مروری بر جنجال موسوم به «نوار آيت»

 

Shahid Ayat02

سانسور و تحريف؛ تاوان‌خط‌ امام

وقتی تاریخ انقلاب را مرور می‌کنیم به چند شخص نادر بر می خوریم که هم از طرف جبهه ضدانقلاب مورد هجوم واقع می شدند و هم از طرف برخی کسانی که به حسب ظاهر در خط امام قرار داشتند. یکی از این اشخاص که از هر دو طرف ضربه مي‌خورد، شهید سید حسن آیت بود. یک نمونه از جوسازی ها علیه او، ماجرای موسوم به «نوار آیت» بود.

 

حرکت یاران امام در مسیر وحدت و حرکت بنی صدر در جهت تقابل

روز 27 خرداد 1359 اولین سالگرد انتشار روزنامه انقلاب اسلامی به صاحب امتیازی و مدیرمسئولی بنی صدر بود. این روزنامه دقیقاً خط مشی مخالف حزب جمهوری اسلامی را دنبال می کرد، ولی از آنجا که بنی صدر در آن زمان رئیس جمهور و توصیه امام نیز همدلی با اولین رئیس جمهور نظام بود، نیروهای خط امامی سعی می نمودند انتقادات خود را حتی المقدور علنی نکنند و فضا را تا حد ممکن تلطیف نمایند.

در همین راستا در روز 28 خرداد 59، روزنامه جمهوری اسلامی مطلبی کوتاه منتشر نمود و در آن، با لحنی برادرانه، به دست اندرکاران روزنامه انقلاب اسلامی تبریک گفت. در پسِ این کار می‌شد میل نیروهای خط امامی به اطاعت از اوامر حضرت امام را مشاهده کردولی در همین روز در جناح مقابل، سناریوی دیگری کلید می‌خورد.

روزنامه انقلاب اسلامی که روزنامه عصر بود، برای یک بار در تاریخ انتشارش، ساعت 10 صبح منتشر شد و آن یک بار، همین روز 28 خرداد 59 بود و تیتر اول آن (که بسیار هم درشت چاپ شده بود) چنین بود: «طرح توطئه توسط دکتر حسن آیت».

 

سه هدف و یک تیر

از مدت ها پیش از این قضیه، از طرف بنی صدر و طرفدارانش مدام تبلیغ می‌شد که توطئه ای علیه رئیس جمهور قانونی در جریان است و حتی ممکن است علیه او کودتا شود. این جو سازی ذهن مردم را ملتهب کرده بود. گذشته از آن با به وجود آمدن انقلاب فرهنگی و تعطیل شدن دانشگاه ها، گرچه بنی‌صدر سعی نمود بر موج سوار شود و ظاهراً اعلام همراهی نمود (البته تعطیلی دانشگاه ها مصوبه شورای انقلاب بود و او حق و اختیار مخالفت هم نداشت) ولی سیاسیون، آگاه بودند که او دلِ خوشی از این قضیه ندارد. به هر دوی اینها باید ضمیمه کرد تلاش گسترده سید حسن آیت در افشاگری علیه لیبرالیسم و ملی‌گرایی و نفاق را. این افشاگری چنان بر بنی صدر و طرفدارانش گران می آمد که موجب آن شده بود که آنان اگرچه حزب جمهوری اسلامی و برخی نهادهای انقلابی را بدون بردن اسم و با ذکر عباراتی چون «گروه اقلیت»، «انحصارطلب ها» و «چماق به دستان» مورد تخریب قرار می‌دادند ولی راجع به شهید آیت این پرده پوشی را هم کنار گذاشته و صریحاً با ذکر نام، به او هجوم برند. بنی صدر حتی در مصاحبه‌های زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری هم به شهید آیت می تاخت و این تقابل، سر دراز داشت. با توجه به همه این احتسابات، از نظر اطرافیان بنی صدر(شامل ضد انقلاب چپ، لیبرال‌ها، منافقین و التقاطیون) بسیار مناسب بود که هر سه هدف (یعنی تأیید وجود توطئه سازمان یافته علیه رئیس جمهور، تخریب وجهه انقلاب فرهنگی و از صحنه خارج کردن سید حسن آیت) را با هم به دست آورد، لذا به سناریوی پیچیده «نوار آیت» رو آوردند.

