روايت يك شكست (2)

محمد دروديان

Rajavibanisadr

وي در ادامه در توضيح مباحث اين جلسه مي گويد :

" حال فرض خواستيد برويد به تهران ، چقدر طول مي كشد ؟ گفتند : اقلاً يك ماه . گفتم : پس اين ديگر اسمش كودتا نيست ، مي شود جنگ داخلي . كودتا يعني اين كه شب كه خوابيديد قشون ببريد به تهران ، آيا در تمام اين مدت آنها هم ايستاده اند كه تماشا كنند و بگذارند كه شما با سلام و صلوات وارد مركز بشويد ؟ پاسدارهاي آنها هم اسلحه را بگذارند زمين و دست ها را بگيرند بالا ؟ اين به خواب و خيال بيشتر شبيه است تا تصميم به كودتا . " (1)

 

بني صدر در ادامه همين بحث به جمع بندي جلسه اشاره مي كند و مي گويد :

" به هر حال همه آنها تصديق كردند كه اين كار شدني نيست . من اساساً با كودتا مخالف بودم ، مضافاً بر اين كه امكانش را هم نداشتم . پس مي ماند از طريق مردم عمل كردن ." (2)

 

بني صدر درباره اين جلسه با سران ارتش و گفتگو با عراقي ها اطلاعات بيشتر و دقيق تري نمي دهد ، ولي برخي شواهد و قرائن نشان مي دهد تفكر كودتا و تماس با عراقي ها بسيار جدي بوده است .

با توجه به دور انديشي و تيز هوشي حضرت امام ، حتماً اطلاعات درز يافته از اين نوع مذاكرات و جلسات به ايشان منتقل گرديده و بالاخره پس از اين همه كش و قوس هاي داخلي ، درست به موقع بني صدر از فرماندهي كل قوا خلع مي شود و مهمترين امكان كودتا از او سلب مي گردد . در واقع حضرت امام با تدبير و به طور هم زمان فراخوان مردم به صحنه و هوشياري دادن به نيروهاي انقلابي ، كشور ، نظام و انقلاب را از يك بحران سياسي _ امنيتي نجات دادند .

بعدها يك منبع نزديك به مجلس اعلاي شيعيان عراق نيز فاش ساخت :

" در اسناد كشف شده از استخبارات عراق به ارتباط ابوالحسن بني صدر رئيس جمهور ي مخلوع ايران و تماس هاي او با رژيم صدام طي اولويت يا واسطه گري برخي سركردگان گروه منافقين در ارديبهشت و خرداد 1360 اشاره شده است . " (3)

 

بخشي از اسناد نيز مربوط به اطلاعات و وضعيت نيروهاي ايراني در جبهه ها مي باشد كه به وسيله بني صدر و توسط منافقين پس از فرار آنها به پاريس به رژيم صدام داده شده است . برخي اطلاعات مهم نيز توسط بني صدر در زمستان سال 1361 با واسطه گري اعضاي گروهك منافقين در كشور بلغارستان به منابع رژيم صدام و مأمورين عراق تحويل شده است . بني صدر از رژيم عراق در برابر تحويل اطلاعات ، در شش نوبت از طريق بانك هاي شهر موناكو فرانسه پول دريافت كرده است . (4)

 

به نظر مي رسد بر اثر همين تماس ها عراق نسبت به روند تحولات سياسي نظامي ايران غافلگير شد ، زيرا تصور مي كرد در حال توافق با رئيس جمهور ايران و فرمانده كل قوا است ، به همين دليل نسبت به ماهيت ظهور قدرت دفاعي جديد ايران متكي بر نيروهاي مردمي و زمينه هاي شكل گيري آنچه بعدها به آزاد سازي مناطق اشغالي منجر شد ، كاملاً غافلگير شد .

در ادامه گفتگو حميد احمدي در مورد رفتار مردم و محاسبات اشتباهي كه صورت گرفته بود از بني صدر سؤال مي كند " علت اين كه مردم به طور گسترده حركت نكردند تا از شما در مقابل جناح استبداد طرفداري كنند و در سرتاسر ايران به ميدان بيايند ، چيست ؟ تحليل شما از اين پديده چيست ؟ " (5)

 

بني صدر در پاسخ مي گويد :

" عرض مي كنم به شما بايد بگوييم مردم بهاي سنگيني پرداختند بابت اين كه در روزهاي 6 خرداد و 25 خرداد 1360 وقتي آقاي خميني گفت : همه مردم موافقت كنند من مخالفت مي كنم و 35 ميليون بگوييد بله ، من مي گويم نه ، اين ملت بايد مي آمد بيرون ... ولي مردم نيامدند بيرون . آمدند ولي آن جور كه عموم مردم بايد مي آمدند نيامدند ، اگر مي آمدند ما هم سر جايمان بوديم ! خب مردم نيامدند بيرون ." (6)

 

بني صدر در اين توضيحات در واقع تا اندازه اي به شكست خود و اشتباهاتي كه در محاسبات داشته اعتراف مي كند . وي در اين مصاحبه در پاسخ به چگونگي برقراري ارتباط با سازمان مجاهدين خلق و سپس خروج از ايران با هواپيماي نيروي هوايي ارتش (7) مي گويد : " مرحوم حسين نواب به من مراجع كرد و گفت مجاهدين خلق مي خواهند با شما صحبت كنند . " (8)

 

تماس ها قبل از انفجار 7 تير 1360 برقرار مي شود به اين شكل كه دو نفر به نام عضدانلو (برادر مريم عضدانلو) و ديگري عباس داوري از اعضاي قديمي سازمان با بني صدر ملاقات مي كنند .

