چه آیت است که یاران به یک نشان رفتند
حبیبه پیرعلی
با پیروزی انقلاب اسلامی‌به همراه شهید مظلوم دکتر بهشتی و سایر همرزمان خویش و با برکت معلومات وسیع خود نقش فعال و تعیین کننده‌ای در حزب جمهوری اسلامی‌ایفا کرد و تمام وقت در خدمت اهداف و آرمانهای انقلاب اسلامی‌بود او به علت دور اندیشی خاصی که داشت در مواقع ضروری پیشنهادهای جامع و راه‌گشایی را جهت بررسی و اخذ تصمیمات مناسب به شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی‌ارائه می‌داد
امروز ساعت 5/6 صبح جلسه داشت. انگار به من الهام شده بود که حادثه‌ای در راه است. محسن را بیدار کردم. محافظ هم در حیات قدم می‌زد و ماشین را آماده می‌کرد.
گفتم امروز که مجلس اکثریت پیدا کرده، دیرتر برو مجلس. خسته‌ای. مریضی، چند روز مرخصی بگیر. گفت فعلاً نه، شاید بعد از تصویب لایحه مطبوعات، یک هفته‌ای مرخصی بگیرم.
چند دقیقه به هفت مانده بود، معمولاً بدرقه‌اش می‌کردم. ولی امروز خیلی در آشپزخانه کار داشتم. من رفتم به سمت آشپزخانه، او هم رفت توی حیاط و سوار ماشین شد. هنوز از در خانه خارج نشده بود که صدای رگبار شنیدم...
روز سوم تیر ماه 1317 در نجف‌آباد اصفهان و در خانواده‌ای روحانی و کشاروز دیده به جهان گشود از کودکی با فقر و سختی روزگار به خوبی آشنا شده بود و در بطن اقشار محروم جامعه آغاز به تحصیل کرد از 15 سالگی به برکت هوش و طینت پاکی که داشت وارد مبارزات سیاسی شد و از همان ابتدا مسیر آیت‌الله کاشانی را پیش گرفت و همراه او، مسیر زندگیش را به مبارزه با استبداد پیوند زد.
با درگذشت آیت‌الله کاشانی در سال 1340 و طلوع امام خمینی در صحنه مبارزات اسلامی، پیروان آیت‌الله کاشانی به امام خمینی پیوستند و پیش از 15 خرداد 1342، تمام نیرو و امکانات خود را در مسیر تدابیر امام خمینی قرار دادند.
در سالهای پس از خرداد 42 مشغول به تدریس شد و همزمان تحصیلات عالیه خود را ادامه داد او در سه رشته ادبیات، جامعه‌شناسی و حقوق موفق به اخذ لیسانس و فوق لیسانس شد و با زبانهای عربی، انگلیسی و فرانسوی به خوبی آشنا بود تمام حواس خود را در زمان تدریس متمرکز می‌کرد تا در آن شرایط خفقان آلود ذهن شاگردان خود را نسبت به مسایل اجتماعی و سیاسی روشن کند و انگیزه مبارزه را در وجود آنها بدمد.
با اوج گیری مبارزه ملت ایران علیه نظام استکباری وی از اولین کسانی بود که با سخنرانیهای خود در مساجد و دانشگاه‌ها و ادارات دولتی به گسترش دامنه مبارزه با رژیم پرداخت. در همین سالها چندین بار توسط ساواک دستگیر شد و بازجوییهای مفصلی از وی بعمل آمد.
با پیروزی انقلاب اسلامی‌به همراه شهید مظلوم دکتر بهشتی و سایر همرزمان خویش و با برکت معلومات وسیع خود نقش فعال و تعیین کننده‌ای در حزب جمهوری اسلامی‌ایفا کرد و تمام وقت در خدمت اهداف و آرمانهای انقلاب اسلامی‌بود او به علت دور اندیشی خاصی که داشت در مواقع ضروری پیشنهادهای جامع و راه‌گشایی را جهت بررسی و اخذ تصمیمات مناسب به شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی‌ارائه می‌داد.
