بر خلاف همه توهمات کمونیستی ، حتی یک نفر از مردم شهر آمل به آنها نپیوست ، بلکه فردای آن روز ، یعنی صبح سه شنبه ، 6 بهمن 1360 ، با هجوم مردم حزب الله از اطراف شهر و روستاها ، حماسه جاویدان " شهر هزار سنگر " رقم خورد .
|
• مقدمه :
پس از شهریور 1320 سه گرایش عمده در عرصه سیاسی و اجتماعی ایران متجلّی گردید : نخست گرایش ملی ، سپس گرایش چپ و مارکسیستی و سرانجام گرایش اسلامی . سابقه گرایش چپ و سوسیالیستی در ایران به روزگار مشروطه باز می گردد که توأم با تندروی و افراط بود . تشکیل حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی به عنوان حزب مادر احزاب چپ سراسر دنیا ، به ویژه در دوران جنگ سرد ، بر اهمیت و حساسیت موضوع افزود .
حزب توده ایران قدیمی ترین تشکل وابسته به اتحاد جماهیر شوروی بود که همواره نقش خائنانه ای را ایفا کرده است . ورود چین کمونیست به عرصه جهانی نیز توجه گروه هایی را به خود جلب و انشعاباتی را در گروههای مارکسیستی ایجاد کرد .
تباین ذاتی مرام مارکسیستی با هویت اسلامی مردم ایران موجب شد تا دایره نفوذ آن از عده ای تحصیل کرده تجاوز نکند . یکی از گروههای کمونیستی ، " اتحادیه کمونیست های ایران " بود که سابقه تشکیل آن ، در آمریکا به قبل از انقلاب باز می گردد .
اعضای اتحادیه کمونیست ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران بازگشتند و بی آن که پایگاه مردمی داشته باشند ، خود را قیم و پیشرو مردم شمردند و بر آن شدند تا در مقابل انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی قد علم کنند و با قیام فوری ، آن را براندازند .
بدین منظور آمل انتخاب شد تا با تصرف آن و به زعم آنها با پیوستن مردم ، حرکت آزادی بخش آغاز شود .
حماسه ای که مردم آمل در بهمن 1360 در مقابل این حرکت ضد انقلابی آفریدند ، چنان ضربه کوبنده ای بر پیکر اتحادیه کمونیست ها وارد آورد که آن را متلاشی ساخت و این شهر را به عنوان شهر هزار سنگر در تاریخ انقلاب اسلامی جاودانه ساخت .
مرکز اسناد انقلاب اسلامی بر اساس وظیفه ای که دارد ، پژوهشی مستند را درباره واقعه آمل و تاریخچه این اتحادیه کمونیستی در برنامه های خود قرار داد که حاصل آن ، کتاب حاضر است .
مرکز ضمن تقدیر و تشکر از مولف محترم ، از معاون پژوهشی ، آقای دکتر منصور طبیعی و مدیر بخش تدوین ، آقای رحیم نیکبخت و کارشناس تدوین آقای کریم جعفری ، و همچنین همکاران محترم معاونت اطلاع رسانی و انتشارات تقدیر و تشکر می کند .
مرکز اسناد انقلاب اسلامی
• پیشگفتار
واقعه 6 بهمن 1360 که منجر به واقعه آمل شد و شهر آمل را به " شهر هزار سنگر " مشهور ساخت ، یکی از مهم ترین رخدادهای سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که درباره آن چندین کتاب و مقاله نگاشته و حتی چند سمینار علمی تشکیل شده است .
به رغم توجه محافل سیاسی علمی به این حادثه مهم ، هرازگاهی ضروری است تا این رویداد از زاویه ای جدید و با نگاهی نو برای نسل هایی که رفته رفته با زمان وقوع آن فاصله می گیرند ، تبیین شود و مطالب جدیدی به رشته تحریر درآیند .
بر اساس این ضرورت ، کتاب حاضر که مروری بر اسناد " اتحادیه کمونیست های ایران در واقعه آمل " است ؛ تنظیم و تدوین گردید . اتحادیه کمونیست ها که خاستگاه اصلی آن در خارج از کشور و به ویژه ایالات متحده آمریکا بود ، پس از طی یک دوره مبارزه سیاسی – فرهنگی بسیار محدود ، در سال 1355 ، از ادغام دو گروه " سازمان انقلابیون کمونیست " و گروه " پویا " تشکیل شد .
