اسدالله لاجوردی (4)

سخنرانی امام سبب ساز تظاهرات گسترده ای علیه رژیم شد . همان شب یعنی در نیمه شب پانزده خرداد مصادف با دوازدهم محرم ، مأموران نظامی به منزل امام ریختند و ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند .

Lajevardi03

زندگی و مبارزات شهید اسدالله لاجوردی

• فعالیت ها و کارکرد

هم زمان با تشکیل جمعیت مؤتلفه ی اسلامی ، مبارزات امام علیه رژیم پهلوی شدت بیشتری گرفت . با آغاز محرم 1342 مصادف با خرداد همان سال ، رژیم به وعاظ و علما اخطار کرد که در سخنرانی های خود حق ندارند درباره ی به خطر افتادن اسلام یا علیه شاه و اسرائیل صحبت کنند ، اما امام در سخنرانی تاریخی خود در روز عاشورا عملکرد رژیم را به شدت مورد انتقاد قرار دادند و فرمودند :

" تمام گرفتاری ها و اختلافات ما در همین سه موضوع نهفته است : اگر ما نگوییم اسلام در خطر است ، آیا در معرض خطر نیست ؟ اگر ما نگوییم شاه چنین و چنان است ، آیا آن طور نیست ؟ اگر ما نگوییم اسرائیل برای اسلام و مسلمین خطرناک است ، آیا خطرناک نیست ؟ و اصولاً چه ارتباطی و تناسبی بین شاه و اسرائیل است که سازمان امنیت می گوید از شاه صحبت نکنید ، از اسرائیل صحبت نکنید ، آیا به نظر سازمان امنیت ، شاه اسرائیلی است ؟ " (1)

 

سخنرانی امام سبب ساز تظاهرات گسترده ای علیه رژیم شد . همان شب یعنی در نیمه شب پانزده خرداد مصادف با دوازدهم محرم ، مأموران نظامی به منزل امام ریختند و ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند . خبر دستگیری امام روز بعد به سرعت در قم و تهران پیچید و سیلی از جماعات تظاهرکننده را به راه انداخت . آن روز اعضای جمعیت مؤتلفه وظیفه ی سازماندهی تظاهرات را بر عهده داشتند و منزل لاجوردی نقطه ی شروع یک شاخه از تظاهرات در نظر گرفته شد . (2)

 

اگر چه قیام پانزدهم خرداد 1342 با رگبار مسلسل و کشتار صدها نفر از مردم سرکوب شد ، اما مخالفت ها با رژیم همچنان ادامه یافت و مؤتلفه نیز همچنان به نقش فعال خود در جریان مراسم بزرگداشت شهدای 15 خرداد ، تعطیل سراسری به مناسبت هفتم شهدا و مهاجرت علما و مراجع به تهران در اعتراض به دستگیری امام ، ادامه داد .

در تحریم انتخابات دوره ی 21 مجلس ، فعالیت های دوران حصر امام ، جشن مدرسه ی فیضیه به هنگام آزادی امام و راهپیمایی روز عاشورا نیز اعضای جمعیت مؤتلفه نقش پر رنگ و سازمان دهنده داشتند .

 

Lajevardi10

در دوران نخست وزیری منصور و جریان کاپیتولاسیون ، مبارزات مؤتلفه ی اسلامی به یکی از نقاط عطف تاریخ خود رسید . لایحه ی کاپیتولاسیون که در آخرین روزهای نخست وزیری علم تنظیم شده بود ، در سوم مرداد 1343 و در زمان نخست وزیری حسنعلی منصور به تصویب مجس سنا رسید و مجلس شورای ملی نیز در 21 مهر همان سال آن را تصویب کرد .

در این زمان یکی از کارمندان مجلس شورای ملی که از علاقه مندان امام بود ، متن صورت مذاکرات مجلس را در اختیار اعضای مؤتلفه قرار داد تا به آگاهی امام برسانند .(3) امام با اطلاع از جزئیات لایحه ، سخنرانی شدیداللحنی علیه آن ایراد کردند و در پی آن در اعلامیه ای تصویب لایحه ی کاپیتولاسیون را امضای سند بردگی و وحشی بودن ملت ایران از طرف مجلس دانستند . (4)

 

پس از صدور اعلامیه ی امام ، مؤتلفه برای توزیع گسترده ی آن دست به ابتکار جالبی زد . تهران به چند منطقه تقسیم شد و هر منطقه زیر نظر یک مسئول قرار گرفت . مسئول هر منطقه اعلامیه ها را در اختیار سرگروه ها قرار می داد که چندین گروه سه نفری زیر نظر آنها فعالیت داشتند . این گروه های سه نفری اعلامیه ها را از سر گروه دریافت می کردند و در منازل منطقه ای که بیشتر برای آنها مشخص شده بود ، می انداختند . از این سه نفر یک نفر مراقب بود ، یک نفر اعلامیه را نگاه می داشت و دیگری اعلامیه ها را به داخل خانه ها و مغازه ها می انداخت .

