روستاي مزار يشت از توابع شهرستان بيرجند در تاريخ 18/6/1323 ولادت نوزادي را جشن گرفت كه مقدر بود بعدها مايه افتخار و مباهات عموم مردم منطقه باشد. پدر كه عاشق صادق اهل بيت بود، به ميمنت نام سردمدار مكتب سرخ تشيع، طفل را علي ناميد، مزاري دوران تحصيل در مدرسه ابتدايي را همراه با ديگر فعاليت هاي طاقت فرساي روزانه كه از مقتضيات زندگي روستايي بود، گذراند و پا به مرحله جواني نهاد. او براي تحصيل مقدمات، در حوزه اي به نام مدرسه معصوميه به بيرجند رفت و نزد اساتيد بزرگواري همچون آيت الله مشكيني، آيت الله كفعمي و شهيد هاشمي نژاد، دوره سطح را به پايان رسانيد. در سال 1340 براي ترويج احكام اسلامي به زاهدان رفت و در آنجا به محضر مبارك آيت الله كفعمي كه محور فعاليتهاي مذهبي و مقتداي شيعيان منطقه بود، مشرف شد. مرتبه بالاي او در تقوي و سعي فراوانش در كسب معارف باعث شد كه آيت الله كفعمي او را به دامادي خود بپذيرد. حاج آقا مزاري زير نظر استاد گرانقدرش فعاليت هاي مذهبي و امور مساجد و روحانيت را سازماندهي نمود و روحانيون برجسته را از ساير نقاط ايران به اين استان دعوت مي كرد. مزاري در يكي از سفرهايش به خدمت امام (ره) رفته و با ديدگاه هاي متعالي و نجات بخش ايشان آشنا شد. او پس از بازگشت از سفر به فعاليت هاي سياسي پرداخت و مردم را با اهداف امام و اعمال رژيم طاغوت آشنا نمود و همراه آنان در تظاهرات شركت كرد. شيخ علي به همراه آيت الله كفعمي و شهيد منتظري شبكه عظيمي تشكيل داده بود، كه با استفاده از نفوذ منطقه اي و به كارگيري مبارزين ناشناخته، انقلابيون را از طريق مرزهاي شرقي به خارج مي بردند. موضوع وحدت شيعه و سني از مسائلي بود كه مسئوليت اين روحاني فداكار را مضاعف ساخت. زماني كه آقاي خامنه اي دوره تبعيدشان به اتمام رسيد، از ايرانشهر به زاهدان آمدند، حاج آقا مزاري مراسم با شكوهي در استقبال از ايشان ترتيب داد. پس از پيروزي انقلاب ايشان در حفاظت از انقلاب و همچنين محروميت زدايي از مردم منطقه حضور چشمگيري داشت. سرانجام اين روحاني بزرگوار در تاريخ 18/3/69 توسط منافقين كوردل ترور شد.
قصد 14 حج
جان ِ پاك ِمزاري در همان حضور نخستين در مقام قرب حضرتش به ياد چهارده ستاره درخشان آسمان عصمت و طهارت كه عاشقانه بر مدار بيت الله طواف كرده اند، پيمان بست كه 14 مرتبه كام جانش را به شهد شهود و جلوه محبوب و زيارت خانه معبود شيرين كند، و به شكرانه اين عروج ملكوتي تا پايان عمر، كمر خدمت به زائران كوي دوست بست. او با تلاش خستگي ناپذير، به عنوان روحاني كاروان در خدمت زائران بيت الله بود. هميشه اصرار داشت كه در طول سفر حج حداقل يك مرتبه قرآن را ختم نمايد، زيارت عاشورا خوانده شود، و مراسم برائت از مشركين با شكوه و پرهيبت برگزار گردد و در بازگشت از حج نيز، با ابتكاري جالب، مراسم استقبال را به صورت دسته جمعي در مسجد برگزار مي نمود.
