| " از طریق احمد آقا جریانات را به امام گزارش می دادیم ، نیمه شب دیشب مطمئن شدیم که رئیس جمهور و نخست وزیر شهید شده اند . ساعت ده صبح تشییع جنازه اعلام کردیم" |
• چهار :
بر اساس اصل صد و سی قانون اساسی ، رئیس مجلس حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی و رئیس دیوان عالی کشور آیت الله موسوی اردبیلی عضو شورای ریاست جمهوری می شوند . آنها همان شب ، جلسه هیئت وزیران را با حضور اعضای شورای ریاست جمهوری تشکیل می دهند و اخبار ساعت هشت سیما هم تصویر جلسه هیئت دولت را پخش می کند تا به شایعه شهید شدن همه کابینه جواب دهند .
هیئت دولت فردای حادثه ، نهم شهریور را تعطیل عمومی اعلام می کند و اعلام می کند جمهوری اسلامی یک هفته در عزای عمومی به سر می برد . برنامه مراسم تشییع را هم برای روز بعد ، نهم شهریور ، از مقابل مجلس شورا اعلام می کنند .
مراسم رسمی تشییع با خواندن قرآن شروع می شود و بعد از آن سه تابوت که میان پرچم جمهوری اسلامی پیچیده شده ، روی دوش مردم قرار می گیرد . گروه های مختلف مردم ، که چند ماه پیش به این دولت رأی داده بودند و خانواده شهدا ، بسیاری از شخصیت های کشوری و لشکری ، از جمله نمایندگان مجلس ، اعضای هیئت دولت ، فرماندهان و پرسنل نیروهای سه گانه ارتش ، پرسنل شهربانی و سپاه در این مراسم شرکت می کنند .
دیوارهای ساختمان مجلس را کاملاً سیاه پوش کرده و پرچم سیاه زده اند ، تصاویر رجایی و باهنر را هم روی دیوارها و اطرافش نصب کرده اند ، پله های ورودی مجلس را هم با گل پوشانده اند . جمعیت چنان است که از شدت فشار چند نفر از حال می روند و آنها را روی دست به چمن کنار محوطه مجلس منتقل می کنند .
برخی مردم می گردند و آب می دهند تا فشار جمعیت و گرما کمتر مردم را اذیت کند . حتی گروهی از بالا با شیلنگ روی سر تشییع کنندگان آب می ریزند تا مردم خنک شوند و گرما زده نشوند . در این مراسم فخرالدین حجازی نماینده مردم تهران در مجلس ، ربانی املشی دادستان کل ، آیت الله خامنه ای ، کیاوش نماینده مردم اهواز ، سرهنگ نامجو وزیر دفاع و هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس صحبت می کنند .
ربانی املشی ، دادستان کل در بخشی از صحبت هایش می گوید :
" ما تا به حال فکر می کردیم که می توانیم این گروهک ها را به راه راست هدایت کنیم ، ولی الان بر ما مسجل شد که اینها ستون پنجم آمریکا هستند و باید با قاطعیت با آنها رفتار کنیم . از حالا با شدیدترین وجه با آنها مقابله می کنیم ."
بعد از او آیت الله خامنه ای صحبت می کند و می گوید :
" آمریکا می خواهد اسلام نباشد و این ملت انقلابی به ستوه بیاید و این ملت انقلابی خسته شود ، و اینجاست که رجایی ها ، بهشتی ها و باهنرها را از ما می گیرند ."
سپس کیاوش ، نماینده مردم اهواز در مجلس که از بیمارستان آمده با ناراحتی و اندوه سوره مسد را می خواند و می گوید :
" بریده باد دو دست آمریکا ! هرگز تصور نکنید سیاست های شوم آمریکا و توطئه های شومش بار امانتی را که بر دوش امت شهید پرور است بتواند به تعویق بیندازد . تا هنگامی که خون فاطمه در رگ های این مردم در جریان است و تا زمانی که ملت قهرمان پرور ایران ندای ربنا الله و استقامت را سر می دهد ، پروردگار با نیروهای عظیم خود نهضت را یاری خواهد کرد ."
هاشمی رفسنجانی ، رئیس مجلس هم می گوید :
" اکنون پیکر پاک و سوخته رئیس جمهور را که چندی پیش قریب پانزده میلیون رأی به وی داده اید ، به گورستان می برید . سزای کسانی که چنین اعمالی را انجام می دهند به غیر از مرگ چه می باشد ؟ "
یکی از اعضای خانواده رئیس جمهور شهید هم صحبت می کند و می گوید :
" میلیون ها رجایی و میلیون ها باهنر تحت تعالیم اسلام به زبان امام خمینی تربیت شده و خواهند شد ."