دانشجویان عضو اتحادیه کمونیست ها که در خارج از کشور مقیم بودند ، غالباً خاستگاه طبقاتی ویژه ای داشتند و متعلق به طبقه مرفه ایران بودند . غرق شدن در توهمات کمونیستی و دور شدن از شرایط عینی جامعه ایران ، بر بی خبری آنها افزود ؛ به گونه ای که در حرکت انقلابی و اسلامی ملت مسلمان ایران در سال 1357 دچار تردید و خواستار رهبری طبقه کارگر شدند .
مارکسیست – لنینیست های اتحادیه کمونیست ها به تبعیت از شکاف جهانی در اردوگاه کمونیست ، به جمهوری خلق چین و اندیشه های مائو تمایل پیدا کردند و از سمپات های تز سه جهانی مائوتسه دون رهبر چین شدند .
نشریه " کمونیست " که تا 28 شماره منتشر شد ، ارگان سازمان انقلابیون کمونیست بود و مقالاتی را درباره سیاست های رژیم محمدرضا شاه ، امپریالیسم امریکا و سوسیال امپریالیسم شوروی منتشر می کرد . سپس اتحادیه کمونیست های ایران در خارج از کشور ، نشریه " حقیقت " را در 25 شماره منتشر کرد که مشحون از تئوری بافی ها و تزهای انقلابی و شعارهای ضد امپریالیستی بود .
با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی که مظهر اسلام گرایی نوین و دستاورد سال ها مبارزه حقیقی اسلام سیاسی با اسلام شاهنشاهی بود ؛ اعضای اتحادیه کمونیست ها به ایران مراجعه کردند و با مشاهده شکوه و عظمت حضور توده های میلیونی مسلمان – که با آگاهی و درایت غیر قابل تصوری به دنبال امام خمینی در جزئیات مبارزه جدی با امپریالیسم امریکا نقش تاریخ ایفا می کردند – نخست موضعی قابل قبول و متعادل نسبت به انقلاب اسلامی اتخاذ کردند .
اتحادیه کمونیست ها بر عمل انقلابی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در 13 آبان 1358 که نام " انقلاب دوم " به خود گرفت ، صحه گذاشتند و حتی برخی از اعضای گروه ، در آغاز جنگ تحمیلی برای مبارزه با دشمن متجاوز در جبهه ها حضور یافتند .
با وجود این ، شدیداً از اسلامی بودن انقلاب – بدین معنا که اسلام به عنوان نیرو محرکه در تمام رفتارهای انقلابی توده ها نقش داشته باشد – منزجر بودند و از هر فرصتی برای مخدوش کردن چهره اسلام به عنوان یک مکتب رهایی بخش استفاده می کردند .
همین مواضع کینه توزانه نسبت به مکتب گرانقدر اسلام و تلاش برای پیشرفت مرام کمونیستی موجب شد تا در بحران کردستان و جنگ جنوب ، اقدام به جمع آوری سلاح کنند تا در موقع ضروری از آن استفاده نمایند .
از سوی دیگر با بهره جویی از فضای باز سیاسی ، در میان دانشجویان ، دانش آموزان ، کارگران کارخانجات ، زنان ، محلات و ... اقدام به تشکیل ستادهای تبلیغاتی کردند . از این رو هر چه بیشتر کوشش می کردند ، خود را ناکام تر می یافتند .
به دنبال صف بندی های سیاسی و شکاف بین بنی صدر و یاران امام ، اتحادیه کمونیست ها به پیروی از سایر گروه های ضد انقلابی به جبهه طرفداران بنی صدر پیوست و پس از سقوط وی و جریان خرداد 1360 ، به این نتیجه رسید که انقلاب دچار انحراف شده است و باید برای نجات آن به اقدام عاجلی دست زد .
