ترور لیبرال

51WF7DEvtzL

ترور لیبرال کتابی است به قلم برد ایونز، مدرس ارشد روابط بین الملل در دانشگاه بریستول انگلستان. این کتاب را انتشارات پالیتی آوریل 2013 در 224 صفحه به چاپ رسانده است.

با وجود این که ما در امن‌ترین دوران تاریخ زندگی می‌کنیم، ولی می‌توان خطر را در همه جا دید. صرف نظر از این که این خطر به شکل تهدیدات تروریستی باشد یا بلایای طبیعی و فجایع غیر منتظره، ترس و نگرانی از آن، عصر سیاست جهانی را تعریف می‌کند. اولین اقدامی که دولت های لیبرال و سازمان های امنیتی در واکنش به این خطرات به ذهنشان می رسد، تهیه فهرست های جدید از مخاطرات به هم پیوسته ای است که سیاره را تهدید می‌کند. این امر گرایش دولت ها به امنیتی کردن مسائل جاری را نشان می دهد: اینکه هر مقوله ای را به طور بالقوه خطرناک تلقی کنند. برد ایونز[3] در کتاب اخیر خود گرایش مذکور را «تناقض سرنوشت ساز حاکمیت لیبرال معاصر» معرفی می کند. اگرچه لحن جورج اورولی ایونز ممکن است چندان مورد پسند همه قرار نگیرد، اما اهمیت پروژه وی را نباید دست کم گرفت.

برد ایونز مدرس ارشد روابط بین الملل در دانشگاه بریستول، مؤسس و مدیر سایت تاریخچه های خشونت[4]، کارگردان مشترک فیلم ده سال ترور[5]، و نویسنده ستون نقد آزاد روزنامه گاردین است. کتاب ترور لیبرال در واقع تلاشی است برای ترغیب افراد علاقه مند به روابط بین الملل، مطالعات امنیتی و نظریه های سیاسی برای بازنگری در پدیده تروریسم و رابطه آن با لیبرالیسم. ادعای بحث برانگیز ایونز پس از بمب گذاری های اخیر بوستون این است که لیبرالیسم نه تنها باعث عادی سازی تروریسم می‌شود، بلکه ایجاد و استمرار آن را به همراه دارد.

به زعم ایونز، «ترور لیبرال» تصویر جهانی از تهدیدی است که از یک سو سعی در کنار گذاری ارجاعات آشنای گذشته دارد که زمانی نظام جوامع را تعریف می‌کرد و از سوی دیگر ما را وادار به مقابله با هر فاجعه بالقوه ای می کند که ممکن است زندگی لیبرال پیشرفته ما را  تحت تاثیر قرار دهد.

همانطور که از این نقل قول برداشت می‌شود، این کتاب ماهیتی پیچیده و چالش برانگیز دارد و پر است از ارجاعات به مباحث پیچیده فلسفی همچون «آنتوتئولوژی»[6] (1) ، «فسلفه زیست شناسی[7]» (2) و غیره . نقل قول های فراوانی از فلاسفه ای نظیر فوکو[8]، آگامبن[9]، بودریار[10]، هارت[11]، نگری[12] و ویریلو[13] نیز در کتاب وجود دارد. البته احتمال دارد برخی این کتاب را به حوزه فلسفه قاره‌ای[14] (3) یا مطالعات امنیتی نیچه محدود کنند. با این حال، ترور لیبرال اثر مهمی برای تمام افراد علاقه مند به روابط بین الملل است. نقد تبانی لیبرالیسم با تروریسم و دعوت به بازنگری در سیاست ها زمینه را برای بحثی فراهم می‌کند که یک دهه پس از حوادث یازده سپتامبر جای خالی آن به شدت احساس می‌شود. .

