بازخوانی ماجرای موسوم به «نوار آیت»/4:

اگر توطئه کرده‌ام اعدامم کنید

«اگر من توطئه کردم من مستحق اعدام هستم. کسی که علیه جمهوری اسلامی توطئه کند باید اعدامش کرد. اگر چنین چیزی ثابت بشود که خیال توطئه در مغز من بوده حاضرم داوطلبانه اعدام بشوم.»
شبکه ایران-گروه تاریخ-وحید خضاب: در سه قسمت قبل، شرحی از دو نوار ارائه و ذکر کردیم که سخنان شهید آیت گرچه امروزه برای ما بسیار بصیرانه به نظر می رسد ولی در آن روز که هنوز بنی صدر ماهیت خود را آشکار نکرده بود، پذیرفتنش سخت بود. ضمناً به این موضوع هم پرداختیم که شهید آیت در نوار دوم تأکید کرده بود که در مقابل بنی صدر فقط باید از راه های قانونی حرکت نمود و شایسته است نیروهای انقلاب فقط بر روی روشن نمودن مردم و بصیرت پراکنی تأکید داشته باشند، نه چیز دیگر. در خاتمه هم به برخورد نامناسب و غیر اخلاقی سرمقاله نویس روزنامه جمهوری اسلامی با این موضوع اشاره و قسمتی از فحش نامه ای که علیه شهید آیت چاپ نموده بودند را ذکر کردیم. البته نوشتیم که این برخورد با شهید آیت در حزب جمهوری اسلامی از طرف جناح میر حسین، سابقه قبلی هم داشت. اینک ادامه ماجرا را پی می گیریم:
اظهار نظرهای اولیه
همان شب 28 خرداد جلسه مشترک شورای انقلاب و دولت برگزارشد. اما اکثر شخصیت های حاضر در آن جلسه صلاح دیدند که مانندسرمقاله نویس روزنامه جمهوری اسلامی نباشند و انصاف را به کار ببندند و قبل از آنکه توضیحات شهید آیت اعلام شود، اظهار نظری نکنند یا اظهار نظرهای منصفانه ای بکنند. مثلاً وقتی ازآقای دکتر عباس شیبانی درباره این نوارسؤال شد پاسخ داد: «مسلماً حزب درباره این نوار تحقیق می کند و اگر واقعاً درست باشد تصمیم می گیرد ولی مسلماً آقای آیت این طور حرف نزده اند چون ایشان خیلی منطقی فکر می کنند ... به نظر شخص من دکتر آیت این مطالب را نگفته است و این توجیهی است که راجع به مطالب دیگر بوده که این را حالا دارند سوءاستفاده روزنامه نگاری می کنند.»
حضرت آیت الله خامنه ای هم در رابطه با این نوار فرمودند: «فعلاً هیچ نظری ندارم.» دیگران هم جواب هایی در همین حدود مطرح کردند. البته بنی صدر هم در جواب خبرنگاران، با همان غرور همیشگی گفت: «من رئیس جمهور هستم، تناسب ندارد در این باره اظهار نظر کنم.»
مصاحبه شهید بهشتی و تحلیلی از ماجرا
از آنجا که دکتر آیت دبیر سیاسی حزب بود، شهید بهشتی به عنوان دبیر کل حزب لازم دید تا در باره این نوار مستقلاً مصاحبه ای انجام دهد و نظر حزب را روشن نماید. شهید بهشتی در مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی ابتدا در اینکه این مطالب تحریف نشده باشد تردید کرد و سپس اعلام نمود که حتی در صورت صحت و اصالت متن موجود هم آن سخنان مربوط به شخص سید حسن آیت است نه حزب جمهوری؛ یعنی دکتر آیت این سخنان را با شخصیت حقیقی اش عنوان نموده نه با شخصیت حقوقی اش.
ضمناً شهید بهشتی به این موضوع هم پرداخت که حتی در صورت صحت این مطالب، این سخنانی بوده که در جمعی چند نفره و خصوصی ابراز شده بوده و انتشار عمومی آن کار صحیحی نبوده است.
شهید بهشتی در این مصاحبه پرده از این موضوع هم برداشت که زمینه سازی چنین جنجال آفرینی ای را بنی صدر و اطرافیانش از مدت ها پیش آماده نموده بودند و این نوار، مطلب تازه کشف شده ای نبوده است: «آقای بنی صدر قبلاً با خود ما درباره یک چنین نواری و چنین مطلبی صحبت کردند، اما من به ایشان توضیح دادم که این مسئله اگر به فرض صحت داشته باشد، یک مسئله با آن کیفیتی که شما از آن برداشت دارید نیست. و دلایل قانع کننده ای هم به ما ارائه نکردند و امیدوارم دلایل کافی ارائه کنند و ملت ایران بدانند که واقعاً چنین وضع گسترده ای بوده است یا صرفاً اظهار نظر چند نفر روی مسائل ایران، آن هم تازه اگر صحت داشته باشد.»
