در سال های منتهی به انقلاب به دلیل حضور در سوریه و لبنان ، از نزدیک در متن جریانات فرهنگی منتهی به انقاب در ایران نبودم ، اما از طریق دوستانی که از ایران به لبنان می آمدند مطلع شدم که برخی از گروهک ها با تظاهر به ارادت به دکتر شریعتی ، در حال تفسیر به رأی آیات قرآنی هستند .
من پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، همراه با عرفات به ایران آمدم و از همان ابتدا با مشاهده بعضی از نشریات و جزوات قرآنی اینها به ماهیت شان پی بردم و افشاگری درباره آنان را هم از همان اوان آغاز کردم .
در مقطع پس از پیروزی انقلاب که همه مشغول مشکلات ریز و درشت کشور بودند ، شاید کسی در زمینه افشاگری در مورد فرقان ، بر من تقدم نداشته باشد . این در حالی بود که آنها در آثارشان به بخش هایی از آثار من و دکتر شریعتی استناد می کردند و به رغم این که از اعتقاد به روحانیت و حتی حضرت امام عبور کرده بودند ، هنوز نسبت به من ابراز ارادت می کردند ، این مسئله در آثارشان کاملاً منعکس است .
یادم هست در اسفند 57 در دانشگاه شریف سخنرانی کردم و گفتم عده ای هستند که رفتارشان موجب می شود ما آنها را خوارج انقلاب بدانیم . در واقع هر سه گروهی که علیه امیرالمؤمنین (ع) شوریدند ، یعنی قاسطین ، مارقین و ناکثین ، در مقابل انقلاب ما هم خواهند ایستاد و این مارقین انقلاب ، یعنی خوارج کسانی هستند که من و دکتر شریعتی را قبول دارند ، اما امام را قبول ندارند و حال آن که می بینند من پیرو امام هستم و پشت سر ایشان حرکت می کنم .
سخنرانی بسیار پرشوری بود و حدود دو سه ساعتی هم طول کشید ، جمعیت زیادی حضور داشتند ، بعد از سخنرانی یک نفر آمد و با احترام به من گفت : " با اوصافی که کردید ، منظورتان گروه فرقان بود ؟ " گفتم : " من مایل نیستم از گروهی اسم ببرم ، ولی سخنان روشنی گفتم و به راحتی می شود برداشت کرد که منظور من کدام گروه بوده است ."
ملاک فرقانی ها در ترور افراد ، همکاری آنها با نظام نوپای اسلامی از جنبه های مختلف ، اعم از فکری و تئوریک یا عملی بود ، لذا لیست بلند بالایی از چهره هایی را که در سطوح مختلف در حال همکاری با نظام بودند ، برای ترور تهیه کرده بودند .
تا جایی که خاطرم هست ، مرحوم آیت الله طالقانی هم جزو این لیست بود ، اگر چه گودرزی در دادگاه مطالبی گفت که حاکی از ارادت او به مرحوم آقای طالقانی بود ، اما از خود ایشان شنیدم که فرقانی ها نام ایشان را هم در لیست ترور قرار داده بودند .
خاطرم هست که بعداز ترور مرحوم شهید مطهری در جلسه ای شرکت داشتم که چهره های شاخص انقلاب حضور داشتند ، مرحوم آیت الله طالقانی هم تشریف آوردند و کنار بنده نشستند . وقتی جلسه تمام شد ، ایشان از من پرسیدند : " ماشین داری ؟ " گفتم : " نه ."
ایشان لبخندی زدند و گفتند : " بعد از ترور آقای مطهری ، من نگرانم که نکند نسبت به شما هم چنین قصدی داشته باشند ، لذا مراقب باشید ."
من هم خندیدم و گفتم : " اینها در میان مرده ها ، دکتر شریعتی و در میان زنده ها ، مرا استثناء کرده اند ." البته آنها بعدها هم در بازجویی هایشان گفته بودند که ما این دو نفر را قبول داریم .