به عقیده ایونز، جوامع لیبرال باعث عادی سازی ترور می شوند. با بهره گیری از چارچوب های امنیتی که توسط سازمان هایی مانند رند[15] (4) استفاده می شود، ما به تدریج پذیرای روایتی از جهان به هم پیوسته شده‌ایم که در آن تکنولوژی تا حد زیادی اهمیت فضا و زمان را کاهش داده است. به زعم وی، در این جهان تنها اقدامات چند فرد برای ایجاد بحران و فاجعه کافی است. ایونز معتقد است «ما هرگز به این اندازه خطرناک و در عین حال آسیب پذیر نبوده ایم». برای حفظ و گسترش آزادی به عنوان اوج زندگی لیبرال، تمرکز ما از آنچه هست به آنچه ممکن است باشد تغییر کرده است. این تأکید بر ظرفیت ها، باعث ایجاد نگرانی های مربوط به تهدیدات احتمالی می‌شود که تا حد زیادی، ناشناخته، غیر قابل شناسایی و غیر قابل توقف هستند. ایونز می نویسد: «زمانی که پیشگیری، تبدیل به بازدارندگی می‌شود، تمایل ما به امنیتی سازی هر مقوله‌ای باعث می‌شود همه چیز را به طور بالقوه خطرناک تلقی کنیم... هرچه بیشتر به دنبال تأمین امنیت باشیم، تصورات ما نسبت به تهدیدها افزایش خواهد یافت.»

در تلاش مذبوحانه برای برقراری امنیت، به نظر می رسد پیگیری مستمر برای دستیابی به صلح پایدار به معنای وجود فضای آکنده از ترس باشد. به نظر ایونز، این مسئله بیشتر از آن که  یک تصادف تاریخی باشد محصول لیبرالیسم است. او کانت[16] را مقصر ترویج این آنتوتئولوژی یا الهیاتِ وجود مسموم می‌داند.  مفهوم « هبوط انسان» - تصویر عمیقاً چالش برانگیزی که بر روی جلد کتاب چاپ شده است- نقش کلیدی در کتاب وی دارد. به باور ایونز، بازسازی سکولارِ کانت از داستان  هبوط در کتاب مقدس پیامدهای مهمی برای درک لیبرال از مقوله های شَر و معاد دارد. «گناه اصلی[17]» که به مثابه نقض بشر معرفی می شود شَر و رذالت را یکی از گرایش های نهفته انسان معرفی میکند. در غیاب وعده های الهی برای پایان زمان و اتمام هستی، بشریت فرصت های بی نهایتی برای پیشرفت و پسرفت دارد. در این فضای بین مقوله های ذاتی و پدیداری و تناهی و نامتناهی بودن انسان، سوژه به نحوی محصور در جهان است که حاکمیت زندگی ضرورت اخلاقی پیدا می‌کند.

 بر اساس این نقد فوکویی از ترور لیبرال، امنیت جهانی در حال تبدیل شدن به رژیم لیبرال «زیست قدرت[18]» (5) است. به عبارت دیگر، امنیت جهانی به بقای حکومت لیبرالیسم مشروعیت می‌بخشد. در گفتمان مربوط به این ارتباط متقابل، تأکید بر دیدگاهی دوگانه از جهان است که در آن جهان به دو دسته «دوست ما» و «دشمن ما» تقسیم بندی می‌شود. این امر نه تنها باعث سرکوب تفاوت و تنوع می شود، بلکه به اعمال غیرانسانی مانند اتفاقات خلیج گوانتانامو مشروعیت می‌بخشد. وقتی ذهنیت و فردیت انسان نقض می‌شود، تمرکز زندگی انعطاف پذیر انسان معطوف به بقا می گردد و کمتر به تعاملات سیاسی پرداخته می‌شود. از منظر ایونز، این مسئله لزوماً ریشه در بهبود وضعیت اقتصادی و افول سیاسی در اواخر لیبرالیسم دارد. قربانیان این جریان عدالت و آزادی هستند. به زعم وی، در این میان برنده نهایی لیبرالیسم است. با وجود نقاط قوت فراوان، برخی ایرادات به بخش های مختلف این کتاب وارد شده است.

