کشتار 31 شهریور در اهواز؛ «حمله تروریستی» یا «هجوم مسلحانه»؟!

Ahvaz.terrorism

31 شهریور ماه ایران شاهد حادثه غمبار تروریستی منجر به شهادت دستکم 26 تن و مجروحیت حدود 60 تن از نظامیان و شهروندان بیگناه این دیار بود. صرفنظر از ماهیت عاملان این اقدام وحشیانه و ضدبشری و نحوه پذیرش مسئولیت حملات، مساله ای که از همان ابتدا در انعکاس رسانه ای حادثه و واکنش مقامات برجسته کشورها نمود بارزی یافت، امتناع برخی رسانه های خبری مهم منجمله بی بی سی فارسی از استفاده از وصف «حمله تروریستی» و اطلاق واژه «هجوم مسلحانه» در توصیف حملات مذکور بود. گرچه پس از انتقادات مکرر به این رویکرد و یادآوری تناقضات در رویه این رسانه در موارد مشابه، بی بی سی اعلام کرد که دلیل عدم استفاده از وصف «تروریستی» ابهام و عدم توافق در تعریف تروریسم است.

در همین راستا عبدالخالق عبدالله مشاور ولیعهد ابوظبی هم در اظهارنظری غیرموجه و خلاف نزاکت بین المللی بدون اعلام همدردی با حادثه دیدگان و ابراز تاسف از رخداد مذکور، طی توییتی اعلام کرد که حمله به اهداف نظامی، عمل تروریستی نیست و لذا از دید وی حادثه اهواز عملیات تروریستی محسوب نمی شود. فارغ از مسائل جانبی مرتبط با مواضع مشارالیه و دیدگاه برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در تبیین حادثه اهواز و نقش احتمالی آنها در تسهیل ارتکاب این جنایات، به اعتقاد نگارنده وقایع رخ داده در مراسم رژه نیروهای مسلح ایران با تعاریف پذیرفته شده و رسمی از تروریسم کاملا همخوانی داشته و اقدام مسلحانه مذکور مصداق بارز تروریسم است.

در کلیه تعاریف مطرح در سطوح آکادمیک و رسمی، تروریسم، توسل به خشونت یا تهدید به اعمال خشونت برای دستیابی به اهداف سیاسی است به گونه ای که قربانی اقدام تروریستی، هدف اصلی و نهایی نیست و صرفا ابزاری تلقی می گردد برای ارسال پیام تروریستها به مخاطب اصلی (حکومت یا مقامات حکومتی) و توسل به این شیوه با هدف دستیابی به اهداف سیاسی مدنظر از طریق تولید وحشت و تروریزه کردن جامعه صورت می گیرد. سیاسی بودن اهداف، وجه ممیزه تروریسم از جرم و جنایت است که معمولا با انگیزهای اقتصادی صورت می گیرد.

این درست است که تروریسم در معنای حقیقی خود، اعمال خشونت علیه غیرنظامیان (که از آن به آماج نرم نیز تعبیر می شود) با اهداف سیاسی است و حمله به نظامیان عموما در قالب جنگ چریکی یا پارتیزانی تعریف می گردد اما امروزه گروه های تروریست اغلب از چنان توانایی برخوردار شده اند که علاوه بر حمله به غیرنظامیان (به عنوان رایج ترین اقدام)، قادر به حمله به نیروهای امنیتی یا نظامی (به عنوان آماج سخت) نیز گردیده اند و این ماهیت تروریستی گروه های موصوف را تغییر نمی دهد، حتی اگر حملات مذکور را تروریستی ندانیم.

ضمن آنکه آنچه در اهواز صورت گرفت، نحوه اقدام عاملان حملات و هویت قربانیان (اعم از شهدا و مجروحین) نشان داد که انتخاب زمان و مکان حمله یعنی حین رژه نیروهای مسلح ایران (به عنوان یک اقدام سمبلیک و نمادین)، صرفا از باب برجسته سازی و انعکاس وسیع در سطح رسانه ای و بین المللی به واسطه اهمیت مراسم، حضور مقامات عالیرتبه سیاسی و نظامی و پوشش وسیع رسانه ای صورت گرفته نه حمله صرف به نظامیان و تمییز آن ها از شهروندان عادی. هویت شهدا و مجروحین که در آن غیرنظامیان بسیاری از کودک چهارساله تا زنان بیگناه قربانی تیراندازی تروریست ها شدند نشان می دهد که یک اقدام تروریستی کور بدون ایجاد هرگونه تمایزی میان قربانیان در حاشیه یک مراسم رژه (صرفا با هدف برجسته سازی و بازتاب گسترده) صورت گرفته است. از این جهت ادعای مقام اماراتی کاملا مردود و فاقد وجاهت است.

لازم بذکر است که نگارنده با هر گونه توسیع بلاوجه مفهوم تروریسم کاملا مخالف بوده و آنرا یکی از موانع اساسی در مسیر مبارزه جدی با این پدیده ضدامنیتی و بنیان برافکن می داند لیکن آنچه در شهریور بوقوع پیوست حقیقتا یک اقدام تروریستی کور بود.

ادعای ابهام در تعریف تروریسم هم همواره از سوی صاحبنظران این حوزه و افراد و نهادهای بین المللی مرتبط با فعالیتهای ضدتروریستی تصریح گردیده و متاسفانه در دنیای امروز به یکی از موانع جدی در مسیر مقابله موثر با تروریسم مبدل گشته، لیکن رویکرد بی بی سی و برخی رسانه های دیگر و قیاس آن با موارد مشابه نشان می دهد که همچنان از نگاه دولتها و نهادهای مرتبط، تروریستها (و تروریسم) به تروریست خوب و تروریست بد تقسیم می شوند و به عنوان یک حقیقت تلخ تا زمانی که جامعه جهانی در مسیر مبارزه با تروریسم به اجماع بر سر مفهوم و مصادیق آن نرسد، مبارزه موثر با تروریسم و ریشه کنی آن رویایی بیش نیست. 

 


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29