نامه اي به علي كشتگر (چريك فدايي خلق سابق و به اصطلاح جمهوري خواه پشيمان امروز) مي نويسد:
«. . . هموطن عزيزي بنام آقاي دكترمحسن قائم مقام از نيويورك. . . در قسمتي از نوشته خود نيز تصوّر خويش از زندان اوين را به اين شرح بيان مي كند: «سياست هاي جمهوري اسلامي مثل هر كار ديگرش عجيب و غريب است. پاسخي به زنداني كردن بدون دليل و طولاني زنداني ها ندارند و به جايش به آنها مرخصي استعلاجي مي دهند! زنداني سياسي با خارج از زندان تماس سياسي دارد. تضاد كارها تا حدي است كه يكي از فعالين دانشجوئي از درون زندان اوين علناً و با اعلاميه هاي منتشره در اينترنت و در سايت مشخص خود به فعاليت براي ترتيب ائتلاف سلطنت طلبان با ساير نيروهاي ملي و دموكرات مي پردازد. . . من سر در نمي آورم كه معني اين تضادها چيست. . . » و از توضيحات خود در مورد زندان چنين نتيجه گيري مي كند كه «حالا اگر رهبري هر جنبش سياسي بخواهد در داخل زندان آن هم زندان اوين قرار گيرد به راحتي در كنترل دستگاه قرار مي گيرد. . . » از چنين كسي تعجب مي كنم كه با وجود اين هشياري چگونه باز هم فريب اعلاميه هاي علني و سايت هاي اينترنتي برخي از زندانيان «ويژه» را مي خورد كه براي زمينه سازي ائتلاف سلطنت طلبان با ساير نيروهاي ملي و دموكرات فعاليت مي كنند، تا حدّي كه اين موضوع را مبناي شناخت خود از شرايط زندان قرار داده و تصور كرده است زندان اوين هتل شده است و زندانيان مرخصي استعلاجي، و با خارج از زندان تماس سياسي دارند!. . . ما هم در اين زمينه چيزهائي مي دانيم، ليكن به دلائل گوناگون تا كنون جز در مواردي كه ناگزير شده ايم - نخواسته ايم راجع به برخي از زندانيان «ويژه» و برخي از فعالين دانشجوئي كه هنوز ديپلم دبيرستان ندارند چيزي بگوئيم. زيرا معتقديم اين چهره سازي ها و جريان سازي هاي كاذب و بي پايه، خود در جريان حركت اجتماعي افشأ و محو و زائل خواهند شد. اما براي اين هم وطن عزيز بايد توضيح دهيم كه من از آنچه ايشان نوشته اند فراتر رفته و مي گويم حتي هستند كساني كه اسماً و رسماً زنداني، اما عملاً در خارج از زندان سرگرم زندگي هستند و برخي از رسانه هاي لس آنجلسي هم تا كنون بسيار برايشان يقه دراني كرده اند. . . » پاسخ ناصر زرافشان به نامه فرخ نگهدار، سايت اينترنتي گويانيوز، پنچ شنبه، 6 اسفند .1383
3- محسن مخملباف در آن سال ها 3 فيلم «توبه نصوح» و «دو چشم بي سو» و «استعاذه» را ساخته بود و ازاين رو بسيار مورد توجه بود و مي گفتند كه از دوستان سيداسدالله لاجوردي و همرزم برخي از بازجويان شعبه هاي دادستاني در دوران مبارزه عليه شاه است و هر از چند گاه به اوين مي آمد. براي اجراي نمايش شيخ شهيد (درباره شيخ فضل الله نوري) هم كه از نوشته هاي خودش بود، مرتباً به گروه اجرا كننده و نحوه تمريناتشان سر مي زد و براي اجراي نهايي نيز در حسينيه زندان اوين حضور داشت. مخملباف پس از سال هاي دفاع مقدس با ساخت فيلم هايي نظير «نوبت عاشقي» و «نون و گلدون» دچار استحاله فكري شد.
4- حسن فتحي از زندانياني بود كه به جرم فعاليت به نفع مجاهدين خلق محكوم شده بود، اما در زندان نادم شد و از تخصصش در زمينه تئاتر براي فرهنگ انقلاب و اسلام بهره فراواني گرفت و در اين مسير هم ابتدا سيد اسدالله لاجوردي و بعد هم مسئولان فرهنگي زندان به او كمك بسياري نمودند تا پس از آزادي هم بتواند براي نظام مفيد باشد. بعد از آزادي، وي ابتدا در نشريه سروش نقد تئاتر مي نوشت، سپس چند تئاتر را روي صحنه برد و بعداً به تلويزيون رفت و سريال هايي مثل «پهلوانان نمي ميرند» و «شب دهم» را ساخت.
5- جواد منصوري از مبارزان بر ضدشاه بود كه ابتدا به خاطر عضويت در حزب ملل اسلامي در سال 1344 به پنج سال حبس محكوم شد و سپس از سال 48 در يكي ديگر از گروههايي كه مبارزه مسلحانه را عليه رژيم شاه برگزيده بود به نام حزب الله، فعاليت كرد و مجدداً در سال 1351 دستگير شد و تا پيروزي انقلاب در زندان هاي رژيم شاهنشاهي به سر برد. او در زماني كه براي سخنراني به اوين مي آمد مشاور فرهنگي وزير امور خارجه بود.
6- ابوالقاسم سرحدي زاده از ديگر انقلابيون حزب ملل اسلامي بود كه در سال 44 ابتدا به اعدام و سپس به حبس ابد محكوم شد و مدت 13 سال را در زندان هاي شاه گذرانيد. او بعد از انقلاب به وزارت كار رسيد و در همين پست بود كه به زندان اوين براي سخنراني آمد.
رهايي از توهم (37)
