دکتر مصطفی ترک زهرانی؛ رئیس دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه و از کارشناسان برجسته در حوزه مطالعات آمریکا، صلح و امنیت بشری و تروریسم است. ایشان پیش از این نیز نماینده مطالعاتی وزارت خارجه و دستیار نماینده دائم ایران در سازمان ملل بوده است. همچنین وی بنیانگذار موسسه صلح و امنیت بشری، استاد دانشکده روابط بین الملل و برگزارکننده اولین کنفرانس بین المللی جهان علیه خشونت و افراطی گری است.
تروریسم در جهان معاصر چه جایگاهی دارد؟
امروزه تروریسم در پیچیده ترین نوع وجود دارد دلیل آن هم این است که تمام اهداف و ابزارها به‌خصوص ابزارهای ارتباطی که تروریست‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند در پیچیده‌ترین وضعیت است. بنابراین تروریسم از جنبه‌های انواع، منشاء، سطح و میزان تلفاتی که می‌گیرد و همچنین از لحاظ مدیریت برخورد با تروریسم، مسئله‌ای بسیار جدی و پیچیده‌تر از قبل است.
چه ارزیابی از حذف گروه تروریستی منافقین از لیست گروهک‌های تروریستی آمریکا دارید؟
در آمریکا یک فاکتور بسیار مهم پول است؛ شخصیت‌های سیاسی بسیار مهمی ازجمله آقای «لی همیلتن» رئیس سابق مرکز «ویلسون» بودند و قبل از آن وی در کنگره آمریکا و در مکان‌های مختلف جایگاه سیاسی بسیار بالایی داشت و یکی از شخصیت‌های بسیار معتبر بود. وی یکی از کسانی بود که نامه منافقین را به‌منظور خارج کردن آنها از لیست تروریست‌ها امضا کرد، وقتی از وی پرسیدند که شما چرا این کار را انجام دادید پاسخ داد؛ زیرا مؤسسه نیاز به پول داشت و من هم به این دلیل آن را امضا کردم. بنابراین پول نفت حکومت‌های مرتجع منطقه است که باعث می‌شود از منافقین حمایت کنند. پولی که به این شکل هزینه می‌شود نقش مهم و تعیین کننده ایفا می‌کند. با هزینه‌های هنگفت شما میتوانید شخصیت‌های بیشتر و مختلفی را تحت سلطه خود در آورید. مصادیق آن در آمریکا وجود دارد و یک خط‌مشی و تصمیم سیاسی میتواند تحت این شرایط تغییر کند. مصداق آن اقدامات لابی اسرائیل(آیپک) است که منافقین از این سبک پیروی می‌کنند.
آیا آمریکا از حذف گروه تروریستی منافقین از لیست گروهک‌های تروریستی اهداف بلند مدتی را دنبال می‌کند؟
در اینجا آمریکا مطرح نیست بلکه افراد و موسسات یا بنیادها تعیین کننده است. کسانی که چنین اهدافی را دنبال می‌کنند، ممکن می‌دانند درآینده وقتی که این سازمان از لیست گروهک‌های تروریستی خارج شود مورد استفاده‌ی سیاسی یا ابزاری دولتها قرار بگیرد.
چه ارزیابی از موضع کشورهای اروپایی در قبال منافقین دارید؟
در اینجا اروپای واحد مطرح نیست، تعداد زیادی کشور وجود دارند که اینها در یک جمعی به نام اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند معنای آن این نیست که یک مجموعه‌ی منسجمی است که سیاستهای واحدی دارند ما شاهد اختلاف بین کشورهای داخل این اتحادیه هستیم، به عنوان نمونه اختلافاتی که بین سه کشور آلمان، ایتالیا و فرانسه در باره موضوعات مرتبط به ایران وجود دارد. به عنوان نمونه سطح روابطی که بین فرانسه با اسرائیل و عربستان وجود دارد ایتالیا و آلمان موافق این نوع روابط نیستند. بنابراین به نظر می‌آید در آینده شاهد این تشتت آرا در اروپا خیلی بیشتر از الآن باشیم.
آیا آمریکا خط‌مشی خاصی را برای اروپاییها در جهت حذف گروه تروریستی منافقین از لیست گروهک های تروریستی تعیین کرد؟
خیر خط‌مشی خاصی در این مورد مرتبط با آمریکا وجود ندارد. کشورهای اروپایی نمی‌توانند یک خط مشی واحدی داشته باشند، چه رسد به آمریکا که بخواهد خط‌مشی واحدی را به اروپاییها دیکته کند.
