در اوایل دهه هفتاد میلادی که گروه دانشجویی و شاخه جوانان انقلابی احزاب در ترکیه شکل می‌گرفت، گروهی با نام «انجمن تحصیل‌کردگان دمکرات وطن پرست آنکارا» به رهبری «عبدا... اوجالان» فارغ‌التحصیل دانشکده علوم سیاسی آنکارا اعلام موجودیت کرد. در سال 91 این گروه نام خود را به (APOCUS) یعنی پیروان آپو تغییر داد. آپو نام مستعار و در واقع لفظ محاوره‌ای عبدا... اوجالان است.
در سال 1975 گروه مذکور تبلیغات سیاسی خود را در کردستان ترکیه آغاز کرد و در سال 1977 تحت عنوان«مسیر انقلاب کردستان» منشوری را منتشر نمود. این گروه در 27 نوامبر 1978 به حزب کارگران کردستان با علامت اختصاری «PKK» تغییر نام یافت.
به‌دنبال کودتای 1980 در ترکیه و ممنوعیت فعالیت احزاب، حزب پ.ک.ک مرکز فعالیت خود را به لبنان و سوریه انتقال داد و موفق شد در سال 1981 در مرز سوریه و لبنان، اولین کنگره خود را برگزار نماید. حزب در دومین کنگره خود در سال 1982 برای ادامۀ مبارزه خود مشی مسلحانه را برگزید و بالاخره در سال 1984 رسما و عملا حرکت مسلحانه خود را آغاز کرد. با شروع درگیریهای نظامی، ارتش ترکیه موفق شد با دستگیری، زندانی و اعدام تعداد زیادی از اعضای حزب از جمله تعدادی از اعضای کادر رهبری ضربات خرد کننده‌ای بر پیکر آن وارد آورد. رهبری حزب برای ترمیم جراحات وارده، بدنه حزب را گسترش داده و آن را تا حدود ده‌هزار نفر چریک مسلح ارتقا داد به‌گونه‌ای که در سال 1986 و در جریان برگزاری کنگره سوم، خبر تاسیس ارتش آزادی‌بخش خلق کردستان انتشار یافت.
این درگیریها به شدت تمام و تا زمان دستگیری اوجالان تا سال 1998 (27 بهمن1377) ادامه داشت و به مهمترین معضل امنیتی دولت ترکیه و دغدغۀ اصلی ارتش آن کشور تبدیل شده بود. پس از دستگیری آپو، شورای رهبری حزب برای حفظ جان وی و با ملاحظه دگرگونی‌های سیاسی بین‌المللی فعالیت نظامی خود را به حالت تعلیق در آورد و پس از کنگرۀ هشتم در سال 2001 میلادی نام حزب را به «کنگره آزادی و دمکراسی کردستان» با علامت اختصاری «کا.د.کا» تغییر داده و استراتژی سیاسی را به طور مشروط جانشین مشی مسلحانه کرد.
حزب «پ.ک.ک» براساس ایدئولوژی مارکسیسم‌لنینیسم پایه گذاری شده و اساسنامه خود را نیز برمبنای آن تنظیم کرده است. به‌دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و جای‌گرفتن کمونیسم در زباله‌دانی تاریخ، حزب مذکور به سوی لیبرالیسم گرایش پیداکرده و در شرایط حاضر بر (سوسیال‌دمکراسی) تاکید دارد.
«وینسنت بورن» نماینده پارلمان بلژیک که در راس گروهی از نمایندگان پارلمان این کشور، پس از دستگیری اوجالان در یک منطقه کوهستانی مرز ایران و عراق با عثمان اوجالان برادر آپو و عضو شورای رهبری و سخنگوی حزب دیدار کرده بود، گفته است: اوجالان از ترک ایدئولوژی مارکسیستی و استحاله به تفکر سوسیال دمکراتیک سخن گفته است.
حزب پ.ک.ک هدف بزرگ خود را رسیدن به سوسیالیسم و تشکیل کردستان بزرگ اعلام داشته و درعین حال از مبارزه با استعمار ترک، بورژوازی فئودال کرد، مبارزه با امپریالیسم و حق تعیین سرنوشت خلق کرد به‌دست خود ملت کرد در اساسنامه‌ها و بیانیه‌ها سخن رانده است.
آنها معتقدند کردستان ابتدا طی قرارداد 1918 قصر شیرین بین ایران و امپراطوری عثمانی و سپس به موجب قرارداد 1923 سور بین چهار کشور ایران، ترکیه، عراق و سوریه تقسیم شده و توسط آنها استثمار می‌شود لذا از مناطق مذکور با نام کردستانات مناطق تجزیه شده وطن کردی یاد می‌کنند که باید روزی به هم بپیوندند و کشور واحد و بزرگ کردستان را به‌وجود آورند.
جملات زیر عصاره تئوری، اهداف و خط مشی حزب را درخود جای داده اند:
«کردستان یک مستعمره‌ای است که به چهار کشور تقسیم شده است، رهائی تنها به‌وسیله مبارزه مسلحانه ممکن خواهد بود، هدف ما تشکیل یک کردستان متحد، مستقل و سوسیالیست است.»
بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و توطئه‌های گسترده داخلی و خارجی علیه آن، کشور ترکیه نیز از طرفی به مامنی برای ضدانقلابیون ایرانی، به‌ویژه سلطنت‌طلبها تبدیل شده و دولت این کشور با حمایتهای آشکار و پنهان از آنها، همگامی خود با دشمنان جمهوری اسلامی را به نمایش گذاشت و از طرفی هم افراد پ.ک.ک برای گریز از تهاجمات ارتش ترکیه به سمت مرزهای ایران پناه آوردند، اما به‌دنبال گسترش تهدید اکراد مسلح شورشی برای هر دو کشور و دستگیری اوجالان و امضای پیمان‌های امنیتی بین ترکیه و ایران و تعهد عدم حمایت از گروه‌های مسلح مخالف، عناصر حزب از نقاط مرزی و مقرها اخراج گردیدند. این اقدام بعضا با درگیری و آتش توپخانه نیز همراه بوده که تلفاتی از آنها و شهدائی از ما از پیامدهای این درگیریهای مسلحانه محسوب می‌شوند.
متقابلا حزب به جذب و پذیرش عضو از ایران پرداخته و به منظور پیشبرد برنامه‌های خود در کنگرۀ هشتم تصویب کرد شعبات و شاخه‌هائی را در هریک از کشورهای ایران، ترکیه، عراق و سوریه تاسیس نماید، که بر این اساس تلاش‌های زیادی صورت گرفت ولی بنا به دلایلی از قبیل اختلافات درون گروهی حزب و بیم از تبعات تروریست معرفی‌شدن گروه، توافق و موفقیت چندانی در این راستا حاصل نگردید ولی چته‌های گروه در اقصی نقاط استان آذربایجان غربی و مناطق مرزی اقدام به شرارت و اخاذی از مردم و همچنین تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران نمودند. این تیم‌ها رفته‌رفته متشکل‌تر شده و تحت عنوان جنبش اتحاد دمکراتیک، فعالیت‌های سیاسی، امنیتی و روانی خود را گسترش دادند. این مسیر با یک سیر تکاملی ادامه داشت تا اینکه کنگره نهم در تاریخ 26 اکتبر 2003 میلادی مصادف با 4 آبان 1382 برگزار و مولود شوم «پژاک» در آن کنگره به رهبری «عبدالرحمان حاجی‌احمدی» رسما تحقق یافت.
گروهک پژاک جهت گسترش فعالیت‌های خود، بخش‌هائی از غرب کشور را به چهار ایالت تقسیم نموده و برای هرکدام از آنها فرماندهی را نیز تعیین نموده است. گروهک تلاش زیادی را برای نفوذ در اکراد ایرانی و پذیرش و عضوگیری از آنان به‌ویژه در مراکز دانشگاهی و مدارس در بین جوانان 15 تا 30 سال به عمل آورده است که در همۀ موارد با ناکامی و عدم توفیق مواجه شده است.
بخشی از فعالیت‌های عمدۀ گروهک پژاک عبارتند از:
- فعالیت‌های سایبری از جمله سایت‌های آلترناتیو، روژهلات، پژاک؛
- فعال‌بودن رادیو حزب مزوبوتامیا که مقر اصلی آن در کشور بلژیک است؛
- انتشار و توزیع مجلات مختلفی از قبیل ولاتی آزاد، هه‌ژین، بهارزن، آلترناتیو و... ؛
- انجام فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی وتبلیغی در میان اکراد منطقه؛
- اقدام مسلحانه علیه حاکمیت نظام در نوار مرزی و به‌دنبال آن ایجاد رعب و وحشت و ناآرامی در منطقه؛
- تهدید به آدم‌ربائی و اخاذی از مردم با همکاری عوامل خود در داخل؛
- راه‌اندازی تشکل‌های مخفی و هدایت قاچاقچیان به داخل کشور؛
- ایجاد شایعه و عملیات ایذائی و تیراندازی به مقرها و پست‌های کنترلی و انجام عملیات بازدارنده.
گروهک پژاک علیرغم حضور در مناطق مرزی کردنشین آذربایجان‌غربی و استان کردستان، عمده فعالیت‌های نظامی، فرهنگی و سیاسی و اجتماعی خود را در شمال استان آذربایجان‌غربی در شهرهای ماکو، سلماس، خوی، ارومیه و چالدران به علت همجواری با مرزهای ترکیه متمرکز نموده و در این نواحی دارای مقرها و مخفیگاه‌های مختلفی است که از گذشته در این مناطق تعبیه و از این مقرها در مقاطع و فرصت‌های به‌دست آمده بصورت نظامی علیه حاکمیت نظام و رزمندگان اسلام استفاده کرده است. رزمندگان قرارگاه حمزه (ع) در زمستان سال گذشته عملیات هماهنگی را علیه اشرار ضدانقلاب پژاک در منطقه «جهنم دره» خوی انجام دادند که در این درگیری خسارت و تلفات سنگینی بر اشرار وارد شده و طی عملیات‌های سلسله‌وار کلیۀ امکانات گروهک در این منطقه متلاشی شده و اکثر طرفداران و هواداران گروهک شناسائی و بازداشت شدند. افراد باقیمانده به کشور ترکیه و یا سایر نقاط مرزی فرار نمودند. این عملیات آثار مثبت فراوانی از لحاظ نظامی، فرهنگی و اجتماعی برجای گذاشت، به‌طوریکه مردم منطقه با مشاهده اقتدار و قاطعیت نظام در پاکسازی منطقه از لوث اشرار همکاری‌های گسترده‌ای با رزمندگان انجام دادند.