آیت کودتاچی!
در طرف دیگر هم جوسازی ضد انقلاب (در سطح رسانه ها و پیاده نظام) با شدت ادامه داشت و با وجود آنکه شهید آیت در نوار تأکید کرده بود که سعی خواهد نمود بنی صدر تا آخر دوره 4 ساله اش باقی بماند، از همین زمان، در بین ضد انقلاب شعاری باب شد و گسترش یافت بدین شکل که «آیت کودتاچی اعدام باید گردد» که خود این شعار می توانست در تحریک و انحراف افکار عمومی (که شاید بسیاری از مردم اصلاً متن آن سخنان را هم مطالعه نکرده بودند) مؤثر باشد.
کنفرانس مطبوعاتی شهید آیت و روشن شدن ماجرا
بالاخره بعد از جو سازی های ضد انقلاب و همراهی برخی به ظاهر دوستان با آنان، نوبت به خود شهید آیت رسید که درباره این نوار توضیح دهد. شهید آیت در تاریخ 29 خرداد 59 در دفتر حزب جمهوری اسلامی یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار نمود و به سؤالات مختلف پاسخ داد.
شهید آیت در ابتدای سخنانش به تحریف نوارها اشاره کرد و گفت: «در مورد مطالبی که ادعا می شود از نوار پیاده شده، این مطالب تحریف شده، سانسور شده و ناقص است. بعضی از قسمت ها نقطه چین شده و قاعدتاً می گویند که لابد مفهوم نبوده نوار. به هر حال این خود معنی را عوض می کند. در هر دو نوار این مسئله هست.» دکتر آیت در ادامه، در تحلیل جالبی عنوان نمود که این او نبوده که علیه بنی صدر توطئه کرده، بلکه این روزنامه انقلاب اسلامی بوده که توطئه نموده است: اول آنکه با انتشار این مطالب، علیه نظام جمهوری اسلامی توطئه نموده تا در خارج گفته شود در این نظام، استراق سمع و تفتیش عقاید وجود دارد و دوم آنکه علیه دکتر آیت توطئه شده تا او را ترور شخصیت کنند.
دکتر آیت سپس به این مطلب اشاره کرد که اینکه همه ضد انقلاب متحداً علیه او فعالیت میکنند 4 دلیل دارد: اول آنکه می خواهند قانون اساسی را (که شهید آیت در تصویب اصول اصلی آن نقش جدی داشت) از اعتبار بیندازند، دوم آنکه موجب شوند که زبان شهید آیت کوتاه شود و دیگر دست به افشاگری نزند، سوم آنکه مجلس خط امامی را مرعوب نمایند و چهارم آنکه توهمات خود راجع به انقلاب فرهنگی را اثبات کنند.
جالب آنکه شهیدآیت تأکید نمود برای پیدا کردن این سخنان نیاز به این همه زحمت نبوده چون او این حرف ها را بارها زده بوده است: «احتیاجی نبود آنها به یک نوار و آن هم به این نحو ناقص استنادکنند. من سیصد چهارصد سخنرانی علنی کردم و مطالبم را و انتقاداتم را تمام بیان کردم و [احتیاجی نبود] به نحوه ننگین که به صورت تفتیش عقاید است بیایند یک مسئله کوچک را بزرگ کنند و ملت را نگران کنند.»
البته شهید آیت تأکید هم نمود که با آن همه سوابق مبارزاتی می دانسته اگر بخواهد توطئه نماید نباید آن را با چند نفر دانشجوی معمولی مطرح کند.
بنی صدر علیه بنی صدر؟!
شهید آیت در این کنفرانس دست بر روی پاشنه آشیل بنی صدر در این قضیه هم گذاشت و گفت که بنی صدر که در ظاهر از انقلاب فرهنگی حمایت می کند پس چرا سخنان شهید آیت را که راجع به انقلاب فرهنگی بوده یک توطئه تلقی می نماید؛ آیا او با حمایت از انقلاب فرهنگی علیه خودش توطئه می کند؟! و آیا ملت و امام هم که از انقلاب فرهنگی حمایت می کنند مشغول توطئه علیه بنی صدر هستند؟!