در انتخابات مجلس خبرگان به عنوان نماینده مردم اصفهان انتخاب گردید. نقش او در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی فراموش نشدنی است. او به خوبی تشخیص داد که طرح پیش نویس قانون اساسی که به وسیله دولت موقت تدوین شده بود نمی‌توانست پاسخگوی نیازهای انقلاب اسلامی‌ایران باشد و به همین جهت با استفاده از تجارب تاریخ گذشته ملت ما، مسئله ولایت فقیه را به همراه سایر اعضای هوشیار مجلس خبرگان مطرح ساخت. شواهد تاریخی مبارزات ملت ایران بوضوع نشان می‌داد که علت شکست انقلاب مشروطیت و نهضت ملی نفت، چیزی جزب غلبه فراماسونها و کنار گذاردن روحانیت مجاهد نبوده است.
وی در اولین انتخابات ریاست جمهور خود را کاندیدا نمود و این برهه از انقلاب را بسیار حساس و مهم می‌دانست و در مورد اهمیت این موضوع در نطق انتخاباتی‌اش در تلویزیون چنین گفت: من معتقدم که نباید این مرحله از تاریخ را سرسری گرفت و چنین تصور کرد که هر کسی به ریاست جمهور برسد فرقی نمی‌کند... جوّ کنونی (سال 58) غیر طبیعی است، زیرا در بین کاندیداهای موجود، طرز تفکر لااقل چندین میلیون نفر از مردم وجود ندارد.
با مجاهدت او و عده‌ای از خواص جبهه حق بود که چهره واقعی بنی‌صدر و اطرافیانش برای همگان آشکار شد و همانطور که هنگام دفاع از خود در مجلس (بنی‌صدر از شدت عناد و دشمنی خواستار حذف اسم او از لیست حزب جمهوری شده بود) گفت: بنی‌صدر و دار و دسته او مکر و خدعه کردند، ولی مکر و حیله ایشان به خودشان بر خواهد گشت و سرانجام بنی‌صدر و اطرافیان جنایتکار او دچار سرنوشتی شدند که در خور آنها بود.
با شناخت وسیع و عمیقی که از جریانهای سیاسی و اجتماعی معاصر داشت، توانست چهره استتار شده بسیاری از افراد و گروه‌ها و جریانهای خطرناک را که پس از پیروزی انقلاب، منافقانه دم از اسلام و رهبری امام می‌زدند بنمایاند و با افشاگریهای به موقع خود نسل جوان و نیروهای خط امام را از خطر عظیم انحراف انقلاب آگاه سازد.
در مجلس شورای اسلامی‌امکان بیشتری برای ایفای رسالت افشاگری و مبارزه با لیبرالیسم و الحاد و نفاق پیدا کرد و از هر فرصتی برای انجام تکلیف استفاده می‌کرد به همین جهات مورد خشم و غضب طیف نیروهای ضد اسلام راستین قرار گرفت و در استفاده از هیچ فرصتی که برای حذف ایشان به دست می‌آوردند، غفلت نمی‌کردند.1
...ناگهان صدای رگبار شنیدم. رفتم بالای تراس. دیدم خودش را انداخت پشت بشکه نفت. مرتب صدای رگبار می‌آمد و من هم فریاد می‌کشیدم. دویدم به سمت کوچه، راننده‌اش شوکه شده بود همه ماجرا قبل از ساعت هفت اتفاق افتاد.
دیدم محافظش تیر خورده و خونریزی شدیدی دارد حسن هم از ناحیه گردن و مغز تیر خورده بود او را از ماشین بیرون کشیدم و دیدم از بینی و دماغش خون بیرون زد و رنگش زرد شد. فردای آن روز رسانه‌ها اعلام کردند که او را با 60 عدد گلوله، یعنی سه تا خشاب تفنگ ژ-3 مورد حمله قرار داده‌اند و به سرعت گریخته‌اند.
شهید آیت حق بزرگی بر انقلاب اسلامی‌ایران دارد... از اینکه آیت از فاجعه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی‌جان سالم بدر برد، دشمن سخت ناراضی بود و بالاخره با گذاشتن نیروی کافی، توطئه جنایت بار ترور ایشان را در چهاردهم مرداد ماه 1360 اجرا کردند و مجلس شورای اسلامی‌را از نماینده‌ای کوشا و مؤمن محروم ساختند، روانش شاد.2
1 - پیام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به مناسبت شهادت دکتر حسن آیت.
2 - پیام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به مناسبت شهادت دکتر حسن آیت.