 

شروع ماجرا از روزنامه انقلاب اسلامی

در روز 28 خرداد، متن پیاده شده دو نوار از سخنان سید حسن آیت در روزنامه انقلاب اسلامی منتشر شد که مطالعه آن می توانست به نوعی وجود توطئه را تأیید کند، خصوصاً آنکه چاپ آن همراه شده بود با تبلیغات گسترده رسانه های ضد انقلاب و غبار آلود کردن فضا توسط آنان. البته باید ذکر کرد که ما با دو نسخه از این نوارها مواجهیم: یکی نسخه تحریف و سانسور شده (یعنی همان نسخه ای که روزنامه انقلاب اسلامی منتشر نمود) و یکی هم نسخه اصیل و کامل (که بعدها که از طریق آقای میر سلیم، نوارها به دست دکتر آیت رسید، متن پیاده شده و کامل آن منتشر شد).

امروز اگر متن کامل این نوارها مطالعه شود، می توان بصیرت و پیش بینی های دقیق شهیدآیت را گواهی داد. ولی نسخه تحریف شده آن نوار در حالی منتشر می‌شد که بنی صدر هنوز رئیس جمهور 11‌میلیون رأیی بود و هنوز نه اسناد لانه جاسوسی مربوط به او کشف شده بود، نه خاطرات دست اندرکاران قضایا انتشار یافته بود، نه عملکرد او موجب عزلش شده بود، نه او با منافقین پیوند علنی علیه نظام بسته بود و نه فاجعه هفت تیر رخ داده بود. لذا آن متن را با توجه به زمان انتشارش ملاحظه کرد.

 

Shahid Ayat01

تحریف حساب شده متن نوارها

در متن منتشر شده این نوار در روزنامه انقلاب اسلامی (در ظاهر به دلیل نامفهوم بودن صدا) در برخی جاها از سه نقطه استفاده شده بود و به این ترتیب و با هنرمندی، سانسور و تحریفی دقیق در محتوای این متن به وجود آمده بود ( این تحریف با تطبیق هر دو متن روشن می شود. برای مشاهده متن تحریف شده رجوع کنید به کتاب بیست و پنج سال در ایران چه گذشت، جلد دوم، انتشارات امید فردا، صفحات 377 تا 406 و برای مشاهده متن اصلی و تحریف نشده رجوع کنید به کتاب درس‌هایی از تاریخ سیاسی ایران، نشر حزب جمهوری اسلامی، صفحات 32 تا 48).

 

مروری بر محتوای 2 نوار

در هر حال، برای آنکه فضایی که نوارها در آن روز به ذهن متبادر می کرد روشن شود، گزارشی از محتویات آن ها را (از روی همان نسخه روزنامه انقلاب اسلامی) مرور می کنیم: هر دو نوار (نوار اول از نظر زمانی، چند روز پس از نوار دوم ضبط شده بود) متضمن گفت‌وگوی یک نفر با دکتر آیت بود و مشخص بود که سخنان درمحیطی خصوصی ذکر شده است و در آن از ذکر عناوین و القاب خبری نیست. در این نوارها راجع به مسائل مختلفی صحبت شده بود ولی بخش عمده آن مربوط بود به انقلاب فرهنگی (از محتوا مشخص بود که سخنان قبل از 14 خرداد و تعطیلی دانشگاه ها گفته شده است) و بنی صدر و رابطه او با مجلس اول (که انتخابات آن برگزار شده بود و دکتر آیت هم به عنوان نماینده انتخاب شده بود). در ابتدای نوار اول، شهید آیت گفته بود که برنامه ای وجود دارد که اگر علنی شود ممکن است جناح مقابل از آن سوءاستفاده کند و بر موج سوار شود لذا لازم است با ایجاد زمینه هایی در پائین (یعنی توده مردم و دانشجویان) ناگهان از بالا عملی صورت گیرد. این سخنان در اصل اشاره داشت به انقلاب فرهنگی در آینده نزدیک و ضمناً یادآوری ماجرای تصرف دانشگاه تبریز توسط دانشجویان انقلابی بود که بنی‌صدر هم در ظاهر با آن اعلام همراهی کرده بود. سپس شهیدآیت گفته بود که لازم است شما هم مثل آنها (مارکسیست‌ها و منافقین) به دبیرستان ها بروید و روی دانش آموزان کار کنید.او سپس گفته بود: «دانشگاه ها -به این صورت فعلی- باید تعطیل بشود و برنامه های آینده کارهای عملی در رابطه با مردم و در زمینه ایدئولوژی و اسلامی کردن این کلیات مسئله است. اما به چه شکل، این، شاید یک هفته یا دو هفته و شاید هم بعد اعلام بشود یا چند روز قبل. متضمن این است که امام در زمینه کاملاً قرار بگیرد.» (بیست و پنج سال در ایران چه گذشت، جلد دوم، صفحه 381)دکتر آیت سپس به این موضوع اشاره نموده بود که شهید بهشتی و رهبران حزب می خواستند با بنی صدر همکاری کنند ولی به دلیل اینکه بنی صدر حقیقتاً در خط امام قرار ندارد، این همکاری ممکن نخواهد بود: «صریحاً این مسئله را عنوان کردم که اینها [بنی صدر و التقاطیون] خط امام نیستند و اینها جدا هستند و شما نمی‌توانید با اینها یکسان عمل کنید.» (همان، صفحه 381)

