آنچه در ماه‌های تیر و مرداد سال 1359 در کردستان روی داد، مقدمه‌اش در سال 1358 فراهم شده بود، اینجا نقطه‌ای بود که باید عزم انقلابی بر اراده خارجی برای خرد کردن مردم ایران پایان یابد. یک سال جنایت تمام عیار گروهک‌های وابسته به غرب و شرق در کردستان به خصوص شهر پاوه همه چیز را از ایرانی‌ها ربوده بود و همه دنبال آن بودند تا شاید بتوانند این شورش داخلی و آدم‌کشی‌ها را پایان دهند. بیست‌وششم مرداد، سالروز آزادسازی شهر قهرمان پاوه است. شهری که امام خمینی(ره) دستور آزادی آن از دست اشرار را دادند و برای آزادی آن خون‌ها داده شد.
آنچه در زیر می‌آید، روایتی است از این واقعه مهم، مستندی از آنچه که بر این شهر گذشت و حماسه‌ای که برای آزادی آن آفریده شد. روزشماری است از 48 ساعت پیش از شروع حمله به پاوه و آزادسازی آن. ارتش، سپاه و پیشمرگ‌های کرد مسلمان دست به دست هم داده بودند و آمده بودند تا آخر مردادماه را با پیروزی پشت سر بگذارند و کومله و دمکرات‌ها نیز امید به یک ماه بعد بسته بودند تا همزمان با حمله عراق به ایران دیگر نظامیان ایرانی توان خود را برای برقراری امنیت و کنترل کردستان از دست بدهند. شاید هیچ کس نتواند در این مورد حماسه دکتر مصطفی چمران، شهید صیاد شیرازی، شهید اصغر وصالی و گروه دستمال قرمزها و رزمندگان پادگان ولیعصر(عج) و دیگران را به سادگی فراموش کند، به خصوص حماسه‌ای که هوانیروز قهرمان و تیپ 55هوابرد شیراز برای امن کردن کردستان و سرکوب اشرار خلق کردند.
پاوه نقطه آخر او بود. 25 مرداد سال 58 شهر پاوه به طور کامل در محاصره مهاجمین مسلح قرار گرفت و از گوشه و کنار شنیده می‌شد که پاوه سقوط کرده است. سقوط پاوه جدا شدن کامل کردستان عزیز و میهن اسلامی بود و به وجود آوردن یک مرکز برای در هم کوبیدن انقلاب اسلامی. در این گیرودار امام آن حکم تاریخی و سرنوشت‌ساز را صادر کرد که به دولت، ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم که اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا 24 ساعت دیگر به سوی پاوه حرکت نشود و ضدانقلاب به طور کامل قلع و قمع نگردد، من همه را مسئول می‌دانم، من به عنوان ریاست کل قوا به رئیس ستاد ارتش دستور می‌دهم که فورا با تجهیز کامل عازم منطقه شوند.
چهارشنبه 24مرداد1358 ساعت2:30 بامداد
خبر می‌رسد اشرار مسلح به پاوه حمله کرده‌اند و شهر را به محاصره کامل خود درآورده‌اند. سپاه پاسداران شهر پاوه مکرر از سپاه پاسداران کرمانشاه تقاضای ارسال کمک و مهمات می‌کند. درگیری بین مهاجمان و پاسداران انقلاب پاوه شدت گرفته و از کشته‌شدگان و زخمی‌ها اطلاع دقیقی در دست نیست.
پنجشنبه 25مرداد، 30 دقیقه بامداد
خبر رسیده که پاوه به دست مهاجمین سقوط کرده است و تلاش پاسداران اعزامی و گروهان ژاندارمری این شهر به نتیجه نرسیده است. آخرین گزارشات حاکی است که سپاه پاسداران و گروهان ژاندارمری پاوه و کرمانشاه تقاضای اعزام نیروهای کمکی کرده‌اند. پیام‌ها به ترتیب در ساعت‌های 23:10 روز چهارشنبه و 30دقیقه بامداد این روز ارسال شده است. پاسداران و گروهان ژاندارمری در این پیام‌ها یادآور شده بودند که تنها حدود یک ساعت می‌توانند مقاومت کنند. بدنبال آخرین پیام‌ها پاوه بدست مهاجمین سقوط کرده، قبل از سقوط شهر پاوه پاسداران تقاضای یک هلیکوپتر نمودند؛ ولی هیچ‌گونه کمکی به آنها نرسید.
