اظهارات وزیر خارجه آمریکا درباره درخواستها از تهران، بیش از آنکه به معنی تبیین استراتژی باشد، مانیفستی در دفاع از تروریسم بود. جان کلام سکاندار دستگاه دیپلماسی دولت ترامپ این بود: ایران با تروریستها مبارزه نکند تا بتوانیم غرب آسیا را آشفته کنیم.
ایالات متحده آمریکا از ابتدای هزاره سوم تاکنون بارها نشان داده است که در قبال مقوله تروریسم استانداردهایی چندگانه دارد. در دولت بوش پسر، راهبرد مبارزه با تروریسم تبدیل شد به یک استراتژی جنگطلبانه به جنگهای متعدد در بیرون از مرزهای آمریکا انجامید. نتیجه این جنگها هرچه بود، نتوانست آمریکاییها را راضی کند که این راهبرد را ادامه دهند.
به همین خاطر، از سال 2003 که آمریکا در باتلاق عراق گرفتار شد، واشنگتن با محوریت سازمان سیا، از پیمانکاران تروریست خود استفاده کرد تا از طریق آشوب و ناامنی در کشورهای مختلف، زمینه را برای نفوذ آمریکا و متحدانش آماده کنند. این روند از سال 2008 و همزمان با بحران مالی آمریکا که امکان هرگونه عملیات نظامی برون مرزی را ناممکن میکرد، با جدیت بیشتری در دستورکار قرار گرفت.
حاصل این روند که مصادف با اعمال سیاستهای فشار اقتصادی بر ایران بود، شکلگیری داعش با سرمایهگذاری آمریکاییها و حمایت از القاعده در سوریه و یمن بود. همزمان آمریکا مذاکراتی را با طالبان انجام داد تا از ظرفیت آنها برای اختلافافکنی در لیبی و پاکستان استفاده کند.
اما این سناریو خیلی زود شکست خورد و در سال 2017 نه فقط سرمایهگذاری 10ساله آمریکا بر روی تروریستها بینتیجه ماند، بلکه متحدان آمریکا بهویژه در اروپا که با موج مهاجرتهای ناشی از بحرانآفرینی آمریکایی مواجه بودند، دیگر حاضر نشدند با این کشور در توسعه بحران تروریسم همراهی کنند.
در چنین شرایطی که دکترین تروریستی کاخ سفید کارآیی خود را از دست داده، پمپئو که سابقه ریاست بر سازمان جاسوسی آمریکا را دارد، میخواهد با استفاده از تجربیات خود در سیا، زمینههای شکست این راهبرد را از بین برده و موضوع تروریسم را بار دیگر به مساله اصلی کشورهای غرب آسیا تبدیل کند.
پمپئو در سخنرانی اخیرش، بهجای آنکه بر مساله ایران تمرکز داشته باشد، از تروریسم گفت، با این تفاوت که معنای تروریسم را تغییر داد. او بدون نام بردن از نقش تهران در شکست داعش، از ایران خواست تا نیروهای نظامی خود را از سوریه بیرون برده و حمایت از نیروهای مقاومت در سطح منطقه را که او آنها را تروریست میخواند (!) متوقف کند.
معنای حرفهای وزیر خارجه آمریکا این بود که ایران باید عرصه را برای توسعه تروریسم باز بگذارد تا آمریکاییها با خیال راحت بخشهای بیشتری از منطقه را با آشفتگی سیاسی روبرو کنند.
کسی که سابقه ریاست بر سازمان سیا را در پرونده خود دارد، بهخوبی میداند که اگر ایران نبود، اکنون عراق و سوریه در اختیار داعش بود و فصلی تازه از خشونتها و تندرویها، جهان را فراگرفته بود. با این حال تاکید او براینکه ایران باید از این کشورها خارج شود، به این معناست که واشنگتن قدرت گرفتن افراطگرایان تکفیری را در راستای سیاستهای خود دانسته و میکوشد تا ایران را بهعنوان مهمترین مانع این نقشه کنار بزند.
البته پاسخ ایران به این دست درخواستها روشن است. تهران هیچگاه پشت ملتهای مظلوم منطقه را خالی نمیکند. با این همه ضروری است جهان ضمن بازخوانی اظهارات پمپئو، جلوی ادامه راهبرد تروریستی آمریکا در خاورمیانه را گرفته و علیه آمریکا متحد شود.