اتحادیه کمونیست ها به تز " قیام فوری " رسید و بر این باور بود که جامعه ، کاملاً آمادگی دارد و یکی از گروه ها باید در این فرصت دست به یک قیام مسلحانه بزند و با همراهی مردم ، شهرها را یکی پس از دیگری آزاد و مستبدین را برکنار کند .
با اجرای طرح " مالک و مستأجر " از سوی کمیته انقلاب اسلامی که در پی آن مالکین موظف شدند هویت مستأجرین خود را اعلام کنند ، امکان موفقیت در خانه های تیمی در شهر تهران خنثی شد و اتحادیه کمونیست ها ، به دلایل متعددی ، شهر " آمل " را برای طرح قیام فوری خود انتخاب کرد .
و با استقرار 180 نفر از اعضا و کادر هواداران در جنگل های آمل ، در صدد برآمد تا با یک حمله ناگهانی ، شهر آمل را تسخیر و مردم را به قیام دعوت کند ، آنگاه دیگر شهرهای استان یکی پس از دیگری آزاد شوند و این حرکت به یک قیام سراسری تبدیل شود .
اولین حرکت آنها در 18 آبان 1360 با هوشیاری نیروهای سپاه خنثی شد . قرارگاه " ابوالفضل" با هدایت نیروهای سپاه ، بسیج ، ارتش و ژاندارمری در قلب جنگل ، ضربه دیگری به گروه "سربداران" جنگل وارد آورد . پس از چند درگیری جزئی تر ، سرانجام گروه 100 نفره سربداران ، در میان سرمای زمستان بهمن 1360 ، خود را به آمل رساند و با شلیک یک آر . پی . جی . 7 ، واقعه تاریخی آمل را کلید زد .
در آن شب سرد ، نیروهای جنگل به محض مواجه شدن با هر نیروی حزب اللهی او را ترور می کردند و با حمله به مناطق مهمی چون سپاه ، بسیج و دادستانی قصد داشتند وانمود کنند که شهر در اختیار آنهاست تا مردم به آنها بپیوندند .
اما بر خلاف همه توهمات کمونیستی ، حتی یک نفر از مردم شهر آمل به آنها نپیوست ، بلکه فردای آن روز ، یعنی صبح سه شنبه ، 6 بهمن 1360 ، با هجوم مردم حزب الله از اطراف شهر و روستاها ، حماسه جاویدان " شهر هزار سنگر " رقم خورد .
این مقاومت مردانه ، تحسین امام خمینی را برانگیخت تا جایی که ایشان فرمودند : " دیدید مردم دلیر و مسلمان آمل چه به روزتان آوردند ؟ "
سربداران جنگل با بر جا گذاشتن ده ها کشته و زخمی ، سراسیمه به جنگل بازگشتند و همچنان سالهاست که به این موضوع فکر می کنند که چرا مردم به آنها نپیوستند ... ؟
کتاب حاضر با استفاده از اعترافات اعضای اتحادیه در خلال بازجویی ها ، اسناد دادستانی و سایر مدارک تدوین شده است . در بخش هایی نیز برای اطلاع خوانندگان از اصل دیدگاهها و مواضع اتحادیه ، مجبور شده ایم سند را عیناً بازنویسی نماییم .
مهم ترین بخش مستند این مجموعه ، جلسه آخرین دفاعیات اعضای اتحادیه با حضور خانواده محترم شهدا و آیت الله محمدی گیلانی و شهید بزرگوار اسدالله لاجوردی است . قبل از ارائه جلسات محاکمه در دادگاه انقلاب اسلامی مرکز ، یکی از آخرین مواضع اتحادیه کمونیست ها که در خارج از کشور فعالیت می کند نیز ارائه شده است . این مواضع در ارتباط با دولت آقای محمد خاتمی رئیس جمهوری سابق ایران می باشد .
در پایان ضمن تشکر از راهنمایی برادران بخش تدوین و گروه تدوین اسناد ، آقایان نیکبخت ، دکتر خسروی و دکتر آدمی ، بر خود لازم می دانم از زحمات برادران در معاونت اطلاع رسانی ، به ویژه آقایان جلالی ، زریری و نظری سپاسگزاری کنم .
علی کردی
تابستان 1386