او سپس به این موضوع پرداخته بود که بنی صدر عضو جبهه ملی دوم بوده و بختیار هم عضو همان جبهه ملی بوده و آن ها با هم همکار بوده اند و ضمناً آنها به بختیار گفته بودند که در صورت فوت امام تو را نخست وزیر می‌کنیم (این تحریف تا حدی ناشیانه بود چون اصلاً در آن وقت انقلاب پیروز نشده بود که چنین چیزی مطرح باشد): «بنی‌صدر، دوسال قبل از انقلاب، با شاهپور بختیار، با دکتر صدیقی برنامه داشته، تماس داشتند و به شاهپور بختیار گفتند تو نخست وزیر شو و ما تو را از جبهه ملی بیرون می کنیم که اگر امام مُرد، تو را وزیر و نخست وزیر کنیم.» (همان، صفحه 382)

شهید آیت سپس از این نقشه پرده برداشته بود که بنی صدر و اطرافیانش در صدد بودند در برابر امام یک رهبر قلابی عَلَم کنند ولی چون نتوانستند، حالا به فکر مصادره امام افتاده اند: «به فکر این هستند اگر نشه کسی را بسازی، می گویند امام که می میرد. بنی صدر بیاید قدرتی پیدا کند و یک محبوبیتی پیدا کند و یک نمایشی پیش مردم داشته باشد که امام بنی صدر را می‌خواسته، امام به بنی صدر رأی داده» (همان، صفحه 383)

 

Shahid Ayat04

ادامه نوار اول

در ادامه صحبت با آن مخاطب ناشناس، شهید آیت به ماجرای تلاش بنی صدر برای قرار گرفتن مدیریت تلویزیون در دست دوستانش و سپس مغلوب شدنش در این تلاش (به دلیل منع قانون اساسی) اشاره نموده بود. شهید آیا سپس به این مطلب پرداخته بود که در قانون اساسی [وقت]، اختیارات رئیس جمهور بسیار محدود است ولی بنی صدر جاه طلب می‌خواهد از حدود اختیاراتش فراتر برود و این احتمالاً منجر به این خواهد شد که مجلس، او را کنار بگذارد: «[بنی صدر] هیچ کاری نمی تواند بکند با این قانون اساسی، با این شورای انقلاب، با این امام. مقابلش نگه داشتیم و گفتیم اوضاع از چه قرار است. هیچ کاری نمی‌تواند بکند؛ یعنی هرچه بخواهد سر و صدا کند، باعث می‌شود روز به روز ضعیف تر بشود، مخالفت مردم برانگیخته تر بشود و حتی ناچار برکنارش بکنند.» (بیست و پنج سال در ایران چه گذشت، جلد دوم، صفحه 385)در ادامه، شهید آیت به روشن شدن افکار قشرهای نخبه مردم نسبت به بنی صدر و تغییر دید مثبت قبلی آنان نسبت به بنی صدر سخن گفته بود و سپس به این مطلب اشاره کرده بود که: «عموم مردم هم برمی‌گردند. الآن هم عموم مردم هنوز دقیقاً در جریان نیستند که کی به کی است. فکر می‌کنند بنی صدر و بهشتی همه در یک جریان هستند؛ گرچه حالا کم کم دارند می‌فهمند.» (همان، صفحه 386)