لحن جورج اورولی این کتاب که احتمالا انعکاسی از آشوب «ترور لیبرال» می باشد، ممکن است باب طبع همه نباشد. این داستان دویست صفحه ای در مورد نقش لیبرالیسم در دوره ای حداقل چهارصد ساله در ابعاد فلسفی، اقتصادی، محیط زیست و امپریالیستی برای از بین بردن ذهنیت و فردیت آدمی در برخی موارد بلند پروازانه و طعنه آمیز به نظر می رسد. به طور مشابه برخی معتقدند ادعای آن در مورد خطرات و خودشیفتگی لیبرالیسم حالت روشن گرایانه دارد و سابقه آن حداقل به اندازه قدمت لیبرالیسم است.

نقد ایونز از لیبرالیسم پرسش های زیادی را برای لیبرال ها، اندیشمندان کانتی، و مورخان اندیشه سیاسی مطرح می‌کند که نیاز به بررسی بیشتر دارد. اگر میراث لیبرالیسم را در یک بازه زمانی بین هابز[19] (6) تا هایک[20] (7) درنظر بگیریم، آیا ادعای پوچی است که بگوییم تمام این سنت مبین نوعی تعهد به همان الهیاتِ وجود است؟

حتی اگر چنین باشد، آیا امکان دارد امید و ترس در همان فضا بین تناهی انسان و امکان بی نهایت وجود داشته باشد؟ اگر نشاط لیبرالیسم در گروی دیالکتیک بین امید و ترس باشد، آیا پیروزی ترس باعث ارائه نوعی از لیبرالیسم می‌شود که ماهیت خود تخریبی دارد؟ آیا تعهد لیبرالیسم به اقتصاد، منجر به رد فلسفه سیاسی می‌شود که شالوده آن مبتنی بر ترویج ارزشهای مسلم است؟ در واقع، چه زمانی لیبرالیسم ماهیت اصلی خود را از دست داده و تبدیل به توتالیتاریسمیمی‌شود که در ظاهر سعی در مخالفت با آن دارد؟ 

با وجود برخی ابهامات، نباید اهمیت پروژه ایونز را دست کم گرفت. اثر وی ما را ترغیب به یافتن شیوه های نوین تفکر در مورد خشونت می کند که در آن بر ذهنیت و فردیت بشر تأکید شده و سعی در تعامل مجدد با آزادی سیاسی فارغ از مسائل ایدئولوژی دارد. در این رابطه، این اثر به همان اندازه که عادی سازی لیبرالیسم را به چالش می کشد عادی سازی ترور را نیز به چالش می طلبد. در واقع، کارکرد حداقلی آن نجات لیبرالیسم از شَر خود آن است.

 

* لیانه هارتنت (Liane Hartnett) کارشناسی ارشد فلسفه در روابط بین الملل از دانشگاه کمبریج است. پیش از این، وی تجربه امور حقوقی، سیاست گذاری و نقش پژوهشی در دولت ویکتوریا، استرالیا را داشته است. لیانه سمت مشاور حقوقی و وکیل دیوان عالی ویکتوریا را در کارنامه کاری خود دارد. وی دارای مدرک کارشناسی حقوق و کارشناسی روابط بین الملل با درجه ممتاز از دانشگاه لاتروب[21]، استرالیا است و مترصدِ ادامه تحصیل در مقطع دکترا در رشته اندیشه سیاسی بین المللی است.

نویسنده: لیانه هارنت*، لاندن رویو آف بوکس[2]     

پی نوشت:

(1). منظور از آنتوتئولوژی، آن نوع وجودشناسی ای است که ریشه در الهیات متافیزیکی دارد و از آن به «هستی شناسی خدا (هستی-یزدان شناسی» یا «الهیاتِ وجود» یاد می شود. این اصطلاح را اولین بار امانوئل کانت، فیلسوف آلمانی و یکی از معماران اصلی فلسفه مدرن، به کار برد.

(2). فلسفه زیست شناسی به منزله یکی از زیر شاخه های فلسفه علم تلاش می کند تا پاسخ گوی پرسش هایی باشد که علم زیست شناسی به خودی خود در پاسخ گویی به آن ها ناتوان بوده است.