پس از آن جمعیت با پیکر شهدا به سمت میدان حسن آباد حرکت می کند . پیکرها را تا خیابان حنیف نژاد می برند و از آنجا با آمبولانس به بهشت زهرا منتقل می کنند . مردم پای پیاده ، با موتور ، ماشین شخصی و اتوبوس های دولتی راه می افتند سمت بهشت زهرا . بعداً اعلام می شود که مقابل مجلس دو بمب کشف کرده اند که قرار بوده میان جمعیت منفجر شود .
قرار است شهدا را در قطعه 72 تن ، کنار شهدای حزب به خاک بسپارند . نیک روش ، شهردار تهران خودش می آید و برنامه بهشت زهرا را مدیریت می کند . بچه های سپاه ، کمیته ، مأموران انتظامی ، شهرداری و هلال احمر هم هستند و منطقه را کنترل می کنند .
باید بیش از هر چیز مراقب امنیت مردم باشند ، هنوز ساعت دو بعدازظهر نشده که پیکر شهدا را به بهشت زهرا می آورند ، اما به خاطر جمعیت زیادی که آمده طی کردن فاصله چند قدمی قطعه 24 تا قطعه 72 تن حدود یک ساعت طول می کشد ، مراسم حدود ساعت سه تمام می شود .
هاشمی رفسنجانی درباره روز تشییع می نویسد :
" از طریق احمد آقا جریانات را به امام گزارش می دادیم ، نیمه شب دیشب مطمئن شدیم که رئیس جمهور و نخست وزیر شهید شده اند . ساعت ده صبح تشییع جنازه اعلام کردیم . جمعیت عظیمی بیش از یک میلیون جمع شد . برای جمعیت موجود در مقابل مجلس ، عده ای از نمایندگان و وزرا سخنرانی کردند : آقایان فخرالدین حجازی ، خلخالی ، ناطق نوری ، خامنه ای ، معادیخواه ، سرهنگ نامجو، من هم سخنرانی کردم .
جنازه ها را به سالن مجلس آوردند . مشاهده کردم سخت سوخته بودند . آقایان باهنر و رجایی را فقط از دندان های طلای جلوی دهان و آسیاب شان می شد تشخیص داد . علامت دیگری نمانده بود . مقداری گوشت هم در کیسه نایلونی جمع کرده بودند ، به عنوان فردی دیگر به نام مسعود کشمیری ، منشی جلسه ."
موسی زرگر وزیر بهداری دولت موقت درباره مراسم تشییع می گوید :
" وقتی جنازه ها را آوردند ، من به پهنای صورت گریه می کردم ، آقا (آیت الله خامنه ای) آن موقع بالای سر من ایستاده بود ، خیلی برایم سنگین بود ، آقا بعضی وقت ها می گه که این دکتر خیلی عاطفیه . شاید برای او روزه . من اگر بچه ام یک طوری بشود چه بسا این طور نباشم ، ولی تحمل شهادت اینها را نداشتم . نمی توانستم بلند شوم ، همین طور گریه می کردم که دیگر دیدم خیلی بدجوریه . رفتم توی اتاق تشریفات مجلس .
آقا هم دنبالم آمد ، شروع کرد به دلداری دادن ، یادم نیست دقیق چی می گفتم ، توی همان حال و هوا دلم برای کشمیری می سوخت . می گفتم که چرا جنازه این از بین رفته ، مرحوم رجایی خیلی محبت داشت به کشمیری . این قدر نزدیک بود به او ، که کیف رجایی را بر می داشت . اصلاً برای من قابل باور نبود ، ناخودآگاه همین طور گفتم این چیه یکسری خاک و خاکستر رو برداشته اید آورده اید اینجا ! بروید جنازه این کشمیری بدبخت را پیدا کنید !
خب یک کیسه مانندی بود ، پارچه ای بود ، توش پودر بود ، خاکستر بود ، رجایی و باهنر جنازه شان سوخته بود ، ولی خب جنازه بود . کشمیری نه . ما وایستادیم ، فاتحه می خواندیم برای هر کدام شان . برای شهید رجایی و باهنر و کشمیری . همانجا من گفتم بروید جنازه مرحوم کشمیری را پیدا کنید . اقلاً سرش را پیدا کنید ، باید دفن بشود ، جسدش ممکن نیست پودر شود .
یکی از سپاهی ها آنجا بود ، تیز بود ، گفت : آقای دکتر چی می گویی ؟ گفتم : ببین یک جایی وقتی منفجر می شود و می سوزد ، اولاً به این سرعت که همه جنازه و استخوان ها نمی سوزند ، به خصوص جمجمه ، داخلش آب هست ، ممکن نیست ظرف ده دقیقه یک ربع بسوزد . من چندین سال کارم جراحی یه ، غیر ممکن است جنازه اش پودر شده باشد ، بگردید پیدایش کنید ، معصیت دارد .