اما یکی از نکات بسیار برجسته این سخنان آن بود که شهید آیت صریحاً بنی صدر را «مهره» خوانده بود و این مطلب، گرچه بعدها با اسناد و مدارک خدشه ناپذیر اثبات شد، در آن روزها هنوز روشن نبود و فهم آن بصیرتی فراوان می خواست و لذا گروه های طرفدار بنی صدر روی آن بسیار مانور دادند. شهید آیت در این رابطه گفته بود: « این [بنی صدر] آخرین مهره است که نقش خودش را بازی می‌کند.» (همان، صفحه 386) در ادامه بحث، توسط شهید آیت به همکاری پشت پرده منافقین و بنی صدر هم اشاره شده بود.

 

بصیرت پراکنی؛ تنها راه مقابله با بنی صدر

نکته ای که شایان توجه است آن است که شهید آیت در این نوارها (حتی طبق همان نسخه تحریف شده) صراحتاً فقط از روش تبلیغی و روشن گرانه و بصیرت بخش دفاع کرده بود نه از هیچ چیز دیگر. شهید آیت حتی در برابر اصرار مخاطب (که در نوار کاملاً مشهود است و سر آن بعدها کشف شد که به آن خواهیم پرداخت) که مدام به شهید آیت اصرار می کرد که ما می توانیم و ظرفیت کارهای دیگری را هم داریم، شهید آیت صریحاً جواب منفی داده بود و فقط بر روش های روشنگرانه مردم تأکید نموده بود: «تبلیغ بکنید که مجاهدین و بنی‌صدر با هم هستند ولی اعتراض نکنید. و به مردم بگویید که اینها با هم هستند و تا حدی که می شود اعتراض مردم را [به این روابط با گروه‌های منحرف] برانگیزید. خیلی خیلی یواش و مطلب را به تدریج مردم بفهمند، بعداً اعتراض، اشکال ندارد ... اعتراض به اینکه بنی صدر با رجوی با هم می نشینند.» (همان، صفحه 388) جالب آن بود که شهید آیت از راهکاری دفاع می نمود که بعدها مشخص شد راهکار حضرت امام هم همان بوده است: «آنها ضعفشان و حماقتشان اینجاست که جلوی امام ایستاده اند، باید به اینها میدان داده شود؛ چون اگر میدان ندهی، دستش را می بندی [و آن وقت ماهیتش مشخص نمی شود]. تا یک جایی به اینها میدان داده می شود.» (همان، صفحه 389)

 

مهمترین قسمت نوار

اما از مهم ترین قسمت های نوار اول،که بخش عمده ای از تبلیغات برای اثبات «توطئه کنار زدن رئیس‌جمهور قانونی» بر مبنای آن استوار بود، بخشی از نوار سانسور شده بود که شهید آیت در آن از «آماده بودن نقشه» برای «هجوم» سخن می گفت، آن هم هجومی که بنی‌صدر در برابر آن توان «مقاومت» نخواهد داشت: «مطمئن باشید که نقشه آماده است و اصلاً زیر و رو می شود تمام مسائل و غیر از مسائلی که شما فکر می کنید، می شود. بعد از 14 خرداد، مطلقاً نه امتحانی [برگزار] خواهد شد، نه دانشگاهی باز خواهد بود. دانشگاه ها تعطیل خواهد شد. [...] یک هجوم خیلی شدیدی خیلی شدید تر، آغاز می شود و در حدی می شود که بنی صدر را به طور کلی فلج می کند... و حتی این هجوم خواهد شد. حالا بگذارید ایشان [بنی صدر] هرچه بیشتر تاخت و تاز کند این بهتر است. اگر یکجا جلویش بایستی یکی از زرنگی هایش این است که خودش را زود هماهنگ می کند، فوری می پرد روی موج. [...] برنامه‌ای داریم که بابای بنی صدر هم نمی‌تواند مقاومت کند. این دفعه مثل دفعه قبل نمی تواند مقاومت کند. مسئله مهم الآن امام است، یک کلام بگوید. [...] به بچه ها بگویید و (منظور دانشجویان انجمن اسلامی که در تبریز دانشگاه را در اشغال خود دارند) [توضیح از خود روزنامه است] قرص و محکم باشند. به زودی موج عوض می شود. به بچه ها بگویید که قرص و محکم باشند و ترس نداشته باشند. تصمیمی گرفته شده لایتغیر، تغییر ناپذیر است. دانشگاه‌ها بعداز 14 خرداد تعطیل می‌شود و بعد ما برنامه‌ای خواهیم داشت، و بابای بنی صدر هم نمی تواند روی این برنامه کار کند. حتی ترتیبی داده شده که بر خلاف دفعه قبل نمی تواند بیاید مقاومت کند، ظاهراً هم همراه می شود.» (همان، صفحات389 و 390)گرچه این قسمت سخنان شهید آیت، سانسور شده و تحریف شده است و تا حدی با اصل محتوای بیان شده متفاوت است، ولی با رجوع به همین سخنان هم مشخص است که سخنان راجع به طرح شورای انقلاب در باب تعطیلی دانشگاه‌ها و حمایت امام از انقلاب فرهنگی و تصفیه اساتید و دانشجویان ضد انقلابی است، نه چیز دیگر. ولی در هر حال چنین وانمود می شد (و با مصاحبه ها و مقالات متعدد از کسانی که اتفاقاً جزو خواص هم محسوب می شدند ولی بصیرت نداشتند، پررنگ هم می شد) که شهید آیت «توطئه ای» برای «فلج کردن دولت بنی صدر» دارد.