شهید آیت در اینجا به برخی نمونه های تحریف در این نوار هم اشاره کرد وبه برخی جنجال آفرینی های بی مورد ضد انقلاب پرداخت؛ مثلاً در متن نوار آمده بود که ما نقشه ای داریم که بابای بنی صدر هم نمی تواند مقاومت کند و بنی صدر هم به ظاهر با آن همراه می شود.
شهید آیت گفت که اگر منظورش در این سخنان، توطئه عیله رئیس جمهور بوده (همان طور که روزنامه های ضد انقلاب تبلیغ می کردند) معنایش آن است که بنی صدر هم با توطئه علیه خودش همراه خواهد شد! حال آنکه منظور شهید آیت در آن جمله ها بحث انقلاب فرهنگی و تلاش بنی صدر برای سوار شدن بر موج بوده است.
ماه پشت ابر نمی ماند
شهید آیت در این کنفرانس مطبوعاتی به این مطلب هم اشاره کرد که گرد و غبار بالاخره فرو خواهد نشست و حقیقت آشکار خواهد شد:«اینها مردم را احمق تصور می کنند. نه، مردم خیلی خوب می فهمند و خوب می توانند بررسی کنند. ممکن است چند روزی با ایجاد گرد و خاک تبلیغاتی اذهان مردم را مشوش کنند ولی بعدش عکس موجی که بر می گردد به طرف آنها تمام خائنین را دفع خواهد کرد.»
اشاره اجمالی به تهیه کنندگان نوارها
از نکات مهم این کنفرانس، اشاره سربسته و اجمالی شهد آیت به نحوه تهیه و تهیه کننده این نوار بود: «آن مخاطب کسی جز جاسوس نبوده. البته بگویم آن مخاطب من می دانم کی است. جاسوس آقای بنی صدر هم نیست، جاسوس [روزنامه] انقلاب اسلامی هم نیست. آن وابسته به این دسته های خلقی ها [یعنی سازمان مجاهدین خلق] است که با اینها دارند کار می کنند.» (البته بعدها شهید آیت مفصل تر راجع به نحوه تهیه این نوار سخن گفت که به آن خواهیم پرداخت)

اشاره به جلسه مشترک با بنی صدر
شهید آیت در این قسمت از کنفرانس باز هم به همان قسمت های نوار اشاره کرد که در آنها صریحاً تأکید کرده بود تلاش می کند بنی صدر باقی بماند و با مجلس به مشکل حادی برنخورد و این را دلیلی بر این دانست که اتهام توطئه گری، غلط است.
شهید آیت سپس از یک جلسه مشترک با بنی صدر هم سخن گفت و اعلام کرد که در آن جلسه هم همین حرف ها را علناً به بنی صدر زده بوده و در آن جلسه هم (همان طور که در نوار هم ذکر شده بود) شهید آیت تأکید کرده بوده: «[به بنی صدر گفتم، رئیس جمهور] یا هر کس دیگر از نظام اسلامی منحرف بشود ما با او مبارزه خواهیم کرد ... اگر ما بخواهیم مبارزه کنیم استیضاح هست در مجلس، سؤال است در مجلس، از این قبیل مسائل؛ و ما هیچ وقت از این خط منحرف نخواهیم شد. و گفتم این را به ایشان و صریحاً هم گفتم که شما دارید مجلس را تضعیف می کنید، اطرافیان شما دارند مجلس را تضعیف می کنند و این خلاف مصالح جمهوری اسلامی و نظریات امام است.»
اگر توطئه کرده ام اعدامم کنید
شهید آیت در خاتمه کنفرانس هم با تأکید بر اینکه صحبت های طرح شده در نوار صحبت های مخفی و خاصی نبوده و بارها هم اعلام شده بوده گفت: «اگر من توطئه کردم من مستحق اعدام هستم. کسی که علیه جمهوری اسلامی توطئه کند باید اعدامش کرد. اگر چنین چیزی ثابت بشود که خیال توطئه در مغز من بوده حاضرم داوطلبانه اعدام بشوم.»
اعلام جرم علیه روزنامه انقلاب اسلامی
در همان روز کنفرانس هم شهید آیت، همان طور که گفته بود، از آنجا که این کار روزنامه انقلاب اسلامی را توطئه ای علیه خود و نظام می دانست، علیه این روزنامه شکایت و اعلام جرم کرد. در بخشی از نامه اعلام جرم به دادسرا، با تأکید بر اینکه این حرف ها، حرف هایی معمولی بوده آمده بود: «چگونه است که مسئولین روزنامه انقلاب اسلامی اظهارات خصوصی اینجانب را که نظیر و مشابه آن در هر خانه و محفلی همه روزه وجود دارد توطئه علیه رئیس جمهور و نظام جمهوری اسلامی قلمداد می کنند؟»