ساعت 6 بامداد
توسط بی‌سیم شهربانی پیامی ارسال می‌گردد. در این پیام آمده است که در سطح شهر پاوه بین مردم و مهاجمین زد و خورد و جنگ تن به تن شدید خانه به خانه و کوچه به کوچه شروع شده و از سویی، فرودگاه هلیکوپتر پاوه بدست مهاجمین افتاده و کار کمک‌رسانی به مردم پاوه بیش از پیش مشکل شده است و همچنین فرمانده ستاد مشترک سرتیپ تقی ریاحی صبح این روز طی پیامی اظهار می‌دارد که شهر پاوه سقوط نکرده بلکه در محاصره افراد مسلح قرار گرفته است.
ساعت 9:30 صبح
وضع بسیار بحرانی است آخرین خبرها حاکی‌ست افراد سپاه پاسداران انقلاب و گروهی از مردم شهر پاوه در داخل شهر با مهمات بسیار کمی در مقابل مهاجمین مقاومت می‌کنند و ادامه این وضع سقوط پاوه را حتمی می‌سازد.
تیمسار ریاحی و وزیر دفاع در مورد خبر خبرگزاری راجع به سقوط پاوه می‌گوید صحت چنین خبری را به هیچ وجه تایید نمی‌کنم! وی در زمینه اعزام نیروی کمکی به پاوه اظهار می‌دارد که نیروی کمکی به سوی پاوه اعزام شده و به زودی وارد عملیات می‌شود.
بعدازظهر پنجشنبه 25 مرداد
درگیری همچنان با شدت ادامه دارد، تنها ایمان شهر را بر پا نگاه داشته است. ضدانقلاب بیمارستان پاوه را نیز جهت جلوگیری از رسیدگی به مجروحین، مورد اصابت گلوله خمپاره قرار داده و قسمتی از بیمارستان و مقداری از خانه‌های اطراف آن ویران شده است. در این روز دکتر چمران معاون نخست‌وزیر ، تیمسار فلاحی فرمانده نیروی زمینی و ابوشریف فرمانده عملیات سپاه پاسداران با هواپیما وارد کرمانشاه می‌شوند. طی خبری که در بعدازظهر این روز از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده 18 نفر از برادران پاسداران در شهر پاوه توسط مهاجمین، سر بریده شده‌اند و ضدانقلاب آخرین حربه‌های خود را بکار می‌برد.
خروش امام در صبح جمعه 26 مرداد
صبح این روز امام خمینی به عنوان فرمانده کل قوا به ارتش دستور می‌دهد برای سرکوبی مهاجمان پاوه اقدام جدی کنند. متن فرمان امام به شرح زیر است که از رادیو و تلویزیون خطاب به ارتش قرائت می‌گردد:
بسم الله الرحمن الرحیم
از طرف ایران گروه‌های مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده‌اند که من دستور دهم بسوی پاوه رفته و غائله را ختم کنند. من از آنان تشکر می‌کنم و به دولت، ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا 24 ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود من همه را مسئول می‌دانم. من به عنوان ریاست کل قوا به رئیس ستاد ارتش دستور می‌دهم که فورا با تجهیز کامل عازم منطقه شوند و به تمام پادگان‌های ارتش و ژاندارمری دستور می‌دهم که بی انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کنند و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فورا فراهم کند. تا دستور ثانوی من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم و در صورتی که تخلف این دستور نمایند با آنان عمل انقلابی می‌کنم، مکررا از منطقه اطلاع می‌دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده است من اگر تا 24 ساعت دیگر، عمل مثبت انجام نگیرد سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می‌دانم . والسلام.
به دنبال پیام امام خمینی شورشی دیگر بپا می‌شود و امت همیشه بیدار ایران و مردم تهران در مقابل نخست‌وزیری اجتماع می‌کنند و تقاضای اسلحه برای کمک به مردم پاوه را می‌نمایند. همچنین مردم شهرهای دیگر ایران طی تعطیل بازارها و مغازه‌ها، خشم خود را متوجه ضدانقلاب می‌کنند. به همین خاطر پاسداران جان بر کف و داوطلبین در نقاط مختلف کشور و مامورین انتظامی جهت کمک به مردم پاوه بسوی این شهر حرکت می‌کنند.