 

نوار دوم

آنچه ذکر شد، خلاصه ای بود از محتوای نوار اول. اما نوار دوم (که زمان ضبطش پیش از نوار اول بود) هم از نظر موضوعات ذکر شده در آن، چندان تفاوتی با نوار اول نداشت،گرچه روزنامه‌های ضد شهید آیت، نوار اول را «بسیار شدیدتر» از نوار دوم شمرده بودند واین به دلیل برخی جملات نوار دوم بود که علیه سناریوی آنها بود. برای درک بهتر ماجرا، شرحی اجمالی از مطالب نوار دوم ذکر می‌کنیم: در ابتدای نوار، مخاطب، مقداری راجع به متزلزل بودن ارتش سخن گفته بود و تأکید کرده بود که لازم است آنها (یعنی مخاطب و همفکرانش)آموزش های نظامی ببینند تا در موقع لزوم بتوانند آماده باشند. وی همچنین راجع به اینکه سپاه در حال نزدیک شدن به بنی صدر است سخن گفته بود که از شهید آیت جواب شنیده بود که سپاه اتفاقاً در حال فاصله گرفتن از بنی صدر است.

سپس مخاطب از لزوم شناخته نشدن آنها (مخاطب و یارانش) سخن گفته بود تا بتوانند دور از توجهات، فعالیت کنند و شهید آیت هم این نظر را، از جهت حفظ نیروها، مناسب شمرده بود.

اما در ادامه، یکی از جالب ترین قسمت های این نوار وجود داشت که شهیدآیت در آن گفته بود: «ما باید برنامه طولانی داشته باشیم. بله، من حدسم این است که بنی صدر خیلی دوام نمی آورد، گرچه من تلاش می کنم که برای چهار سال آینده دوام بیاورد، لااقل ما یک مدتی وقت داشته باشیم برای اینکه خودمان را بهتر بشناسیم.» (همان، صفحه 394)

اما مخاطب، رندانه تلاش کرده بود تا از زبان شهید آیت جمله ای مبنی بر تلاش مستقیم برای حذف بنی‌صدر بیرون بکشد و گفته بود: «باز من گفتم، این مدت نباید این قدر باشد که نیروها از دست برودها، خیلی نباید طول بکشد.» (همان، صفحه 394)

اما شهید آیت مجدداً بر همان مشی پیش گفته خود تأکید کرده و جواب داده بود: «بازی ظریفی است که باید دقت کرد که کجا. یک وقت دیدی دو ماه دیگر باید چنان مقابلش بایستی که، یعنی به طور کلی اگر بشود به نحوی کار کرد که کجدار و مریز باشد، چون رویه اش خودش غلط است، خودش زود دارد خودش را به طرف نابودی می برد. من خیلی اطلاعات بهم می رسد که این کارهای ناجوری که کرده، وضعش در حد علنی ها که بعضی هایش را روزنامه خبر دادند [...] اینها می بینند سقوط این را نزدیک می کند.» (همان، صفحه 394)

