اخبار اولیه ضد و نقیض است. در تصاویری که رسانه‌های ترک به سرعت در حال انتشار آنها هستند، سفیر روسیه بی‌اندک حرکتی بر زمین افتاده است. برخی میزان آسیب را بسیار جدی می‌دانند و برخی در فضای مجازی از کشته شدن آندری کارلوف سخن می‌گویند. همه در دقایق اول به سراغ وزارت امور خارجه روسیه رفته‌اند و سفارتخانه این کشور در ترکیه؛ سفارتخانه‌ای که خبر هدف سوءقصد قرار گرفتن سفیر خود را تایید کرد. ابتدا گفته شد که سفیر با توجه به‌شدت جراحات وارده به بیمارستان منتقل شده است اما هنوز از زمان وقوع حادثه یک ساعت هم نگذشته بود که برخی رسانه‌های روسی خبر نهایی را منتشر کردند: آندری کارلوف، سفیر روسیه در ترکیه بر اثر شدت جراحات وارده کشته شد.
آنها در حلب، شما در آنکارا کشته می‌شوید
سفارت روسیه در نخستین خبر کوتاه خود در مورد علل سوءقصد به سفیر خود در ترکیه اعلام کرد که احتمالا این ترور کار تندروهای اسلام‌گرا بوده است. تصاویری که از صحنه ترور منتشر شده است گویای این است که ضارب درست در لحظه‌ای که آندری کارلوف، در حال سخنرانی است از پشت به وی نزدیک شده و شلیک می‌کند. دوربین‌ها پس از به زمین افتادن سفیر روسیه، تصویر مرد جوان و قدبلندی را ضبط کردند که اسلحه خود را در هوا می‌چرخاند و فریاد می‌زند: الله اکبر. حلب را فراموش نکنید. سوریه را فراموش نکنید. تا زمانی که وطن ما در امنیت نباشد شما هم در امنیت نخواهید بود. برخی از منابع ترک روایت دیگری از جملات ضارب را منتشر کردند.
روایتی که در آنها وی می‌گوید: آنها در حلب کشته شدند، تو در اینجا. وی همچنین هشدار می‌دهد که زنده از ساختمان بیرون نخواهد رفت، پس بهتر است کسی از جایش تکان نخورد. برخی از منابع هم می‌گویند که ضارب ابتدا چند گلوله هوایی شلیک کرده و سپس به سمت سفیر تیراندازی کرده است. ضارب دقایقی بعد در نتیجه اقدام نیروهای امنیتی به ضرب گلوله کشته شد. به گفته شاهدان عینی، ضارب پس از آنکه چند تیر در هوا و یک تیر به پشت سفیر شلیک کرد منتظر ماند و با خالی شدن صحنه، یک گلوله دیگر به سفیر روسیه زد تا مطمئن شود که آندری کارلوف، زنده نمی‌ماند. ضارب با نشان دادن کارت هویتی خود که بر روی آن نوشته شده بود وی از کادرهای پلیس است موفق به ورود به نمایشگاه شده بود.
بر اساس گزارش‌های داده شده، نمایشگاه فوق به ابتکار سفارت روسیه تشکیل شده بود و خبر برگزاری و حضور سفیر در آن هم از یک هفته پیش منتشر شده بود. اتفاقی که برنامه‌ریزی برای این ترور را برای عاملان آن آسان کرده بود. از سوی دیگر، سفارت روسیه اعلام کرده است که در گردهمایی‌هایی از این جنس که سفید با مردم در محیطی کوچک و بسته صحبت می‌کند، محافظ وی را همراهی نمی‌کند. پروتکلی که هدف قرار گرفته شدن سفیر را برای ضارب آسان کرد. در لحظه وقوع این حادثه تروریستی وزیر کشور ترکیه نیز وارد نمایشگاه شده بود.