وقتی که این حرف ها را زدم ، اینها ما را کناری کشیدند و شروع کردند سین جیم کردن . گفتم این بیچاره کشمیری اینجا شهید شده ، اینها رفتند یک ذره خاک را جمع کردند ، آوردند می گویند کشمیریه ، ما برایش فاتحه خواندیم ، ولی این کشمیری نیست . خانواده اش شاید بقایای جسد را برای دفن بخواهند .
آنها دوزاری شان افتاد ، البته من بعداً فهمیدم که خود کشمیری عامل بوده و در رفته ، آن روز فکرم این بود که امدادی ها تعلل کردند ، چون رجایی و باهنر شاخص بودند ، خوب گشتند و پیدا کردند ، ولی بقیه را چون معروف نبودند رها کردند . "
اما نکات همسر شهید دفتریان از مراسم تشییع جالب تر است ، او می گوید :
" سه جنازه بیشتر حمل نشد ، یکی جنازه شهید رجایی و یکی جنازه شهید باهنر که سوخته بودند و غسل نمی خواستند ، تا جنازه شسته شد و دفن کردیم حدود سه بعدازظهر شد . فردای آن روز من و خانم باهنر و خانم رجایی قرار گذاشتیم صبح با هم برویم بهشت زهرا . آنجا متوجه شدم که بعد از جنازه دفتریان ، جنازه کشمیری دفن شده . این برای من سؤال شد که این دو تا که سوخته بود کنار هم دفن شده اند ، مگر نگفتند که کشمیری هم سوخته ، خب این هم باید سریع دفن می شده ، چه طور شده که دو تا جنازه سوخته کنار هم ، بعد آن جنازه ای را که نسوخته یک خشتی زده اند و نوشته اند کشمیری ؟
آرام آرام در اطراف صحبت این شد که کار ، کار کشمیری است . از همان اول هم می دانستند که کار کشمیری بوده ، به جهت این که وقتی می خواستند جسد آقای باهنر و رجایی را در کیسه بریزند ، فردی هم آنجا پیدا می شود که بگوید کشمیری . اینها تشخیص دادند که توطئه ای در کار است و به روی خودشان نیاوردند تا این که بعداً مسائل بیشتری رو شود . به این دلیل فکر می کنم دولت مصلحت دید که بگویند شهید کشمیری ، تا همه فکر کنند که او کشته شده و توطئه گرها به داخل صحنه بیایند ."
البته سخنان همسر شهید دفتریان که مدتی بعد از حادثه بیان شده (یعنی زمانی که همه چیز مشخص شد) خیلی دقیق نیست ، اما نکته ای دارد و آن دفن جنازه سالم در قبری است که قرار بوده کشمیری پودر شده را در آن دفن کنند . مسئله ای که هنوز هم حل نشده است ، اما می توان گفت شاید هم جنازه آن پیرزن بوده که در حادثه زیر آوار مانده بود .
گروهک منافقین ابتدا مسئولیت حادثه را بر عهده می گیرند ، اما بعد پشیمان می شوند . بر اساس آنچه در روزنامه کیهان آمده ، خبرگزاری پارس به نقل از فرانس پرس اعلام می کند :
" سازمان مجاهدین خلق عصر دیروز به طور رسمی با انتشار اعلامیه ای مسئولیت انفجار نخست وزیری ایران را به عهده گرفت . به گزارش فرانس پرس ، این اطلاعیه در انگلستان از سوی سازمان مجاهدین خلق در لندن منتشر شده و انجمن دانشجویان مسلمان به طور رسمی متن اطلاعیه را در اختیار خبرگزاری ها گذاشته است ."
اما روز بعد دوباره کیهان از قول خبرگزاری فرانسه می نویسد :
" مسعود رجوی که به فرانسه پناهنده شده ، اظهار داشت خیال نمی کند که نهضت او مسئول سوء قصد دیروز تهران که به قیمت جان رئیس جمهوری و نخست وزیری ایران تمام شد ، بوده باشد . "
وی ضمن اشاره به اعلامیه ای که دیشب از جانب مجاهدین خلق در لندن انتشار یافته و مسئولیت این سوء قصد را به عهده گرفتند ، تأکید کرد : " باور نمی کنم که این اعلامیه از سوی ما صادر شده باشد ."
برخی می گویند اعلامیه اول به خاطر روحیه دادن به طرفداران و اعضای منافقین بوده و اعلامیه دوم برای آن که فشارهای بین المللی بر گروهک را کمتر کند . به هر حال کشتن مقامات رسمی یک کشور جرم است و با درخواست آن کشور پلیس بین الملل هم باید قاتلان و مسببانش را در هر کشوری که باشند ، دستگیر کنند و تحویل دهند .