شهید آیت سپس مجدداً تأکید کرده بود که احتمالاً بنی صدر با مجلس اول (که عموم نیروهایش جزو خط امام محسوب می شدند) به مشکل برخواهد خورد: «مجلس که بیاید [افتتاح شود] یک ارگان انتخابی است و به این عنوان می تواند بایستد مقابل رئیس جمهور و خواهد ایستاد اگر بخواهد راه کج برود. این است که خودش را ساقط می کند. ما کوشش می کنیم كار به آن حادّی نشود كه فعلاً ساقط بشود. اما اگر هم خب حاد شد، باید آمادگی داشته باشیم در هر لحظه که جلویش را بگیریم.» (همان، صفحه 395)دقت در چند سخن فوق روشن می‌کند که شهید آیت تأکید داشته که تلاش خواهد کرد بنی صدر دوام بیاورد، ولی حدس هم زده بوده که او به دلیل کارهای خودش دوام نخواهدآورد. و مجدداً هم تأکید کرده بود که مجلس در صورتی مقابل او خواهد ایستاد که «بخواهد راه کج برود»، نه در هر صورتی.

این سخنان ثابت می کند که شهید آیت نه تنها در صدد توطئه نبوده بلکه در صدد تلاش برای حفظ رئیس جمهور قانونی بوده، گرچه اولاً بر لزوم آمادگی برای جلوگیری از انحراف مسیر نظام توسط بنی صدر تأکید داشته و ثانیاً با توجه به مجموع مسائل و روحیات و عملکرد بنی صدر و اطرافیانش حدس می زده که او نخواهد توانست خود را تا آخر 4 سال حفظ کند.

جالب است بدانیم این، فقط سخن شهید آیت نبوده بلکه کسان دیگری هم این سخن را می گفتند؛ منجمله آیت‌الله‌خلخالی (که اتفاقاً در آن زمان جزو هواداران بنی صدر محسوب می شد) هم در سخنانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری گفته بود: «ریاست جمهوری بنی صدر دوام نخواهد داشت چون یک صدم قاطعیت مرا ندارد.» (کیهان، 16 دی 1358)

به هر حال، آنچه روشن است این است که روزنامه های معارض، سعی نموده بودند جمله «اِخباری» شهید آیت را به عنوان جمله ای «انشایی» تلقی نمایند و آن را این گونه تفسیر کنند که شهید آیت می خواهد به طرق مختلف، منجمله از طریق قرار دادن مجلس در برابر رئیس جمهور، بنی صدر را حذف کند. گرچه این «اجتهاد» روزنامه های معارض، در برار «نص» صریح سخنان خود شهید آیت بود که گفته بود : «من تلاش می کنم که برای چهار سال آینده دوام بیاورد ... ما کوشش می کنیم به آن حادی نشودکار فعلاً که ساقط بشود.»

 

ادامه سؤالات رندانه و جوابهای هوشمندانه

در ادامه نوار دوم هم سؤالات جهت دار مخاطب با جواب های هوشمندانه و در چارچوب قانون شهید آیت مواجه گردیده بود. مخاطب سعی کرده بود با یادآوری مبارزات چریکی پیش از انقلاب، از شهید آیت جوازی تلویحی برای این قبیل کارها بگیرد. او پرسیده بود: «الآن چه روشی اقتضا می کند و اینکه آیا ما توی بچه ها مسئله نظامی را چگونه مطرح بکنیم؟ آیا ما مسئله نظامی را توی بچه ها مطرح بکنیم و یا نه؟ اگر مطرح می کنیم، چه شکلی مطرح کنیم؟ چون خیلی مسئله است یعنی مسئله ...» (بیست و پنج سال در ایران چه گذشت؟، جلد دوم، صفحه 396)که شهید آیت صحبت او را قطع نموده و گفته بود: «مسئله یک مسئله سیاسی است که مسئله سیاسی را ... حل کردیم [...] کار ما هم عمدتاً الآن سیاسی است.» (همان، صفحه 396)البته شهید آیت آمادگی نظامی را فقط ذیل همان مفهوم ارتش بیست ميلیونی و خواست امام برای آنکه همه جوانان کشور آموزش نظامی ببینند، قابل قبول دانسته بود.