شوک تازه به رابطه تازه احیا شده
بدترین زمان ممکن برای یک ترور. ابرهای مه‌آلود اختلاف میان روسیه و ترکیه به تازگی کنار رفته بود. یک سال پیش در همین روزها ٢٤ نوامبر ٢٠١٥ بود که ارتش ترکیه یک جنگنده روسیه را در سوریه ساقط کرد. ساقط کردن این جنگنده برابر شد با تنشی بی‌سابقه در رابطه آنکارا و مسکو. دو کشور در این یک سال فراز و فرودهای بسیاری را در رابطه سیاسی تجربه کردند و قریب به شش ماه پیش بود که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه دست از تنبیه دولت ترکیه برداشت و مسیر عادی‌سازی رابطه از سر گرفته شد. هرچند که تلاش‌ها برای احیای رابطه ترکیه و روسیه از ماه آوریل سال جاری آغاز شده بود اما کودتای نافرجام ١٥ جولای در ترکیه عملا به بهبود سریع این رابطه کمک کرد. در آن زمان ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه نخستین رهبر خارجی بود که با اردوغان تماس تلفنی گرفت و در این تماس از دولت وی در برابر این کودتا حمایت کرد. اردوغان نیز در اوایل آگوست روسیه را به عنوان نخستین مقصد خارجی خود پس از کودتا انتخاب کرد. سفری که به حل و فصل بسیاری از اختلاف‌ها میان دو کشور کمک شایانی کرد. بهترین زمان ممکن برای این ترور انتخاب شد. بهترین زمان از لنز تندروها و تروریست‌هایی که اندک آرامشی را برای منطقه برنمی‌تابند.
درست یک روز پیش از آنکه مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در مسکو مهمان سرگئی لاوروف، همتای روس خود باشد. ترور درست در ساعتی رخ داد که چاووش‌اوغلو حریم هوایی ترکیه را به مقصد روسیه ترک کرده بود. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته که تا لحظه تنظیم این خبر تغییری در آن اعلام نشده است، امروز وزرای امور خارجه ایران، روسیه و ترکیه باید در مسکو دور هم می‌نشستند و در مورد حلب سخن می‌گفتند. از نخستین دقایق پس از این اتفاق، تماس‌های تلفنی میان ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه و همتای ترک او رجب طیب اردوغان آغاز شد. وزارت امور خارجه ترکیه هم اعلام کرد که در حال اطلاع‌رسانی لحظه به لحظه اطلاعات به روسیه در این خصوص است. همزمان با این اتفاق در آنکارا، ولادیمیر پوتین جلسه‌ای فوری با وزیر امور خارجه و رییس سیستم امنیتی روسیه در مسکو برگزار کرد. جلسه‌ای که خروجی آن می‌تواند عکس العمل روسیه در قبال این اتفاق باشد. خبرهای اولیه حاکی از این است که ضارب انگیزه خود را اقدام‌های روسیه در حلب عنوان کرده و این در حالی است که در چندروز گذشته، نمایندگی‌های ایران و روسیه در آنکارا و استانبول شاهد تظاهرات اعتراض‌آمیز نسبت به رویکرد این دو کشور در حلب بوده‌اند.
تظاهراتی که گفته می‌شود توسط حزب حاکم ساماندهی شده بود. آندری کارلوف را همه در ترکیه به عنوان معمار احیای رابطه روسیه و ترکیه در آوریل سال جاری می‌دانند. سفیری که به اذعان ترک‌ها تلاش بسیاری در بازشدن یخ حاکم بر روابط دو کشور کرده بود. وی همچنین در چند هفته گذشته ارتباط‌های بسیار نزدیکی با دولت ترکیه در خصوص وضعیت حلب و نقشه راه روسیه برای این پرونده داشته است. در حالی که تا لحظه تنظیم این خبر هیچ گروه مشخصی مسوولیت این ترور را بر عهده نگرفته است اما ترکیه در دو سال اخیر و با سرریز امنیتی بحران سوریه به این کشور، با حوادث تروریستی بسیاری دست و پنجه نرم کرده است. مسوولیت بسیاری از این حوادث را گروه پ ک ک بر عهده گرفته است اما ردپای داعش نیز در برخی از این حملات دیده شده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا دقایقی پس از این اتفاق به آن واکنش نشان داد. جان کربی در این خصوص گفت: این اقدام خشونت‌آمیز را محکوم می‌کنیم. مهم نیست که منبع و منشأ این اقدام چه کسی یا کسانی بوده‌اند. با خانواده آقای سفیر ابراز همدردی می‌کنیم. هرچند که تلاش‌ها برای احیای رابطه ترکیه و روسیه از ماه آوریل سال جاری آغاز شده بود اما کودتای نافرجام ١٥ جولای در ترکیه عملا به بهبود سریع این رابطه کمک کرد. در آن زمان ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه نخستین رهبر خارجی بود که با اردوغان تماس تلفنی گرفت و در این تماس از دولت وی در برابر این کودتا حمایت کرد. اردوغان نیز در اوایل آگوست روسیه را به عنوان نخستین مقصد خارجی خود پس از کودتا انتخاب کرد. سفری که به حل و فصل بسیاری از اختلاف‌ها میان دو کشور کمک شایانی کرد.
