امسال همزمان با سالگرد شهادت شهیدان رجایی و باهنر و روز ملی مبارزه با تروریسم، جمعی از جانبازان و خانواده‌های شهدای ترور دیداری صمیمی با رئیس قوۀ قضائیه داشتند. در کنار خانواده شهدا جمعی از فعالین فرهنگی و اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران نیز در این دیدار حضور داشتند. دکتر احمد فدوی رئیس جامعه بسیج حقوقدانان خراسان رضوی و مدرس دانشگاه از جمله میهمانان این نشست بود. با ایشان دقایقی کوتاه را برای بررسی ابعاد برگزاری این دیدار و بسط پیشنهادات مطرح شده در آن سپری کردیم:
هابیلیان: با توجه به حضور حضرتعالی در جلسه دیدار رئیس قوه قضاییه با جانبازان و خانواده شهدای ترور کشور و مطرح شدن تهیه لیست گروهک های تروریستی علیه جمهوری اسلامی و همچنین همگام سازی این لیست با کشورهای همسایه، تهیه این لیست می تواند چه کمکی در مبارزه با تروریسم داشته باشد و چه اثری در ابعاد بین المللی دارد؟
فدوی: باید گفت که مقوله تروریسم یه مفهوم و گستره جهانی دارد که متاسفانه علاوه بر ایران بسیاری از کشورها از جمله کشورهای همسایه ما را هم درگیر و قربانی اقدامات خود کرده است. از این حیث قاعدتا وحدت کشورهای قربانی تروریسم و گروهای تروریستی احتمال موفقیت و پیگیری جنایات آنها را نزد افکار عمومی جهان و محاکم بین المللی مضاعف می‌کند. از این حیث پیگیری اقدامات تروریستی گروهک منافقین از سوی کشور عراق و ایران و سایر کشورهای همسو می تواند زودتر به نتیجه برسد.
هابیلیان: قانون جامع مبارزه با تروریسم چه جایگاهی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی دارد (اساسا قانون جامع مبارزه با تروریسم داریم؟) و اگر نداریم راهکار ایجاد این قانون چیست؟
فدوی: همانگونه که در اسناد بین المللی تعریف واضح و روشنی از مفهوم تروریسم بیان نشده است در قوانین و مقررات داخلی کشورمان نیز تعریف دقیق و منسجمی از مقوله تروریسم بیان نشده است. تنها سندی که در آن ایران به تعریف دقیقی از تروریسم پرداخته، «قانون الحاق دولت جمهورى اسلامی ايران به كنوانسيون سازمان همكاريهاي اسلامى برای مبارزه با تروريسم بين المللى» و اصلاحات بعدی است.
با این و صف و با توجه به فقدان قانونی جامع در حوزه مبارزه با تروریسم در نظام قوانین مدون ایران، موافقتنامه های همکاری بین الدولی میتوانند نقش درخور توجهی در مبارزه با تروریسم در نظام حقوقی ایران بازی کنند و زمینه ای باشد برای پیگیری حقوقی خانواده های قربانی ترور.
هابیلیان: خانواده شهدای ترور چه ظرفیت‌هایی را در بعد بین الملل می توانند داشته باشند؟ آیا فقط این ظرفیت بهرۀ رسانه ای دارد یا ظرفیت حقوقی و حقوق بشری نیز دارد؟ اگر مصداقی از این در دنیا داریم بفرمایید؟
فدوی: به نظر اینجانب دو گروه بیشترین تاثیر را بر افکار عمومی جهان و محاکم بین المللی برای محکومیت اقدامات تروریستی و سازمانهای تروریستی دارند. اول خانواده های قربانی ترور و دوم سازمانهای مردم نهاد غیر دولتی. زمینه سازی برای حضور خانواده های قربانی تروریسم در محاکم بین المللی و نهادهای حقوق بشری به مراتب از پیگیری مستقیم دولتها موثرتر است. این اثرگذاری را در مورد سازمانهای مردم نهاد هم قابل تصور است.
هابیلیان: با توجه به دیدار اخیر جانبازان و خانواده شهدای ترور با رئیس قوه قضائیه ابعاد این دیدار را چگونه ارزیابی می کنید؟
فدوی: برگزاری این جلسه از جهات متعددی دارای اثرات مفیدی است. اول انکه این احساس در میان خانواده های معظم جانبازان شهدای ترور بوجود آمد که نظام جمهوری اسلامی و دستگاه قضایی مجدانه پیگیر مسائل مرتبط هستند. دوم آنکه برای پیگیری حقوق خانواده های ترور می توان با حمایت دستگاه قضایی از ابزارهای مختلف بهره برد. که مهمترین آن رسانه، هنر و اقدامات حقوقی است.
در پایان پیشنهاد اینجانب به مجموعه کانون هابیلیان تشکیل یک تیم هماهنگ و مقتدر حقوقی جهت پیگیری حقوق از دست رفته در محاکم بین المللی باشد را پیشنهاد می‌کنم. جدای از تشکیل این تیم حقوقی اقدام بعدی می تواند مطالبه جدی و عمومی جهت تصویب قانون جامع مبارزه با تروریسم باشد. متاسفانه باید اذعان نمود که فقدان قانون جامع مبارزه با تروریسم، مانع تأمین اصل قانونی بودن جرم و مجازات، صیانت از نظم عمومی و حفاظت از شهروندان در مقابل تروریستها می‌شود. در واقع دولت جمهوری اسلامی ایران با توجه به اینکه از اهداف اقدامات تروریستی بوده و هست، ناگزیر از تصویب یک قانون ملی مبارزه با تروریسم با بهره‌گیری از تجربیات تطبیقی سایر کشورها، خصوصا کشورهای همسایه و البته حفظ اصول انسانی مندرج در قانون اساسی خود است.