پس از پخش اعلامیه ها تا ساعت 12 شب ، سرگروه ها می بایست توزیع اعلامیه ها را به مسئولان گزارش می کردند ، مسئولان مناطق نیز باید از طریق رابط کل مناطق ، اخبار را به مسئولان پخش می رساندند تا اگر در هنگام توزیع کسی دستگیر شده بود ، مؤتلفه در جریان قرار بگیرد و چاره جویی کند . (5)

 

به این ترتیب اعلامیه ی امام (ره) علیه کاپیتولاسیون توسط مؤتلفه در تمام تهران و بعضی از شهرستان ها توزیع شد. لاجوردی یکی از کسانی بود که در طراحی و اجرای توزیع اعلامیه ها نقش فعال داشت و بعدها نیز در بازجویی های ساواک به این امر اذعان کرد . (6)

 

یک هفته پس از انتشار اعلامیه ی امام ، رژیم در نیمه شب 13 آبان 1343 ایشان را بازداشت و به ترکیه تبعید کرد . از فردای آن روز منصور شروع به اهانت صریح به امام (ره) و روحانیت اسلام کرد و شاید مقصودش ایجاد خشم در مردم اقدامات شتابزده ی آنان بود تا بتواند با سرکوب آنها ، دیکتاتوری را برقرار کند .

مؤتلفه این بار تصمیم گرفت پاسخ قاطعی به رژیم بدهد،گروهی از اعضای مؤتلفه به مبارزه ی مسلحانه گرایش پیدا کردند و اعدام انقلابی حسنعلی منصور را در رأس برنامه های خود قرار دادند . این گروه عبارت بودند از : مهدی عراقی ، صادق امانی ، محمد بخارایی ، رضا صفار هرندی ، مرتضی نیک نژاد و سید علی اندرزگو .

طرفداران عملیات مسلحانه یک شاخه ی نظامی را درون سازمان مؤتلفه به وجود آوردند تا در صورت دستگیری ادعا کنند از سازمان انشعاب کرده اند و با این کار کل جمعیت مؤتلفه را از خطر مصون نگاه دارند . (7)

 

در حالی که عملکرد آنها مورد قبول تمامی اعضا بود ، زیرا احساس می شد که اگر با خشونت رژیم به نرمی برخورد شود ، گستاخ تر می شود . بسیاری از کسانی که ضربه ی 15 خرداد را چشیده بودند ، دارای چنین منطق و گرایشی بودند و گرفتن زهر چشم از رژیم را تأیید می کردند و (8)

 

Lajevardi12

آنها برای اجرای این تصمیم از علما حکم شرعی گرفتند و در روز هفدهم ماه مبارک رمضان مصادف با دوم بهمن ماه ، محمد بخارایی ، منصور را در میدان بهارستان ترور کرد . بخارایی پس از شلیک به طرف منصور ، موفق به فرار از صحنه ی عملیات نشد و توسط پلیس دستگیر گردید . مأموران در جیب پیراهن او کارت تحصیلی اش را یافتند و با دسترسی به خانواده ، دوستانش را شناسایی کردند .

 

پی نوشت:

1. صحیفه ی نور ، ج 1 ، ص 91- 94

2. خاطرات حاج احمد قدیریان ، تدوین سید حسین نبوی و محمدرضا سرابندی ، تهران ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، 1383 ، ص 95

3. شهید عراقی درباره ی چگونگی تهیه ی کپی صورت جلسه ی لایحه ی کاپیتولاسیون و رساندن آن به حضور امام می گوید : اواخر شهریور یا اواخر مهر بود که یکی از رفقایی که ما در مجلس داشتیم ، به ما اطلاع داد که دولت یک لایحه ای می خواهد بیاورد در مجلس و مصونیت بدهد به 1700 مستشار آمریکایی .... این مسئله با آقا مطرح شد . آقا این جوری قبول نکردند ، گفتند تا مدرک نباشد ما نمی توانیم روی آن حرفی بزنیم . شما اگر بتوانید مدرکش را تهیه بکنید . تا این شد که لایحه آمد در مجلس و عده ای مخالفت کردند با لایحه ، ما فرستادیم صورت جلسه ای که در مجلس بود از روی آن صورت جلسه به حساب فتوکپی کردند . عین صورت جلسه را خارج کردیم ، هم از مجلس شورا و هم از مجس سنا ، جفت این صورت جلسه ها را در اختیار آقا گذاشتیم .... محمد ابراهیم عراقی ، ناگفته ها ، به کوشش مقدسی ، دهشور و شیرازی ، تهران ، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا ، 1370 ، ص 207

4. صحیفه ی نور ، ج 1 ، ص 415 – 424

5. اسدالله بادامچیان ، آشنایی با جمعیت مؤتلفه ی اسلامی ، بی نا ، بی جا ، بی تا ، ص 109

6. یاران امام به روایت اسناد ساواک ، شهید لاجوردی ، ص 47

7. عراقی ، پیشین ، ص 205

8. اکبر هاشمی رفسنجانی ، دوران مبارزه ، زیر نظر محسن هاشمی ، تهران ، دفتر نشر معارف انقلاب ، 1376 ، ج 1 ، ص 241

 

 

اسدالله لاجوردی (3)

 


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29