بعد از نضج گرفتن دستگاه قضایی کشور که آیت الله محمدی گیلانی و شهید سید اسدالله لاجوردی در مدیریت های آن مستقر شدند ، مرحوم لاجوردی بارها از من خواست که به دادستانی انقلاب بروم و در مورد برخی از افراد بازداشت شده نظر بدهم .
بعضی از دستگیر شدگان سال های 59 و به خصوص 60 ، از چهره های شناخته شده و معروف دوران مبارزه بودند و در سال های قبل از آن با بنده رفاقت و همکاری داشتند . آقای محمدی گیلانی و آقای لاجوردی تأکید داشتند که از اطلاعات من درباره پیشینه افراد و طرز فکر آنها استفاده کنند تا بتوانند حکم درستی بدهند .
مثلاً به طور مشخص یادم هست وقتی آقای طاهر احمدزاده دستگیر شد ، آقای لاجوردی از من خواست که بروم و اطلاعاتی را که درباره شخصیت و پیشینه ایشان داشتم ، بیان کنم تا بتوانندن حکم واقع بینانه ای در مورد ایشان بدهند .
بعد از دستگیری فرقانی ها و شروع گفتگو با آنها که شهید لاجوردی در ایجاد فضای آن نقش اساسی داشت ، ایشان از من خواست در جلسه ای با فرقانی ها شرکت و با آنها گفتگو کنم . همان طور که گفتم اینها در بازجویی هایشان گفته بودند که ما از مرده ها به دکتر شریعتی و از زنده ها به جلال الدین فارسی اعتقاد داریم ، فلسفه این انتخاب و دعوت هم همین بود .
خاطرم هست وقتی به محل اولین جلسته با فرقانی ها رفتم ، دیدم زیرزمینی است در بازداشتگاه اوین و عده کثیری از جوان های 16 تا 20 ساله روی موکت نشسته و معلوم بود کاملاً با علاقه آمده بودند تا به حرف های من گوش بدهند .
در آن جلسه مرحوم حاج احمد آقا و مرحوم آقای لاهوتی هم حضور داشتند و آمده بودند ببینند برخورد من با اینها چگونه است ، چون به هر حال گفتگو و مباحثه با دستگیر شدگان ، کار بدیعی بود و آمده بودند ببینند کار چگونه پیش می رود .
برای این که رفتار من با این دو شخصیت در جوان ها ذهنیت ایجاد نکند ، سلام و علیک با این دو بزرگوار را خیلی جدی و سریع انجام دادم و عبور کردم . در مجموع مدت زیادی به گفتگو با این جوان ها پرداختیم . بعدها شهید لاجوردی گزارش این جلسه را به من دادند و دیدم که صحبت های من در آنجا برای آنها تأثیر خوبی گذاشته است .
مثلاً در آن جلسه از من پرسیدند : " با وجود این که آقای خمینی صلاحیت شما را برای دوره اول ریاست جمهوری به بهانه افغانی الاصل بودن رد کرد ، چرا با همکاری با این نظام ادامه می دهید ؟ آیا حس نکردید قدرت طلبی کار را به جایی رسانده که آدمی با سابقه مبارزاتی شما را به راحتی کنار می گذارند تا خودشان حاکم بشوند ؟ "
من با ملایمت جواب دادم : " ایشان مرا رد صلاحیت نکردند ، آن چیزی که من از ایشان شنیدم این بود که ممکن است بعدها بعضی ایراد بگیرند که در مورد اولین رئیس جمهور ایران شبهه ایرانی الاصل نبودن وجود دارد . ایشان می خواستند اولین انتخابات ریاست جمهوری در نظام جدید ، مبرا از هر عیب و نقصی باشد ."
بعد در ادامه صحبت هایم گفتم : " در ایامی که بحث درباره کناره گیری من خیلی بالا گرفته بود ، همراه با آقای هاشمی رفسنجانی به قم و خدمت امام رفتیم . امام قسم خوردند که خدا شاهد است برای من شما و آقای بنی صدر هیچ فرقی ندارید و فقط برای جلوگیری از اشکالی که ممکن است بعدها بگیرند ، این کار را انجام دادم ."
