با گذشت سی‌وپنج سال از شروع حمله نظامی رژیم صدام علیه ایران و شروع جنگ هشت ساله بین این دو کشور ایران و عراق، اکنون شاهد وقایعی در سطح منطقه خاورمیانه هستیم که قضاوت تاریخی ما در رابطه با جنگ هشت ساله ایران و عراق و بررسی مدعیات هر کدام از طرفین بسیار ساده‌تر خواهد شد.
همچون هیتلر که در فکر گسترش پهنه رایش سوم به انتهای مرزهای اروپا و پس از آن تمام دنیا بود و این کار را با حمله به لهستان آغاز کرد و پایه‌گذار جنگ جهانی دوم شد، صدام‌حسین همچنین از جمله رهبران عربی بود که سودای رهبری بر جهان عرب را در سر داشت اما با حمله به ایران به دنبال شروع این قائله و افزایش پایگاه جغرافیایی و پیروزی در جنگ تبلیغاتی و یا پیدا کردن محبوبیت در بین اعراب همسایه بود. در این میان دولت‌های منطقه و قدرت‌های شرق و غرب هم توجه چندانی به این تجاوز دولت عراق نشان ندادند و حتی در خفی دست به حمایت‌های سیاسی، مالی، نظامی، اطلاعاتی و... زدند تا از آن طریق جنگی نیابتی را با کشوری که از انقلابش دل‌خوشی نداشتند به راه اندازند.
گرچه صدام و حزبش در حین جنگ و پس از آن و بعد از ناکامی در رسیدن به اهداف تعیین شده در سعی داشتند خود را در شروع جنگ بی‌تقصیر جلوه دهد و به این منظور اتهاماتی را متوجه ایران کردند اما کمیته تعیین متجاوز جنگ ایران و عراق سازمان ملل در آن زمان هم رای به تجاوزگری عراق داد. با این حال هیچگاه در محاکم بین‌المللی صدام و دولتش به عنوان متجاوز به خاک ایران تحت تعقیب قرار نگرفتند.
امروز بعد از گذشت بیش از 27 سال از خاتمه آن جنگ شاهد ظهور پدیده شومی به نام داعش در عراق و سوریه می‌باشیم. گروهی تروریستی که در اطلاق تررویست به آن امروز در هیچ جای جهان و بین هیچ گروه و حزبی اختلاف نیست. گروهی که از ریشه تشکیلاتی خود یعنی سازمان القاعده هم اعلام برائت و جدایی می‌کند و با شاخه القاعده در سوریه یا همان «جبهه النصره» درگیر می‌شود. پدیده‌ای که در حال بلعیدن بخشی بزرگی از سازمان القاعده در سراسر جهان بوده و پس از یورش به شمال عراق و اعلام نام دولت یا خلافت اسلامی بر خود (ادعای قیادت بر کل جهان اسلام) سلسله عملیات‌های مختلفی خارج از مرزهای سوریه و عراق اجرا کرده است. عملیات‌های تروریستی که هم‌پیمانان جدید داعش در خارج از عراق و سوریه انجام داده‌اند و به بیلان عملکرد فعالیت‌های تروریستی داعش افزوده‌اند.
در این حین داعش بخش‌های دیگری از جهان را هم به کمک هم‌پیمانان جدیدش از بوکوحرام در غرب آفریقا، نیجریه، گرفته تا طالبان در افغانستان و... به عملیات‌های تروریستی تهدید کرده است. اما این پدیده شوم که موجب هراس تمام دنیا شده و دهشتناک‌ترین رفتارهای تروریستی را از خود به نمایش گذاشته است، ذهن بسیاری از پژوهشگران را به خود مشغول داشته است. مسایلی همچون علل ظهور چنین گروهی، علل توفیق آن در چند سال اخیر در فتح شمال عراق و پیشروی در جبهه سوریه، منابع مالی، ساختار تشکیلاتی و بسیاری از سوالات بی‌جواب دیگر.
یکی از مهم‌ترین نکات که توجه به آن کلید حل بسیاری از مجهولات درباره داعش خواهد بود، آن است که در بدنه داعش جدای از باقی‌مانده سازمان القاعده شاخه عراق و برخی از عشایر و گروههای سلفی و تکفیری در عراق، بازماندگان ارتش بعث عراق هم به وفور به چشم می‌خورند. حتی گفته می‌شود ابوبکر البغدادی سرکرده داعش از جمله افسران ارتش بعث در رژیم سابق عراق بوده است. مساله‌ای که جوابی است برای سوال از علت قدرت و منشا توانایی‌های نظامی داعش. قطعا بخش اعظمی از توان نظامی داعش و تسلط به فنون جنگ در بین آنان از همین بازماندگان و سرخوردگان ارتش بعث است. البته یکی از علل توفیق‌های نظامی داعش در عراق خیانت برخی سران نظامی و انتظامی دولت فعلی عراق و همکاری آنان با داعش در مناطق متصرفه است که بسیاری از آنها همچنان از بازماندگان ارتش بعث بود‌ه‌اند.