در ادامه، مخاطب تلاش کرده بود با مطرح کردن آنکه فرماندهی کل قوا هم اکنون در دست بنی صدر است و تبعاً سپاه و ارتش از او حمایت می کنند، از زبان شهید آیت جهت تأیید تشکیل گروه مخفی برای مبارزه با بنی صدر سخنی بیرون بکشد، ولی شهید آیت باز هم بر حرکت صرفاً قانونی تأکید نموده و گفته بود: «ما باید کارمان را بکنیم، اتفاقاً در مجلس کاری که می کنیم که بتوانیم همین کار را بکنیم، این است که نگذاریم بنی صدر از چارچوب قانون خارج بشود.» (همان، صفحه 397) در ادامه هم بحثی مطرح شده بود که اگر خدای ناکرده حضرت امام از دنیا بروند چه باید کرد که شهید آیت جواب داده بود که باید سعی نمود آیت الله منتظری (که در آن زمان هنوز شخصی موجه و مورد تأیید حضرت امام و دیگر انقلابیون بود) در آن حالت جانشین امام شود تا خط فقاهت ادامه یابد. در ادامه هم اصرار مخاطب برای انجام کارهای خلاف قانون در جهت مقابله با بنی صدر ادامه داده بود که شهید آیت هم مثل قبل آن را نفی کرده و بر کارهای روشنگرانه مردم تأکید نموده بود.

 

جرم شهید آیت؛ تلاش برای کادرسازی!

یکی از نقاط مانور مخالفین، آن قسمت نوار بود که شهید آیت با اشاره به احتمال کنار گذاشته شدن بنی صدر توسط مجلس به دلیل «کج سلیقگی‌هایش»، بر ضرورت تربیت نیروهای انقلابی برای به دست گرفتن مناصب کشور در آن صورت یا در صورت اتمام دوره چهار ساله بنی صدر تأکیدکرده بود: «از همین الآن برای وزرا و نخست وزیرمان کار کنیم و بخصوص برای نماینده.[...] ما باید واقعاً با برنامه ای دراز مدت خیلی خودمان را درگیر امور اجرایی زیاد نکنیم. شروع کنیم به ساختن آدم ها.» (همان، صفحه 400) اما مخالفین در روزهای آینده سعی نمودند با مقالات و مصاحبه های متعدد این کار عقلایی (یعنی تربیت نیروی متعدد برای استفاده در آینده نظام) را یک توطئه زیر زمینی گسترده جلوه دهند که توسط یکی تیم در جریان است!در ادامه شهید آیت به این مطلب پرداخته بود که مردم اندک اندک با دیدن عملکرد بد و وعده های توخالی بنی صدرو با مشاهده عملکرد خوب انقلابیون، از بنی صدر دور شده و به سمت نیروهای انقلابی متمایل خواهند شد.

شهید آیت سپس مجدداً بر همان روش تبلیغی و بصیرت پراکنانه تأکید نموده و گفته بود: «خط امام و خط بنی‌صدر دوتاست و بنی صدر نمی‌خواهد که بگذارد که مردم بفهمند این خط دوتاست. [...] به نحوی این باید تبلیغ بشود غیر مستقیم که تمام مردم پایین تشخیص بدهند. تمام مردم باید بفهمند که اگر بنی صدر بود، اصلاً این انقلاب از بین می رود.» (همان، صفحه 403)

از نکات جالب این نوار اشاره دقیق شهید آیت به اطرافیان منحرف بنی صدر بود و اشاره به اینکه حتی کارهای خلاف بنی صدر تا حدی متأثر از القائات همین اطرافیان است (نکته ای که بعدها امام هم بدان اشاره فرمودند).

Shahid Ayat03

افشای خطوط انقلابی بدلی

در ادامه شهید آیت اشاره کرده بود که در هر کشور انقلابی، علاوه بر خطوط وابسته علنی، چندین خط انقلابی قلابی هم وجود دارد و وظیفه انقلابیون حقیقی، افشای آنهاست: «ما یک خطوط اصلی داریم مال استعمار است که خط مشخص امریکایی دارد [...] یک خط مشخص هم انگلیسی داریم، یک خط مشخص هم روسی داریم، اما در ازای هر کدام از این خط های مشخص، هفت هشت ده تا خط بدلی انقلابی داریم که مال امریکا و روسیه است. این خط های بدلی را باید بر ملا کنیم. فرمولش را بگذاریم بفهمند که بنی صدر هم خط بدلی است، یا نمی دانم فلان شخص هم خط بدلی است. این را اتفاقاً من تهیه کردم و فکر می کنم که چند تا سخنرانی توش هست منتها بدون اسم بنی صدر، بدون اسم بازرگان.» (همان، صفحه 405)

