|
سرکوب خونین قیام پانزده خرداد باعث شد تا موج جدیدی از گرایش به سمت مبارزات قهرآمیز و سازمان یافته شبه نظامی آغاز گردد . چرا که نیروهای سیاسی مخالف رژیم پهلوی علت شکست قیام پانزده خرداد را فقدان سازماندهی و فقدان هدایت سازمان یافته و نهایتاً فقدان وجود قوه قهریه ارزیابی کردند
|
• آغاز نهضت امام خمینی (ره) :
با آغاز مبارزات امام خمینی بر علیه اعمال سیاست های ضد اسلامی و ضد استقلال در ایران ، در سال 1341 ، که به مبارزات گسترده مردم و روحانیت علیه رژیم پهلوی که با مسالمت مردمی صورت گرفت ، رژیم پهلوی دست به خشونت گسترده زد .
حمله به مدرسه فیضیه قم و مدرسه طالبیه تبریز در دوم فروردین 1342 و تظاهرات گسترده مردم در ایام تاسوعا و عاشورا ، دستگیری امام خمینی و قیام پانزده خرداد و سرکوب خونین آنها شکاف میان مردم و رژیم پهلوی را خونین تر کرد .
• شکل گیری مبارزات مسلحانه قهرآمیز :
سرکوب خونین قیام پانزده خرداد باعث شد تا موج جدیدی از گرایش به سمت مبارزات قهرآمیز و سازمان یافته شبه نظامی آغاز گردد . چرا که نیروهای سیاسی مخالف رژیم پهلوی علت شکست قیام پانزده خرداد را فقدان سازماندهی و فقدان هدایت سازمان یافته و نهایتاً فقدان وجود قوه قهریه ارزیابی کردند .
از سوی دیگر به علت برخورد خشونت آمیز دستگاه حاکمه با هرگونه مخالفت مسالمت آمیز کم کم این تلقی به وجود آمد که حاکمیت هیچگونه مخالفت و نارضایتی را از سوی خوشنام ترین و فرزانه ترین مخالفانش بر نمی تابد .
به همین دلیل جمعی از مبارزان جوان تر را به انتقاد از سیاسیون میانسال تر که به مبارزات مسالمت آمیزی اعتقاد داشتند ، به صرافت انداخت تا در مسیر مبارزات مسلحانه اقدام نمایند که در چند گروه عمده ذیل این اتفاق سازمان گرفت : هیئت های مؤتلفه اسلامی ، حزب ملل اسلامی ، حزب الله ، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی .
• حزب مؤتلفه اسلامی :
هیئت های مؤتلفه اسلامی که مرکب از هیئت های مذهبی مناطق مختلف شهر تهران و سپس هیئت های کشور بودند ، در جریان مبارزات امام خمینی به سمت تشکیلاتی شدن پیش رفتند و سازماندهی آن همراه با گسترش نهضت امام خمینی بوده است .
ولی با تبعید امام خمینی که در اثر اعتراض به تصویب لایحه کاپیتولاسیون صورت گرفته بود ، اعضای برجسته مؤتلفه اسلامی را ، به خاطر تبعید امام خمینی به عنوان مرجعیت تقلید دینی شان ، بر آن داشت تا حذف عناصر اصلی پذیرش کاپیتولاسیون و تبعید امام اقدام نمایند. ضمن آن که به دنبال یافتن مجوز شرعی برای اقدام به ترور محمدرضا پهلوی (شاه) ، حسن علی منصور ، نخست وزیر و رئیس شهربانی وقت ، سرلشکر نصیری ... بودند .
اما کوشش آنها برای کسب مجوز از امام خمینی به نتیجه نرسید ، ولی ظاهراً برای ترور منصور از آیت الله سید هادی میلانی مجوز دریافت داشتند . (1)
با ترور منصور در اول بهمن 1343 شاخه نظامی مؤتلفه اسلامی و نیروهای شکل گرفته جدید در میان اسلام گرایان شناسایی شدند . حاج صادق امانی، محمد بخارایی، مرتضی نیک نژاد و رضا صفار هرندی با اعدام به شهادت رسیدند (2) و جمعی دیگر به حبس های طویل المدت محکوم شدند .
اما بخش دیگری از این مجموعه که با فرار سید علی اندرزگو ، عضو دیگر این شاخه و یکی از عوامل حاضر در ترور منصور ، فعالیت های نظامی مؤتلفه اسلامی ، عملاً تحت رهبری و هدایت سید علی اندرزگو مشهور به " شیخ عباس تهرانی " قرار گرفت .
اندرزگو با قدرت فوق العاه و شگرفش در تغییر چهره و شگردهای چریکی شهری ، عملاً چهارده سال بر بخش اعظم از فعالیت ها و مبارزات مسلحانه در ایران رهبری و نظارت داشت و توانست عمده نیروهای سیاسی مسلمان را که گرایش به مبارزات مسلحانه داشتند تغذیه ، حمایت و بعضاً مدیریت نماید . (3)
نکته مهم در خصوص عملیات ترور منصور توسط مؤتلفه اسلامی توجه به موضوع اخذ اجازه شرعی از فقها و در نهایت حمایت همه جانبه مردمی و رهبران دینی از متهمان پرونده ترور منصور بوده است . جمع رهبران دینی داخل و خارج نظیر آیت الله سید هادی میلانی ، آیت الله خویی و آیت الله سید عبدالله شیرازی ، همگی از متهمان پرونده ترور منصور حمایت کردند و تقاضای استخلاص آنها را داشته اند .
حتی آیت الله سید عبدالله شیرازی به صراحت اعلام کرد که حاکمیت و دولت مفسد ، مستوجب مجازات است نه عناصر و نیروهای مؤتلفه اسلامی ، زیرا حاکمیت با تبعید امام خمینی و مبارزه با اسلام و حاکمیت ملی راه انحطاط و فساد و بیگانه پرستی را آغاز کرده است . (4)
پی نوشت:
1. سید جلال الدین مدنی ، تاریخ سیاسی معاصر ایران ، دفتر انتشارات اسلامی ، 1361و همچنین روح الله حسینیان ، همان ، 814
2. روح الله حسینیان ، همان ، ص 551
3. یعقوب توکلی ، دار بر دوش ، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ، تهران 1383 ، ص متعدد
4. روح الله حسینیان ، همان ، ص824
دو نظریه تروریسم و فداکاری در ایران (۱۰)