در کل به شکلی کاملا واضح بقایای قسم‌خوردگان ارتش صدام و شیفتگان ایدئولوژی تکفیری او یکی از ارکان بسیار تاثیرگذار در داعش و رهبری آن می‌باشند.حال با نگاهی به رفتار‌ها و تئوری‌های دولت و ارتش بعث در 35 سال پیش از این در حمله به ایران به سادگی می‌توان خواستگاه داعش یا همان وحشتناک‌ترین و وحشی‌ترین گروه تروریستی جهان را شناخت.
ایدئولوژی سلفی: صدام‌حسین سعی و علاقه بسیاری داشت که خود را به عنوان یکی از سرداران جهان اسلام نشان دهد. نشانه‌‌ای از این علاقه وی را می‌توان در تلاش وی برای زنده کردن و تشبیه تجاوزش به ایران به جنگ قادسیه در صدر اسلام پیدا کرد.
وی برای قیادت بر جهان عرب و پس از آن جهان اسلام به نظر قصد داشت دست به حماسه‌سازی و زنده کردن حماسه‌های تاریخی اعراب بزند. التفات بیشتر وی در سال‌های پایانی به ارزش‌های دینی از این دست می‌باشد.
رفتارهای جنایتکارانه در بین ارتش بعث: در طول هشت سال جنگ ایران و رژیم صدام نمونه‌های بسیاری از جنایات جنگی از عوامل ارتش بعث به چشم می‌خورد. استفاده‌های مکرر از گازهای شیمیایی و عامل اعصاب و جنگ‌افزارهای ممنوعه در مناطق جنگی و یا در شهرها که سردشت نمونه بارز آن است. بمب‌باران مراکز درمانی در جبهه‌ها و شهرها، تاسیسات زیرساختی و مراکز آموزشی در شهر‌های بزرگ. تجاوز به زنان و دختران در مناطق متصرفه، زنده به گور کردن اسرا که نمونه‌ای از آن در بهار سال جاری با پیدا شدن گور دسته جمعی غواصان اسیر زنده به گور شده در عملیات کربلای چهار مکشوف شد. شکنجه اسرا تا حد مرگ و یا قتل اسرای جنگی زیر شکنجه، بریدن سر اسیران در جنگ، هتک حرمت به جنازه‌های طرف ایرانی و نمونه‌های بسیار دیگر.
این نمونه‌ها شباهت زیادی به رفتار و ایدئولوژی گروه تروریستی داعش در بین مردم عراق و فیلم‌هایی که خود از جنایاتشان منتشر می‌کنند دارد. سربریدن‌ها، شکنجه‌ها، زنده سوزاندن‌ها، کشتار دسته جمعی، استفاده از گازهای سمی و شیمیایی در سوریه علیه مردم بی‌دفاع، اعدام‌های بی‌شمار در مناطق متصرفه، قتل‌عام مردم‌غیرنظامی و بی‌طرف و ده‌ها نمونه دیگر در گروهک داعش تاییدی بر این مدعاست.
در سال 2003 و با حمله نظامی آمریکا و متحدانش به عراق و فروپاشی دولت بعث و فرار و نهایتا دستگیری و اعدام وی در سال 2006 تعداد زیادی از اعضای ارتش بعث و استخبارات رژیم سابق عراق و یا هواداران صدام، به سلسله عملیات‌های تروریستی علیه نیروهای ائتلاف در عراق، نیروهای نظامی و انتظامی دولت جدید و یا حتی مردم کوچه و بازار خصوصا مناطق شیعه‌نشین در عراق روی آوردند. اما این عملیات‌های پراکنده و عواملش به مرور در القاعده عراق رسوخ کردند و یکی از همین قسم‌خوردگان صدام توانست پس از ابومصعب‌زرقاوی سرکرده پیشین القاعده عراق، سکان گروه را در دست گرفته و توسط ائتلاف با دیگر گروههای یاغی در عراق به دنبال اهداف محقق نشده هم‌قطاران خود باشد.
با این حساب قطعا می‌توان یکی از مهم‌ترین خواستگاه‌های داعش و یا دولت خودخوانده اسلامی در عراق و شام را ایدئولوژی حزب بعث و روش‌های ارتش و استخبارات صدام‌حسین نامید. معضلی که شاید روزی تنها گریبان ایران و نهایتا یک یا دو کشور در منطقه را گرفته بود امروزه نسخه تکامل یافته‌ای از همان معضل گریبان‌گیر کل دنیا شده است. نباید از یاد برد که فریاد تظلم دولت و مردم ایران از جنایات جنگی اسلاف گروه تروریستی داعش هیچگاه به گوش محاکم قضایی بین‌المللی نرفت و همچنین باید به یاد داشت که تعدادی از ابرقدرت‌ها در پیدایش و پرورش این چنین گروه و این چنین گروه‌‌هایی چه نقشی داشته و دارند.
شاید هیچگاه در تصور غرب نمی‌گنجد که روزی این تروریست‌پروری‌ها دامان‌‌گیر خودش شود. در حالی‌که این تازه ابتدای ماجراست و سرازیر شدن سیل پناه‌جویان به غرب که به سبب ناامنی در سوریه، عراق، افغانستان و پاکستان می‌شوند بحران و تاوان جدیدی است که اروپا و آمریکا به خاطر فعالیت‌ها و سیاست‌های غلط خود در حمایت از دولت‌ها و گروههای تروریستی مانند دولت صدام و رژیم بعث عراق باید متحمل شوند.