البته روشن بود که این تلاش بصیرانه شهید آیت (که امروزه و با افشا شدن اسناد متعددی که در آن روز افشا نشده بود، بصیرانه بودنش بیشتر بر ما معلوم گشته است) از سوی مخالفین به عنوان توطئه و تخریب و تهمت و ... تلقی شود و بر سر آن جنجال آفریده شود.در خاتمه هم باز مخاطب طبق همان مشی قبلی گفته بود: «من باز هم به شما گفتم [...] ما نیرویی هستیم که می‌توانیم، توان کار دیگر را داریم» (همان، صفحه 405) که شهید آیت هم باز به آن جواب منفی داده بود.

از سانسورهای تحریف آمیز و غلط‌انداز روزنامه انقلاب اسلامی هم آن بودکه متن نوار دوم را با این جمله شهید آیت به پایان برده بود: «نقشه هایی توی مغز من هست ولی پس از سازماندهی در عمل، آنها روشن می شود.» (همان، صفحه 406) و این سخنان می توانست توهم وجود توطئه را عینی تر جلوه دهد. و این در حالی بود که صحبت های شهید آیت در آن نوار، چند دقیقه دیگر هم ادامه داشت و آن نقشه ها هم چیزی نبود جز همان طرح های بصیرت‌پراکن و تبلیغی. در هر حال، آنچه ذکر شد هم گزارشي بود اجمالی از محتوای نوار دوم.

 

بیانیه حزب جمهوری اسلامی درباره نوار

پس از انتشار متن تحریف و سانسور شده این سخنان در روزنامه انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی، که شهید آیت دبیر سیاسی آن بود، برای جلوگیری از فرصت طلبی ضد انقلابیون، بیانیه ای صادر کرد که در روزنامه جمهوری اسلامی مورخ 29 خرداد 59 منتشر شد. در این بیانیه اذعان شده بود که گرچه متن منتشر شده، تحریف شده است ولی در هر حال، بر فرض اثبات گفته شدن سخن غلطی از طرف شهیدآیت، این سخنان، نظرات شخصی دکتر آیت بوده و بازتاب‌دهنده نظرات حزب جمهوری در قبال بنی صدر نخواهد بود، چرا که پیش از این نظرات رسمی حزب جمهوری اسلامی در قبال بنی صدر در قالب دستورالعملی از دفتر مرکزی حزب به دفاتر شهرستان ها ابلاغ شده است. ضمناً این رفتار روزنامه انقلاب اسلامی محکوم شده و گفته شده بود که این عمل می تواندآغاز توطئه ای از جانب کسانی باشد که در پشت رئیس جمهور سنگر گرفته و قصد تخریب وحدت مسئولین را دارند.در کنار این بیانیه، در صفحه اول روزنامه هم تصویر همان دستورالعمل فوق الذکر درج شده بود. تاریخ ابلاغ این دستور العمل رسمی حزب، 5 اردیبهشت 59، یعنی دو ماه پیش از انتشار این نوار بود. در این دستورالعمل تأکید شده بود که نباید طوری عمل نمود که انتقادات مکتبی به بنی صدر، نزد مردم جنگ قدرت تلقی شود.

در بند 3 این دستور العمل آمده بود: «البته هرجا بنی صدر یا شورای انقلاب از قانون اساسی یا مصلحت سیاسی- اجتماعی منحرف شوند، حزب حق انتقاد سالم و آگاه کننده را برای خود محفوظ می داند.»در بند 5 هم ذکر شده بود: «حزب باید تلاش معقول و سازنده برای روشنگری مردم و دادن آگاهی های لازم در جهت روشن کردن ماهیت کسانی که با زرنگی می خواهند سمت، مقام و پایگاهی را در حکومت آینده اشغال نمایند ولی در خط انقلاب نیستند بنماید. این حرکت در مورد اطرافیان آقای بنی صدر و یا دیگران فرقی نمی‌کند و لازم است بدون رودربایستی انجام پذیرد.» با توجه به سخنان شهید آیت درآن نوارها هم مشخص می شود که ایشان دقیقاً در همین چارچوب عمل کرده و فراتر از آن نرفته بود.

 


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29