عده‌ای از شهدای ترور، کسانی هستند که نه‌تنها در موطن خود به‌شهادت نرسیده‌اند، بلکه نحوۀ شهادت آن‌ها به‌گونه‌ای متفاوت با ترورهای مستقیم بوده است. این عده عمدتاً در مناطق عملیاتی کردستان و بعضاً در جنوب بوده‌اند که توسط گروه‌های تروریستی مستقر در عراق و از جمله مجاهدین خلق، دموکرات و کومله، یا به‌صورت غافلگیرانه و در تله‌های انفجاری یا به‌صورت تک‌تیراندازی و از راه دور به‌شهادت رسیده‌اند. نمونه مشخص این افراد شهید مهدی زین الدین می‌باشد.
مجاهدین خلق نیز از سال 1360 تا 1364 در مناطق وسیعی از کردستان و نقاط مرزی با شناسایی مسیر تردد یگان‌های نظامی اقدام به مین‌گذاری و بمب‌های کنترل‌دار و دست‌ساز می‌کردند که تعدادی زیادی را به این طریق به‌شهادت رساندند.
با توجه به قصد و انگیزه از پیش تعیین‌شده که یکی از مؤلفه‌های مهم یک اقدام تروریستی به‌شمار می‌آید و همچنین اهداف سیاسی که این گروه و سایر گروه‌های تروریستی اعلام کرده بودند که به‌طورکامل این اقدامات را هدفمند می‌کرد، این شهدای عزیز جزء شهدای ترور بوده و در آمارها باید در این دسته‌بندی قرار گیرند، هر چند که ممکن است به‌عنوان شهید جنگ شناخته شوند.
لذا برای رسیدن به یک تعریف کارکردگرایانه از عملیات‌های تروریستی گروه‌ها و درنتیجه شناسایی شهدایی که در این عملیات‌های تروریستی در نوار مرزی و مناطق عملیاتی و جبهه‌های جنگ هشت‌ساله به‌شهادت رسیده‌اند، علاوه بر مستندات موجود و اعلام رسمی این اعمال توسط این گروه‌ها به تعاریف استاندارد و بین‌المللی به‌عنوان پشتوانه حقوقی این ادعا و روشن‌شدن علت واقعی شهادت نیز باید توجه داشت.
در ابتدا تعاریف کلی از منظر قوانین بین‌المللی و سپس از دیدگاه آمریکا بیان می‌شود که نشانگر تعریف بسیط و بسیار موسع آنان از«عمل تروریستی» است که شامل هرگونه اقدام ضدامنیتی است که بعضاً در کشور ما جزء اعمال تروریستی اطلاق نمی‌شود. در انتها نیز اطلاق این تعاریف مبتنی‌بر واقعیت اقدامات انجام‌شده توسط گروه‌های تروریستی و مصادیق آن ارائه می‌شود.
درصورت‌جلسۀ مذاكرات سال 2002 مجمع عمومي سازمان ملل براي تروريسم آمده است:
تروریسم به هرگونه فعالیت سازمان‌یافتۀ مخفیانه اطلاق می‌شود که مشتمل بر به‌کارگیری خشونت در اشکال گوناگون مثل صدمه فیزیکی یا تهدید حیات انسان‌ها بوده که هدفشان ایجاد ترس و وحشت برای اهداف خاص است. اعمال تروریستی عموماً شامل کشتن بی‌گناهان یا مأموران قانونی دولت، ایجاد تنفر و رعب و وحشت و برهم‌زدن صلح و آرامش و تخريب اموال كشور می‌شود. شروط زير مي‌تواند در تبيين وجه تروريسم به ما كمك كند:
عمل تروریستی يك عمل سازمان‌يافته است كه شامل اقدام شخصي و گروهي با برنامه ازپيش طراحی‌شده ارتباط دارد. بنابراين وجود يك ديدگاه سياسي و ايدئولوژيك محرك گروه تروريستي است كه آن را از زورگيري و دزدي از اشخاص به‌قصد اخاذی متمايز مي‌كند؛
عمل تروريستي سبب مرگ یا حداقل جراحات و صدمات فیزیکی شدید به اشخاص مي‌شود. هرچند بسياري از منابع جديد حقوق بين‌الملل خسارت به اموال را نيز با وجود شرايط ديگر تروريستي مي‌دانند.
درقطعنامه 1566 سال 2004 شوراي امنيت سازمان ملل آمده است:
عاملان تروريستي با قصد و منظور مشخص دست به عمليات مي‌زنند و جنگ رواني و ايجاد جو وحشت در ميان مردم، اشخاص يا گروه‌هاي خاص ، دولتمردان يا سازمان‌هاي بين‌المللي بخش مهمي از عمليات آنان مي‌باشد؛
طعمه اهداف تروريستي لزوماً يك شخص يا گروه معين نيست بلكه در بسياري از موارد افراد به‌صورت تصادفي هدف قرار مي‌گيرند (مانندتله‌گذاری‌های مجاهدین خلق در منطقه کردستان و مناطق عملیاتی جنوب).
هرشخصی در به‌کاربردن تخلف و نقض قانون در چهارچوب مفهوم این کنوانسیون تروریست است، اگر شخص به‌طور غیرقانونی و عامدانه اماکن را هدف قرار دهد، به‌سوی یا علیه مکانی خاص یا عموم مردم، ساختمان‌های دولتی یا حکومتی، سیستم حمل و نقل عمومی یا ابزار زیرساختی، مواد منفجره یا دیگر وسائل کشنده را منفجر یا شلیک یا استفاده کند(و با این شروط):
الف. با تعمد در ایجاد مرگ یا صدمه جدی بدنی؛
ب. با تعمد در ایجاد تخریب گسترده چنین اماکنی، ابزار یا سامانه کشور، در جائیکه چنین تخریبی منتج به ضرر عمده اقتصادی نیز گردد.
و از همه تعاريف جالب‌تر، مقررات کد فدرالِ ايالات متحده آمریکا است (US Code of Federal Regulations ) كه تروريسم بين‌المللي را چنين معرفي مي‌كند:
«تروريسم بين‌المللي به مفهوم اعمالي است كه ... شامل افعال ناقض يا خطرناك براي حيات انساني است كه نقض‌كننده قانون كيفري ايالات متحده يا هر دولت ديگري باشد و ... اگر تخلف کیفری ارتکاب‌یافته در حوزه صلاحیت قضایی ایالات متحده یا هرکشور دیگری باشد.»
بنابراین از ديدگاه قانون‌گذار ايالات متحده، عمل ناقض قانون كيفري هر كشوري (البته با رعايت ديگر شرايط) مي‌تواند مصداق تروريسم بين‌الملل قرار گيرد.
بنابراین وقتی در انعقاد عملیات‌های انجام‌شده توسط مجاهدین خلق تمامی شروط فوق، مستتر و اثبات‌شدنی است چرا و چگونه قربانیان عملیات‌های تروریستی فقط به کسانی که در شهرها توسط سلاح گرم ترور شده‌اند، محدود گردیده‌اند؟
منبع:
بنیاد هابیلیان، نشریه مطالعات تروریسم، شماره اول، آبان 1395