ترور سفیر با هدف ترور یک پروسه سیاسی
حمله به سفیر روسیه در ترکیه را نمی‌توان یک حمله تروریستی ساده فرض کرد. زمان وقوع این حمله حکایت از خشم بازیگرانی در سوریه دارد که به دنبال حل و فصل بحران در این کشور آن هم پس از ٥ سال و نیم ندارند. خبر تشکیل نشست سه جانبه میان ایران، ترکیه و روسیه در حالی که نبرد حلب به نفع دولت مرکزی تمام شده است و دست طرف مقابل پشت میز مذاکره خالی‌تر از قبل شده، عصبانیت جریان‌های تروریستی متفاوت در سوریه و بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای حامی آنها را به دنبال داشت. ورود ترکیه به گعده‌ای که در آن ایران و روسیه با دیدگاه‌های نسبتا مشترک در خصوص سوریه حضور دارند، می‌تواند برای بازیگران منطقه‌ای که ٥ سال و نیم در مسیر مخالفت با رویکردهای ایران و روسیه در سوریه هزینه کردند، گران تمام شود. هرچند که به گفته وزیر امور خارجه روسیه قرار بود در این نشست سه طرف برای نخستین‌بار در ٥ سال و نیم گذشته به صراحت حرف‌های خود در مورد سوریه را رودررو بر زبان برانند و نباید از این نخستین نشست انتظار معجزه داشت اما همین حد از دور شدن ترکیه از اردوگاه مقابل ایران و روسیه در سوریه برای بسیاری گران بود.
یک تحلیلگر مسائل ترک در گفت‌وگو با واشنگتن پست در خصوص علت وقوع این حادثه تروریستی می‌گوید: این حمله برای هدف قرار دادن همکاری‌های ترکیه و روسیه بر سر حلب بود. ترکیه از مدتی پیش مذاکره در خصوص وضعیت حلب و مساله سوریه با روسیه را آغاز کرده است. باید گفت که این اتفاق همکاری با آنکارا بر سر سوریه را برای رییس‌جمهور روسیه سخت‌تر از قبل می‌کند. در حالی که تا لحظه تنظیم این خبر در خصوص برگزار شدن یا نشدن جلسه سه جانبه امروز در مسکو خبری منتشر نشده بود اما رییس کمیته روابط بین‌الملل مجلس دومای روسیه اعلام کرده است که این نشست طبق قرار برگزار خواهد شد.
اکنون ترکیه نیز دلیل قانع‌کننده غیرقابل انکاری برای حرکت به سمت یافتن راهکاری برای پایان دادن به بحران در سوریه دارد. ترکیه در حالی به اصلی‌ترین قربانی بحران‌های امنیتی در سوریه بدل شده است که تطویل این بحران عملا گره مشکلات کردی در این کشور را محکم‌تر از گذشته کرده است، سیلی از مهاجران را راهی مرزهای ترکیه کرده است، ترکیه را در مضیقه رابطه با اروپا قرار داده است، جرقه‌های ناامنی مداوم و غیرقابل کنترل را در شهرهای مختلف این کشور باعث شده است و از سوی دیگر از درآمدزایی‌های اقتصادی این کشور به عنوان یکی از اصلی‌ترین کشورهای توریست‌پذیر در منطقه کاسته است. سیاستی که رجب طیب اردوغان، ٥ سال پیش با چشم بستن بر حقایق موجود در سوریه اتخاذ کرد حالا گریبان این کشور را گرفته است. ترکیه به کشوری بدل شد که نه توریست عادی در آن امنیت دارد و نه دیپلمات خارجی. کشوری که برای شبه نظامیان شناسنامه‌دار در سوریه سینه چاک می‌داد اکنون درگیر بحران‌های امنیتی است که اتفاقا آنها نیز شناسنامه دارند اما تنها زمانی در مسیر حل و فصل قرار می‌گیرند که رهبران ترکیه هویت عاملان این بحران را از روی این شناسنامه‌ها بخوانند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران: هدف تروریست‌ها ایجاد اختلاف میان کشورهای منطقه است
سخنگوی وزارت امور خارجه ترور سفیر روسیه در آنکارا را به‌شدت محکوم کرد. به گزارش «اعتماد»، بهرام قاسمی، سخنگو و رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امورخارجه کشورمان حمله به سفیر فدراسیون روسیه در آنکارا که منجر به کشته شدن وی شد را قویا محکوم کرد.