من به جوان ها گفتم : " امام اساساً در جایگاهی نبودند که بخواهند مرا متقاعد و برای حرف شان قسم یاد کنند . همه چیز نشان می داد که ایشان برای حفظ انقلاب و مصلحت نظام ، این کار را کرده اند ."
برای همکاری با یک رهبر و یک شخصیت ، ضرورتی ندارد که با همه افکار و رفتارهای ایشان موافق باشیم ، کما این که در این زمینه هم هیچ وقت معتقد نبودم که شبهه افغانی الاصل بودن در مورد من درست است یا آنچه که در قانون اساسی در مورد ایرانی الاصل آمده ، اقتضا می کند که من از حضور در انتخابات منصرف بشوم .
اما نکته مهم این است که حتی اگر در تصمیمات و رفتارهای رهبری ، مطلبی مورد پسند ما هم نبود ، مطمئن باشیم که او دارد برای مصالح انقلاب و نظام و نه از روی هوای نفس تصمیم می گیرد . آنچه که در این قضیه به رغم همه سختی هایی که داشت ، برای من آرامش بخش بود این بود که امام برای حفظ نظام و پیراسته شدن آن از بعضی شائبه ها در آینده این کار را کرد ."
وقتی موضوع را به این شکل بیان کردم ، کاملاً آشکار بود که آنها تعدیل شدند ، واقعیت هم این بود که اینها جوانان صادق و رو راستی بودند که ذهنیت های اولیه آنها ، چه در مورد مسائل دینی و چه در مورد مسائل سیاسی و انقلابی ، از منبع مشکوک و ناموثقی دریافت شده و همین موجب شده بود که حرف های درست را هم با همان ذهنیت بسنجند و وقتی با آنها گفتگو می شد ، بخش اعظم شان به نظام بر می گشتند .
آقای لاجوردی چند بار دیگر هم از من دعوت کرد که برای صحبت با آنها به بازداشتگاه بروم و در عین حال از من خواست که برای گفتگو با برخی از چهره های آنها که سؤالات جدی تری داشتند به سلول های انفرادی آنها بروم . قبول کردم و رفتم و با آنها صحبت کردم ، که اثرات مفیدی داشت .
به هر حال بعد از خاتمته پرونده فرقان ، آقای لاجوردی به من گفت که این گفتگوها تأثیر بسیار خوبی داشت و در هر دیداری که داشتیم از عده جدیدی اسم می برد که بعد از صحبت های من به افکار قبلی شان پشت کرده بودند و حتی عده ای از آنها در فاصله مرخصی بی آن که به خانواده هایشان بگویند به جبهه رفتند ! می گفتند می خواهیم از این فرصت برای جهاد در راه خدا بهره ببریم و بعضی از آنها شهید هم شدند .
باید بر این نکته تأکید کنم که رفتار و سلوک شخصی آقای لاجوردی و صداقتی که به خرج می داد ، در تحول این بچه ها بسیار تأثیر داشت . حرف و عمل ایشان بسیار با هم مطابقت می کرد و یک زندانی در مدت بازداشت خود ، هنگامی که رفتارهای او را می دید ، متوجه می شد که چقدر صداقت و اخلاص دارد و مثل بعضی از افراد نیست که به خاطر مطامعی ، رفتارهای خاصی را در پیش بگیرد ، و این صدات آنها را به شدت تحت تأثیر قرار می داد .
شهید لاجوردی در زمانی که دادستان انقلاب تهران بود ، از امکاناتی معادل با یک زندانی استفاده می کرد ! خاطرم هست در روزهایی که ما را برای سخنرانی دعوت می کرد ، بعد از جلسه ، چند روزنامه را روی زمین پهن می کرد و از همان غذایی که به همه زندانی ها می داد ، برای ما هم می آورد و صرف می کردیم .
سلوک او واقعاً انسان را به یاد ابوذر غفاری می انداخت و قطعاً به خاطر بیرون آوردن بسیاری از جوانان ساده دل و حقیقت جو از گرداب فریب کاری گروهک ها ، نزد خداوند مأجور خواهد بود .
