دیروز «روز خشم» مردم فلسطین بود. در پی به رسمیت شناخته شدن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی از سوی دونالد ترامپ، سرتاسر جهان علیه این اقدام به‌پا خواست و حمایت خود را از قدس و فلسطین اعلام کرد. نظامیان صهیونیست به تظاهرات کنندگان فلسطینی در الخلیل، نابلس و بیت لحم نیز حمله کردند که طی آن تاکنون بیش از 400 فلسطینی زخمی شده‌اند. 4 فلسطینی نیز در شرق خان یونس و کرانه باختری به ضرب گلوله به شهادت رسیدند تا اولین شهدای انتفاضه چهارم فلسطین نام گیرند.
پیشتر گروه‌های سیاسی و مسلح فلسطین از جمله حماس و جهاد اسلامی با اعلام آماده باش سراسری و شروع «انتفاضه چهارم»، از نیروهای خود خواسته بودند با متجاوزان به هر نحو ممکنی مقابله کنند. سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله نیز در سخنرانی اخیر خود گفته بود که «باید انتفاضه فلسطینی تازه‌ای شکل بگیرد و مقاومت را شدت بخشید.» برخی از تحلیل گران هم این روزها از انتفاضه چهارم در فلسطین سخن می‌گویند این درحالی است که برخی دیگر هنوز درباره اینکه آیا می‌توان نام انتفاضه چهارم بر رخدادهای جدید و جاری در سرزمین‌های اشغالی فلسطین گذاشت، تردید دارند و این تحولات را مرحله پیش از انتفاضه و مقدمه آن می‌دانند. اما انتفاضه چیست؟ آیا قیام اخیر مردم فلسطین را می‌توان انتفاضه ای جدید دانست؟
انتفاضه چیست؟
انتفاضه از نظر لغوی یعنی جنبش و لرزش و حرکتی که همراه با نیرو و سرعت باشد تا پیش از قیام مردم فلسطین در سال 1987 میلادی واژه انتفاضه فقط در کتاب‌های لغت یافت می‌شد ولی قیام مردم فلسطین، کلمه انتفاضه را به بخشی از ادبیات سیاسی جهان تبدیل کرد و آن را با تاریخ و سرنوشت فلسطین گره زد. انتفاضه معنی جدیدی پیدا کرد: " رفتار و عملکرد معترضانه، شجاعانه و مستمر مردم غیرمسلح فلسطین در قبال رژیم صهیونیستی، قیام انتفاضه و انقلاب از نظر مفهومی دو واژه نزدیک به هم هستند، در واقع مقدمه هر انقلابی قیام می‌باشد. "
تمایز انتفاضه چهارم با انتفاضه‌های قبلی
آن چه این روزها درسراسر فلسطین در حال رخ دادن است، از شهرهای مختلف قدس و کرانه باختری گرفته تا نوار غزه بی نظیر است. در واقع؛ مهمترین شاخصه متمایز کننده انتفاضه چهارم که به گفته اسماعیل هنیه آغاز شده است با انتفاضه سوم موسوم به «انتفاضه چاقو»که از یکم اکتبر 2015 آغاز شد و تا کنون نیز ادامه داشت، این است که انتفاضه چهارم در فضای جهانی کاملاً ضد اسرائیلی آغاز می‌شود و در سطح جهان اسلام نیز «اجماع اسلامی» در حمایت از این انتفاضه دیده می‌شود.
اهمیت قدس برای فلسطینی ها به حدی زیاد است که سه انتفاضه قبلی همگی با هدف دفاع از قدس آغاز شد، با این تفاوت که در انتفاضه‌های قبلی، با وجود ادعاهایی که اسرائیل درباره قدس داشت، قدس مکانی اشغال شده بود، اما انتفاضه چهارم به این دلیل آغاز می‌شود که با حماقت ترامپ، قدس عملاً از فلسطین جدا می‌شود. انتفاضه چهارم می‌تواند یک بسیج مردمی گسترده را شکل بدهد بدون این که بخواهد بر یک تشکیلات جهادی و یا سیاسی خاص تکیه کند.
جدای از انگیزه‌های شخصی و منافع داخلی، چرایی تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت المقدس را نیز شاید بتوان در انشقاق در جهان اسلام با محوریت عربستان سعودی جستجو کرد. رویکرد فرقه‌گرایانه و تفرقه‌آمیز آل‌سعود، این روزها دست آمریکا و صهیونیست‌ها را بیش از پیش برای زیرپا گذاشتن آرمان ملت مظلوم فلسطین و قدس شریف باز گذاشته است. از این‌رو به نظر می‌رسد که سعودی‌ها، ترامپ را برای انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس همراهی و حمایت کرده‌اند. بدین صورت که «بن‌سلمان» که به شدت درگیر در کشمکش داخلی قدرت است ظاهراً حاضر شده در ازای دریافت امتیازات و تضمین‌هایی، بیت‌المقدس را به آمریکایی‌ها بفروشد.
با توجه به آن چه گفته شد از هر نظر که به تحولات و خیزش‌های جدید در فلسطین نگاه شود نشانه ها و عوامل انتفاضه جدید را می‌توان در آن مشاهده کرد و در چنین وضعیتی می‌توان گفت بسترهای انتفاضه و قیام جدید در فلسطین کاملا مهیاست و عملا آغاز شده اما استمرار و شدت و ضعف آن تابعی از برخی متغیرهای داخلی از جمله کنار گذاشتن برخوردهای محافظه کارانه از سوی جریان تشکیلات خودگردان و همراهی آن با خیزش‌های جدید خواهد بود .