بعد از آن تا چند روز روزنامه ها پر می شوند از پیام های تسلیت و اعلامیه های محکومیت ، چه از احزاب و شخصیت های داخلی ، چه از احزاب و کشورهای خارجی . کورت والدهایم ، دبیر کل سازمان ملل متحد برای رئیس مجلس شورای اسلامی ایران تلگراف تسلیت می فرستند و از کشته شدن فاجعه آمیز رجایی رئیس جمهور و باهنر نخست وزیر ایران ، ابراز حیرت می کند .
چون دوهوان ، رئیس جمهور کره جنوبی هم برای امام پیام تسلیت می فرستند و وزیر امور خارجه فرانسه برای وزیر امور خارجه ایران ، میر حسین موسوی . احزاب مختلف بنگلادش هم برای امام تسلیت می فرستند .
در کوبا هم به مناسبت شهادت محمد علی رجایی و دکتر باهنر سه روز عزای عمومی اعلام می شود . پرچم ملی کوبا هم در تمامی ادارات دولتی و ساختمان های نظامی این کشور سه روز ، از اول تا سوم سپتامبر (دهم تا دوازدهم شهریور) نیمه افراشته می شود .
خبرگزاری فرانسه هم اعلام می کند ژان پیرکوت ، وزیر همکاری و توسعه فرانسه و رئیس کنفرانس سازمان ملل برای بررسی مسائل فقیرترین کشورهای جهان ، از حاضران در اجلاس کوت می خواهد به مناسبت شهادت رئیس جمهور و نخست وزیر ایران یک دقیقه سکوت کنند .
ژنرال ضیاء الحق ، رئیس جمهور پاکستان هم به سرکنسولگری ایران در کراچی می رود و دفتر یادبود شهادت آقایان رجایی و باهنر را امضا می کند و از طرف خود و ملت پاکستان به امام و ملت ایران تسلیت می گوید .
تا چند روز پس از حادثه تلگراف ها و پیام تهای تسلیت مراجع عظام و مسئولین به دفتر امام می رسد، طوری که روزهای پس از حادثه ، حجم به نسبت زیادی از مطبوعات به این تلگراف ها اختصاص می یابد .
امام هم برای مردم پیام تبریک و تسلیت می فرستد :
" جمعیتی که ، ملتی که خود را از خدا می دانند و همه چیز خود را از خدا می دانند و رفتن از اینجا را به سوی محبوب خود مطلوب خود می دانند ، با این ملت نمی توانند مقابله کنند . آن که شهادت را در آغوش هم چون عزیزی می پذیرد ، آن کوردلان نمی توانند مقابله کنند .
اینها یک اشتباه دارند و آن این که شناخت از اسلام و شناخت از ایمان و شناخت از ملت اسلامی ما ندارند . آنها گمان می کنند که با ترور شخصیت ها ، ترور اشخاص می توانند با این ملت مقابله کنند و ندیدند و کور بودند که ببینند که در هر موقعی که ما شهید دادیم ، ملت ما منسجم تر شد .
ملت ما چون علی بن ابیطالب را فدا کرده است از برای اسلام ، فدا کردن امثال این شهدا برای ملت ما یک مسئله مهم نیست . گرچه خود واقعه و خود این افرادی که شهید شده اند ، در نظر همه ما عزیز و ارجمندند و آقای رجایی و آقای باهنر هر دو شهیدی که با هم در جبهه های نبرد با قدرت های فاسد هم جنگ و هم رزم بودند و مرحوم شهید رجایی به من گفتند که من بیست سال است که با آقای باهنر همراه بوده ام و خداوند خواست که با هم از دنیا هجرت کنند و به سوی او هجرت کنند .
من در عین حال که شهادت این دو بزرگوار برای من بسیار مشکل است ، در عین حال می دانم که آنها به رفیق اعلی متصل شده اند و برای آنها آرامش هست و این طور گرفتاری هایی که الان برای ما هست ، دیگر برای آنها نیست و آنها رسیدند به مطلوب خودشان و از این جهت به آنها و خانواده های آنها و ملت اسلامی تبریک عرض می کنم که چنین شهدایی تقدیم می کنند .
در عین حالی که مصائب اینها مشکل است برای ما ، لکن کشور ما و ملت ما با تمام قدرت ایستاده اند تا همچو شهدایی تقدیم کنند و هیچ راه عقب نشینی ندارند و فکر نمی کنند به سستی . آن کوردلانی که گمان کرده اند که جمهوری اسلامی با نبود چند نفر از بین خواهد رفت و سقوط خواهد کرد ، آنها افکارشان افکار اسلامی نیست و از اسلام خبری ندارند و از ایمان اطلاعی ندارند و افکارشان افکار مادی است و برای دنیا کار می کنند و به هوای دنیا هستند . در این حادثه نظام دو مسئولی را از دست داد که نمونه کامل مسئولان مردمی بودند ."
با چشم باز ، هشتم شهریور (3)