طرح عظيم
حاج آقا مزاري پس از پيروزي انقلاب تصميم گرفت مدرسه اي براي مناطق محروم بسازد. زمانيكه با اطرافيانش در مورد اين طرح عظيم سخن گفت آنان او را از اين كار منع كردند اما او با توكل به خدا در مصاحبه اي برنامه خود را براي ساخت 14 مدرسه بزرگ و مجهز به نام و ياد چهارده ستاره عصمت و طهارت اعلام نمود. اولين دستي كه به ياري اين روحاني فداكار برخاست، دست پر بركت آقاي خامنه اي بود، به دنبال كمكهاي ولي امر مسلمين و سران كشور، مردم ايثارگر ايران نيز به حمايت از اين طرح برخاستند. در زمان ساخت مدارس حاج آقا مي فرمود: «من تمام حيثيت خود را براي اين طرح گذاشته ام و هيچ احساس شرمندگي نمي كنم كه در اين راه مقدس در برابر تك تك مردم تقاضاي كمك و مساعدت نمايم.» سرانجام اين تلاش پيگير و صادقانه به بار نشست و 14 مدرسه آبرومند و شايسته نظام مقدس اسلامي به آموزش و پرورش زاهدان تحويل داده شد.
عروج نوراني
عده اي از منافقين در شامگاه جمعه 18 خرداد سال 69 هنگامي كه حاج آقا از اقامه نماز جماعت باز مي گشت، او را تا منزل تعقيب نمودند، آقاي مزاري كه قصد داشت براي آوردن آب شيرين به تصفيه خانه برود بچه ها را صدا كرد تا در صورت تمايل با ايشان بروند. زماني كه فرزندان ايشان به درب منزل رسيدند، صداي مهيب رگبار مسلسل دستي همه را شگفت زده كرد. حاج آقا كه به طرف ماشين درحركت بود، زير رگبار گلوله قرار گرفت و گل معطر وجودش در برابر ديدگان نگران همسر و فرزندانش پرپر گشت. او در حالي شهيد شد كه اتومبيلش انباشته از كالاهايي بود كه قصد داشت شبانه به فقرا و مستمندان برساند و حتي چند لحظه قبل از شهادت در مورد ادامه ساخت مدارس چهارده معصوم (ع) به ياران خود سفارش كرده بود. مردم دلاور زاهدان در روز تشييع پيكر مطهر ايشان چنان غوغايي برپا كردند كه هرگز جز در ايام سوگواري ارتحال ملكوتي حضرت امام (ره) نظير آن ديده نشده بود.
وصيت‌نامه
... به فرزندانم وصيت مي كنم از نماز اول وقت و ياد خدا غافل نباشيد و از صميم قلب دعا مي كنم، صالح باشيد و حتي المقدور به حوزه علميه رفته و از مكتب امام صادق (ع) بهره بريد و براي جامعه فردي لايق، مفيد و خدمتگزار [گرديد] ...
دستنوشته شهيد
خدايا! به محمد (ص) بگو كه پيروانش حماسه آفريدند، به علي (ع) بگو كه شيعيانش قيامت به پا كردند، و به حسين (ع) بگو كه خونش همچنان در رگها مي جوشد و بگو كه از آن خونها، سروها روييد. اگر چه ظالمان آن سروها را بريدند، اما همچنان شاخه هاي نورسته جاي آنها را گرفتند. بارالها، معبودا، من ضعيف و ناتوان دوست دارم دشمن جنايتكار، چشمانم را در "بستان" از حدقه درآورده، و دستهايم را در "تنگه چزابه" قطع كند. پاهايم را در خونين شهر از تن جدا [نمايد] و قلبم را در سوسنگرد آماج تير قرار دهد، و سرم را در شلمچه از بدنم جدا نمايد، تا دشمنان مكتبم مشاهده كنند كه اگر چه چشمها، دستها، پاها و قلبم را از من گرفته اند، اما هرگز نتوانسته اند عشق به خداوند، ايمان به اسلام و علاقه به شهادت را از من بگيرند.
در بيان رهبر
... دشمنان كوردل و عنود با آلودن دست پليد خود به خون اين روحاني بزرگوار [شيخ علي مزاري] كه خدمات فرهنگي و اجتماعي او براي همه معلوم، و خلوص و پاكدامني او در فعاليت ها و تلاشهاي صادقانه اش مشهود است خود را و اربابان پليد خود را، رسوا كردند و اثبات نمودند كه دستگاه استكبار و نوكرانش در راه دشمني با نظام اسلامي و عناصر شريف خدمتگزار آن، از اين گونه جنايات وحشيانه نيز دريغ ندارند. خداوند آن مرحوم را با اوليايش محشور فرمايد، و همه شهداي عزيز و گرانقدر را مشمول رحمت و بركات خود فرمايد.