عصر جمعه 26مرداد58
امام خمینی در یک سخنرانی در حضور بیش از 300 هزار نفر از مردم قم و زائرین شهرهای مختلف به عموم مسئولان دولت و ارتش می‌فرمایند:
که اگر انقلابی عمل نکنند خود به تهران خواهند آمد و انقلابی عمل خواهند کرد. امام در قسمتی از سخنان خود اظهار می‌دارند:
... و اما اشتباهی که ما کرده‌ایم، این بود که به طور انقلابی عمل نکردیم و مهلت دادیم به این قشرهای فاسد و دولت انقلاب، و ارتش انقلاب و پاسداران انقلاب و هیچ یک از اینها عمل انقلابی نکردند و انقلابی نبودند ... این توطئه‌گرها در کردستان و غیر آن در صف کفار هستند، با آنها باید به شدت رفتار کرد. می‌آیم تهران و با رئسایی که مسامحه می‌کنند، انقلابی عمل می‌کنم ... باید بدانید که من با آنها اگر آمدم انقلابی عمل می‌کنم ... لکن نهضت عقب نخواهد رفت.
ساعت 20:20 دقیقه 26مرداد
شب فرا رسیده و عده زیادی از افراد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مردم مسلمان و انقلابی شهر کشته و زخمی شده‌اند و بیمارستان به دست ضدانقلاب افتاده و توسط آنها چند پرستار و پزشک و پاسدار زخمی و کشته شده‌اند و خبرهای رسیده تا این ساعت می‌گوید که دکتر چمران در حلقه محاصره مهاجمین قرار دارد.
مهاجمین از سوی گروه‌های معاند جمهوری اسلامی مدام تقویت می‌شوند. آنها دارای سلاح‌های سنگین هستند و دیوانه‌وار مردم و پاسداران را می‌کشند. پاوه برایشان بسیار مهم است؛ حتی اگر به قیمت خون تمامی زنان و بچه‌ها و پیرمردهای شهر تمام شود محاصره‌شدگان را تعقیب می‌کنند. پاوه بکلی تخلیه شده است و مردم به ناچار در زیرزمین‌ها خود را پنهان کرده‌اند. مهاجمین حلقه محاصره را بر دکتر چمران و پاسداران کرمانشاه و پاوه و مامورین ژاندارمری تنگ‌تر کرده‌اند، همه در انتظار بسر می‌برند و زخمی‌ها، بچه‌ها، مادرها، پیرمردها و جوان‌ها همه در انتظارند.
ساعت 2 بامداد 27مرداد
سرانجام تیراندازی بین طرفین درگیر قطع شده است. ارتش تا این لحظه مداخله‌ای نکرده؛ ولی از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروهای، کمکی به پاوه اعزام شده‌اند. از تعداد کشته‌شدگان و زخمی‌ها آمار دقیقی در دست نیست. آخرین خبر حاکی است: دکتر چمران که به محاصره مهاجمین افتاده بود از حلقه محاصره در آمده است.
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی نیز صبح این روز به کمک محاصره‌شدگان شتافته و سرانجام به دنبال صدور فرمان امام و حرکت مردم و پاسداران و ارتش به سوی پاوه، مهاجمین از ترس عقوبت متواری و تارومار می‌شوند. نیروهای اعزامی وارد شهر شده و مورد استقبال نیروهای مقاوم و خسته شهر پاوه قرار می‌گیرند. به محض ورود نیروهای اعزامی قلع و قمع اشرار شروع می‌شود.
جلال طالبانی طی اعلامیه‌ای خود را در کردستان تکذیب می‌کند و شورای انقلاب هم در نشست خود حزب دموکرات کردستان را غیرقانونی اعلام کرده و دادستان انقلاب، عزالدین حسینی، متین دفتری، مرزبان و قاسملو را به عنوان جنایتکاران و مسببان این فاجعه مورد تعقیب قرار می‌دهد.
اسناد به دست آمده ماهیت جریان را روشن کرد و معلوم شد که از عراق، اسرائیل و سازمان سیای امریکا، شاه خائن و سردارانش با اصطلاح خلقی به آن منطقه هجوم آورده بودند تا به این وسیله زیر پوشش ایجاد کردستان آزاد موضعی را برای در هم کوبیدن انقلاب اسلامی ایجاد کنند.
رهبری حضرت امام خمینی و از جان گذشتگی برادران پاسدار و مردم پاوه ضربه‌ای مهلک بر فرق توطئه‌گران شد.
منبع:تهران‌پرس