چه ارزیابی از چهره‌ای که از منافقین به عنوان اپوزیسیون در جامعه بین‌المللی مطرح است، دارید؟
منافقین می‌دانند که جایگاه خاصی در جامعه‌ی ایران ندارند، غربی‌ها از منافقین یک استفاده‌ی صد در صد ابزاری می‌کنند در شرایطی که قوانین بسته به نوع رابطه‌ای که کشورهای غربی با ایران دارند به باور من دیدگاهشان نسبت به منافقین میتواند تغییر کند یعنی اگر رابطه ایران و غرب بهبود پیدا کند حتما منافقین اهمیت ابزاری خود را در بین غربی‌ها از دست خواهد داد.
ارزیابی کلی شما از آینده‌ی منافقین چگونه است؟
مجاهدین خلق یک گروه کاملاَ مرده‌ای است، برخی سعی می‌کنند از این گروه بمنظور اهداف ابزاری حفظش کنند و گرنه این سازمان هیج جایگاهی در هیج جای دنیا ندارد.
منافقین از برگزاری همایش‌ها در فرانسه و آمریکا چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
سازمان مجاهدین خلق اهداف ابزاری دارد، چرا که آنها با هزینه‌ای که می‌کنند رای و امضای برخی شخصیت‌ها را جذب خود می‌کنند.
ترورهای اوایل انقلاب با ترورهای اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 از بُعد اشکال و ماهوی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
ترور امروز در قالب جهانی شدن است؛ ترور اوایل انقلاب مربوط به قبل از جهانی شدن است. بنابراین ترورهای اوایل انقلاب از بُعد رهبری، سازمان دهی، ارتباطات، پشتیبانی‌های مالی و تکنیک‌های بکار گرفته شده از همه نظر با ترورهای امروزه متفاوت است. امروزه ترورها در قالب جهانی شدن خیلی پیچیده تر از ترورهای اوایل انقلاب است.
چه ارزیابی از چالش های فعلی و آینده ایران در مبارزه با تروریسم دارید؟
چالش اصلی ایران تروریسمی است که در قالب دین انجام می‌شود و از نگاه برخی از جریانات و فرقه های دینی این تروریسم در قالب دین بوجود می‌آید و هر آنقدر که تروریسم شکل دینی به خود بگیرد مقابله با آن سخت‌تر می‌شود و این چالشی است که ایران در آینده با آن مواجه است.
حضور گروه‌های تروریستی در کشورهای اسلامی به عنوان نمونه داعش یا جندالله میتواند موجب شکل‌گیری برخی تحرکات تروریستی علیه ایران شود؟
امروزه این تحرکات تروریستی علیه ایران شکل گرفته است. وقتی این گروه‌ها از میان اهل سنت نیروگیری می‌کنند و ما در ایران منطقه سنی‌نشین، میتواند یک آسیب‌پذیری‌هایی داشته باشند و دیگر اینکه تهدیدات بالقوه‌ای می‌توانند علیه ایران داشته باشند.
آمریکا تا چه اندازه در سیاست ادعایی مبارزه با تروریسم موفق عمل کرده است؟
آمریکا در بازه زمانی و مکانی خاص سیاستش مبارزه با تروریسم نبوده بلکه گاهی هدفش مبارزه با تروریسم بوده است. دولت آمریکا تا آنجایی که توانسته موضوع تروریسم را از خود دور کرده است. دولت آمریکا در دور کردن تروریسم از خود موفق عمل کرده و پدیده تروریسم را به نقاط دیگر منتقل کرده است. بنابراین آمریکا از منظر خودش در دور کردن تروریسم موفق بوده ولی بطور کلی نمی‌شود گفت برای مقابله با تروریسم موفق عمل کرده‌اند.
در سیاست رژیم صهیونیستی مسئله تروریسم دولتی چه جایگاهی دارد؟
اساساً رژیم صهیونیستی یک رژیم ترور است و غیر از ترور مولفه‌ای در سیاست اسرائیل وجود نداشته است. بنابراین اگر تروریسم دولتی واقعا موضوعی مبنایی باشد. اسرائیل اولین و آخرین حکومتی است که نامش با تروریسم دولتی عجین است.
رهنمود حضرتعالی جهت برگزاری موفق چنین کنگره‌هایی در زمینه تروریسم و تاسیس مراکز مطالعاتی در این حوزه بمنظور ارائه تعریف خاصی از تروریسم چیست؟
اینکه ایران مراکز مطالعاتی در حوزه تروریسم داشته باشد، خیلی خوب است. مهمترین نکته این است که از بُعد مفهومی خیلی بر این موضوع تآکید و توجه شود. برای اینکه ایران بتواند در جهت شناسایی، توسعه‌ی مفهومی و راه‌های مقابله با تروریسم گامهایی بر دارد نیاز است که یک مکان خاصی برای موضوع تروریسم مشخص شود چرا که آینده‌ی تحولات منطقه‌ای تا حدی به این موضوع بستگی دارد.