او ضمن ابراز همدردی با دولت و ملت روسیه و خانواده دیپلمات ارشد این کشور، با ددمنشانه توصیف کردن این اقدام پلید اظهار داشت: این عمل جنایتکارانه بیانگر آن است که تروریست‌های وابسته به جریانات افراطی و تکفیری به هیچ‌یک از معیارها، موازین و حقوق بین‌المللی پایبند نیستند و با هدف ایجاد اختلاف میان کشورهای منطقه و ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی هر چه بیشتر مبادرت به اینگونه اقدامات وحشیانه می‌کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تنها راه درمان این پدیده شوم و نفرت‌انگیز قرن و عصر حاضر یعنی تروریسم را همبستگی و اتحاد تمام ملل و دولت‌های جهان برای یک مبارزه بی‌امان و بدون تقسیم‌بندی و تفکیک تروریسم به تروریسم خوب و بد و به‌کارگیری استاندارد‌های دوگانه علیه تروریسم و افراط دانست و تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران تا ریشه کنی کامل این پدیده شوم در کنار دولت‌ها و ملت‌های منطقه و جهان خواهد ایستاد.
حادثه مصیب‌بار در تاریخ روسیه
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه:در نخستین واکنش به این ترور گفت: ما این ترور را اقدامی تروریستی ارزیابی می‌کنیم، اما برای نتیجه‌گیری درباره عوامل پشت پرده این حادثه هنوز زود است و باید به دقت بررسی شود. این حادثه تروریستی در تاریخ دیپلماسی روسیه، حادثه‌ای مصیبت بار خواهد بود.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به نمایندگی از این اتحادیه، ترور آندری کارلوف، سفیر روسیه در آنکارا را محکوم کرده است. او اعلام کرد: موضوع ترور سفیر کشورمان در آنکارا را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح خواهیم کرد. وزارت خارجه امریکا اعلام کرد که اخباری از تیراندازی در نزدیکی سفارت این کشور در پایتخت ترکیه مخابره شده است. وزارت امور خارجه امریکا به اتباع امریکایی هشدار داد که از سفارت امریکا دوری کنند. این حادثه امنیتی دو ساعت پس از ترور سفیر روسیه در آنکار رخ داد. مقر سفارت امریکا در آنکارا در فاصله دو و نیم مایلی از موزه هنری است که سفیر روسیه در آنجا کشته شد.
آندری کارلوف که بود؟
آندری کارلوف در سال ١٩٥٤ در مسکو به دنیا آمد. در سال ١٩٧٦ از موسسه دولتی روابط بین‌الملل مسکو فارغ‌التحصیل شد. او همچنین در سال ١٩٩٢ نیز مدرک آکادمی دیپلماتیک را دریافت کرد. اما فعالیت دیپلماتیک وی از سال ١٩٧٦ آغاز شد. او از همان سال در موقعیت‌های مختلف در وزارت امور خارجه اتحاد جماهیر شوروی و سپس روسیه مشغول به کار شد و فعالیت خود را شروع کرد.
او از ١٩٨٤-١٩٧٩ و ١٩٩١-١٩٨٦ در سفارت اتحاد جماهیر شوروی در جمهوری دموکراتیک کره فعالیت کرده است. او سپس از سال ١٩٩٢ و پس از فروپاشی شوروی در سفارت روسیه در جمهوری کره تا سال ١٩٩٧مشغول به فعالیت شد. او بین سال‌های ٢٠٠١تا ٢٠٠٦ به عنوان سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار روسیه در جمهوری کره مامور شد. کارلوو پس از ماموریت سفارت کره بین سال‌های ٢٠٠٧ تا ٢٠١٣ مدیرکل امور کنسولی وزارت خارجه روسیه شد و سپس از جولای ٢٠١٣ به عنوان سفیر تام‌الاختیار به ترکیه اعزام شد. او متاهل و دارای یک فرزند پسر بود.
منبع: روزنامه اعتماد