(3). عبارت «فلسفه قاره‌ای»، در ابتدا برای توصیف برخی برنامه‌های دانشگاهی در دهه ۷۰ توسط فیلسوفان انگلیسی زبان استفاده شد، و سپس به مجموعه کلی فلسفه‌های فرانسوی و آلمانی نظیر پدیدار شناسی، اگزیستانسیالیسم، ساختارگرایی و پسا ساختارگرایی اطلاق گردید.

(4). موسسه پژوهشی «رند» یکی از موثرترین مراکز تحقیقاتی در حوزه سیاستگذاری و تصمیم گیری کاخ سفید و حتی مافیای تجارت جهانی (صهیونیسم بین الملل) می باشد. این موسسه، تحقیقات پژوهشی خود را در موضوعاتی چون مولفه های امنیت ملی آمریکا، سیاست خارجی، بررسی امور بین المللی، جهانی سازی و دموکراسی، مسایل حقوقی، تجارت و سرمایه گذاری اقتصادی و اقتصاد جهانی متمرکز نموده است. همچنین موسسه رند در بعد فراملی، اهداف خود را بر پایه بررسی بحران های بین المللی اقتصادی و راهبردهای جهانی آمریکا قرار داده است.

(5). زیست قدرت به معنای قدرت داشتن بر انسان هاست. خود فوکو زیست قدرت را «انفجاری از تکنیک های متعدد و متنوع برای دستیابی به استیلا بر انسان ها و کنترل جوامع» تعریف می کند. (تاریخ جنیسیت، ج 1، ص 140)

(6). توماس هابْز (به انگلیسی: (Thomas Hobbes (زاده ۵ آوریل ۱۵۸۸ در انگلستان — درگذشته ۴ دسامبر ۱۶۷۹ ) یکی از فیلسوفان سیاسی برجسته انگلستان بود که بیشتر به سبب کارهایش در فلسفه سیاسی و کتاب لِوایِتان (به لاتین: Leviathan) شهرت دارد. این کتاب در سال ۱۶۵۱ نوشته شده و بنیان بسیاری از نظریه‌های قرارداد اجتماعی را در فلسفه سیاسی به وجود آورده است.

(7). فریدریش آوگوست فون هایک (به آلمانی: Friedrich August von Hayek () (زاده ۸ مه۱۸۹۹ در وین اتریش درگذشته ۲۳ مارس ۱۹۹۲ در فرایبورگ) اقتصاددان و فیلسوف سیاسی معاصر بود. او به خاطر دفاع از لیبرالیسم کلاسیک و بازار آزاد و مخالفت با سوسیالیسم شناخته می‌شود. وی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصاددانان و فیلسوفان سیاسی سده بیستم شناخته می‌شود که در سال ۱۹۷۴ موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. هایک یکی از مهم‌ترین نمایندگان موج نو لیبرالیسم پس از جنگ جهانی دوم به‌شمار می‌رود. او در دهه ۱۹۳۰ یکی از رهبران اقتصاد مکتب اتریش بود.)

 

[1].  Liberal Terror

[2].  London Review of Books

[3].  Brad Evans

[4].  the Histories of Violence project

[5].  Ten Years of Terror

[6]. Antotheology

[7].  Biophilosophy

[8].  Michel Foucault

[9]. Giorgio Agamben

[10]. Jean Baudrillard

[11]. Michael Hardt

[12]. Antonio Negri

[13]. Paul Virilio

[14]. Continental Philosophy

[15]. RAND Corporation

[16]. Immanuel Kant 

[17]. Original Sin

[18] .  Biopower

[19]. Thomas Hobbes

[20]. Friedrich Hayek

[21]. La Trobe University


مطالب پربازدید سایت

شهادت یک نوزاد در حمله تروریست‌ها

حمله تروریست‌ها در ایام نوروز

جدیدترین مطالب

شهادت یک نوزاد در حمله تروریست‌ها

حمله تروریست‌ها در ایام نوروز

احمد عطایی مدیر انتشارات قدر ولایت

باید اعترافات و اسناد جنایات منافقین منتشر شود

دادگاه منافقین اقدامی در مسیر عدالت؛

روایت خانواده‌های شهدای ترور از جنایت‌های فرقه نفاق

دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29

دانلود فیلم های تروریستی ایران و جهان