جستاری کوتاه در جرم‌شناسی تروریسم زیستی

Tayebi

تروریسم در ابعاد مختلف قابل واکاوی است و استفاده از انواع ابزارها برای تحقق اقدامات تروریستی یک چارچوب متعارف برای خرابکاران محسوب می‌گردد. از طرفی امروزه تروریسم صرفا در اختیار یک گروه یا نیروهای معارض نیست بلکه تروریسم در خدمت قدرتمداران است و آنها برای رسیدن به اهداف خود تروریسم را پرورش می‌دهند. از جمله ی این موارد عامل سیاه زخم است که در مورد سلاح‌های بیولوژیکی و تروریسم‌زیستی ایفای نقش می‌کند.  در این میان طرحهای پیشنهادی درخصوص استفاده، توسعه و تولید یک سلاح بیولوژیکی توسط هر شخص (من‌جمله دیپلمات و سران کشوری) در حقوق بین‌الملل مطرح گردیده اما اینکه به موجب اعمال صلاحیت جهانی چه زمانی می‌تواند این مهم جرم قابل مجازات محسوب‌گردد، واقعا معلوم نیست.

استفاده، توسعه یا تصرف سلاح بیولوژیکی به موجب حقوق بین‌الملل پیرو اصل صلاحیتی جرمی است که دارنده سلاح‌ بیولوژیکی را دشمن کل بشریت می‌کند.  استفاده از سلاح بیولوژیکی توسط یک کشور یا سازمان تروریستی هم‌اکنون مشمول مجازات‌های کیفری در حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بین‌الملل مرتبط با تروریسم می‌باشد. استفاده یک کشور (یا به طور مستقیم یا از طریق تروریسم تحت حمایت دولت) از سلاح بیولوژیکی بر علیه غیرنظامیان جنایت جنگی به شمار می‌رود و منوط به ماهیت حمله بیولوژیکی ذاتاً یک جنایت بر علیه بشریت می‌باشد. استفاده از سلاح بیولوژیکی توسط تروریستها جرمی مشمول تعقیب کیفری توسط هر کشور عضو کنوانسیون سازمان ملل درخصوص سرکوب بمب‌گذاری تروریستی می‌باشد که در می‌2001 به قوت قانونی رسید. طرح پیشنهادی برای جرم‌انگاری استفاده از سلاح‌های بیولوژیکی توسط کشورها یا سازمانهای تروریستی مبتنی بر اصول حاضر است که این نوع رفتار را مردود شمرده و جرم اعلام می‌کنند. مخالفان این طرح پیشنهادی خواهان جرم‌انگاری مستقیم و اکید استفاده از سلاح‌های بیولوژیکی و توسعه و تصرف غیرقانونی این سلاحها توسط هر شخصی می‌باشند. در این میان سیاه زخم مؤید این ادعاست که حقوق بین‌الملل استفاده، توسعه و تصرف غیرقانونی سلاح‌های بیولوژیکی را اکیداً جرم اعلام کند.

سؤال همه‌جانبه‌تری که به ذهن خطور می‌کند این است که آیا این توسعه در حقوق بین‌الملل کیفری تأثیر معنی‌داری روی محاسبات کشورها و تروریستها درباره به کاربری سلاح‌های بیولوژیکی خواهد داشت؟ تجربه در حقوق بین‌الملل کیفری درزمینه‌هایی مثل درگیری مسلحانه و شبه جرم نشان می‌دهد که اثر بازدارندگی جرم‌انگاری رفتار خاص کشوری و فردی تحت حقوق بین‌الملل اثر قابل ملاحظه‌ای نیست. بعلاوه باتوجه به اینکه فعالیت تروریستها هم‌اکنون در بیشتر حوزه‌های قضایی محل فعالیتشان غیرقانونی می‌باشد بازدارندگی تروریستها امکان‌پذیر نمی‌باشد. در این راستا امکان دارد بسیاری از افرادی که به واسطه سیاه زخم دچار رعب و وحشت شدند این سؤال را مطرح کنند که چرا حقوقدانان بین‌المللی به جای تلاش برای پیشگیری از وقوع چنین حملاتی روی مجازات تروریستها یا عاملان حکومتی متمرکز شده‌اند. این دغدغه همان خلاء و یا نابسامانی علمی است که حقوقدانان ما بواسطه ملاحظات فنی و سیاسی معمولا از ارائه راهبردهای فنی احتراز می‌کنند وزمینه ایجاد مطالبات را کاهش می‌دهند.

با این وصف تروریسم در ابعاد مختلف بسیار خطرناک و پیش رونده محسوب می‌شود و این امید وجود دارد که تروریسم زیستی و تروریسم زیست محیطی در لوای جرم تروریسم در چارچوب صلاحیت جهانی قرار بگیرد

 

 


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29