بني صدر همچنين در مورد نقش منافقين در حادثه هفت تير مي گويد : " اولين سؤال كه از آنها كردم اين بود كه آيا انفجار دفتر حزب جمهوري اسلامي كار شما بود ؟ آنها گفتند : نه اين كار ما نيست . در آنجا آقاي مسعود رجوي آمد پيش من و معلوم شد كه در آن خانه همسرش هم زندگي مي كند . در آنجا بود كه صحبت رفتن از ايران مطرح شد ." (9)

 

پس از گفتگوهايي كه صورت گرفت بني صدر مي گويد من به آنها گفتم : " اگر چه شما به سراغ من آمديد ، ولي اگر نمي آمديد من سراغ شما مي آمدم . " (10)

 

بررسي فرار از كشور به گفته بني صدر به اين صورت بوده است " در جمعي كه بوديم نشستيم و شور كرديم ، يك نظر اين بود كه برويم افغانستان ! ... بعد گفتيم اينها براي خودشان مي جنگند و ما بايد براي كشور خودمان بجنگيم . پس بهتر است برويم به غرب . (11) از اين لحاظ كه جبهه اصلي جنگ است . " (12)

 

بني صدر در توضيح تصميم گيري مي گويد : " وقتي تصميم گرفتم به خارج بياييم آقاي مسعود رجوي آمد به محلي كه من مخفي بودم ، او در آنجا گفت : مي خواهم قبل از برگزاري انتخابات رئيس جمهوري كه 40 روز بعد انجام مي شد ، خارج شويم .

من گفتم : اگر مردم رفتند پاي صندوق ها و رأي دادند ، من ديگر تكليفي ندارم و از مخفيگاه بيرون خواهم آمد ... آقاي رجوي گفت : اكثرهم لايعقلون .... و من گفتم : اگر مردم شركت نكردند من (بني صدر) به عنوان رئيس جمهور وظيفه دارم تا از ايران خارج بشوم و .... " (13)

 

در اينجا تعريف صورت مسئله و تصميم گيري بني صدر با توجه به آنچه كه انجام داد تناقض دارد . مردم در اين مرحله چنان كه در قبل اشاره شد نه تنها براي دفاع از بني صدر به خيابان ها نيامدند ، بلكه متقابلاً در پاسخ به امام و براي مقابله با منافقين و بني صدر به خيابان ها آمدند و سپس با مشاركت در انتخابات رياست جمهوري ، شهيد رجايي را به عنوان رئيس جمهور برگزيدند .

مشاركت سياسي مردم بسيار سرنوشت ساز بود ، زيرا منافقين و بني صدر در ادامه انفجار 7 تير به دنبال تكميل حركت سياسي خود بودند ، برگزاري انتخابات و مشاركت مردم به معناي شكست ضد انقلاب بود ، به همين دليل از كشور متواري شدند و با استقرار در فرانسه شيوه ترور و انفجار براي ايجاد بي ثباتي را ادامه دادند . چنان كه شهيد رجايي و باهنر در همين روند در حادثه 8 شهريور به شهادت رسيدند .

بني صدر درباره نحوه فرار از كشور كه از سوي سازمان منافقين سازماندهي شده بود مي گويد :

" آنان خروج از ايران را با كساني كه در نيروي هوايي ارتش داشتند ترتيب دادند . كارت شناسايي يكي از همافران را به من دادند ، سلماني و غيره آمد و مرا مشابه آن قيافه در آوردند كه در عكس آن كارت شناسايي بود ، چون شب به آن محل مي رفتيم و پرواز مي كرديم ، دقت را كم مي كرد و متوجه نشدند . به اين ترتيب وارد فرودگاه مهرآباد شديم . در آنجا سوار يك هواپيماي سوخت رساني شديم ، سرهنگ معزي خلبان هواپيما و خدمه هاي هواپيما هم آمدند . " (14)

 

وي پس از توضيح در مورد مسير پرواز و تهديداتي كه صورت گرفت مي گويد :

" وقتي وارد مرز فرانسه شديم ، با نخست وزير فرانسه ارتباط مخابره اي برقرار كردند و من صحبت كردم و گفتم : داريم وارد خاك فرانسه مي شويم . فرانسوي ها به ما در يك فرودگاه نظامي نزديك پاريس اجازه فرود دادند . " (15)

 

بني صدر و منافقين در پاريس شوراي ملي مقاومت را تشكيل دادند و بسياري از عناصر و گروه هاي اپوزيسيون شامل حزب دمكرات كردستان ايران ، جبهه دمكراتيك ملي ، گروه هويت ، اتحاديه كمونيست هاي ايران ، حزب كارگران ، اتحاد براي آزادي كارگران ، شوراي متحد چپ براي دموكراسي و استقلال و برخي ديگر از گروه ها به شورا پيوستند .

در اين مرحله منافقين و بني صدر با حمايت خارجي به ويژه فرانسه و آمريكا براي براندازي فعاليت مي كردند . لذا فرار از كشور و تشكيل شورا با اين فرض دنبال مي شد كه امام به عنوان رهبر انقلاب قادر به كنترل اوضاع نخواهد بود . (16)

 

پی نوشت:

1. . درس تجربه ، ص 335

2. همان

3.حاشيه نويسي سردار غلام علي رشيد به متن مقاله

4. همان

5. درس تجربه ، ص 337

6. همان

7. درس تجربه ، ص 367

8. همان

9. همان

10. درس تجربه ، ص 369

11. منظور اروپاست

12. درس تجربه ، ص 341

13. همان ، ص 56 – 34

14. درس تجربه ، ص 1 – 370

15. همان

16. تأمل در اين نكته خالي از فايده نيست كه يادآور شويم بني صدر و همفكران او در چارچوب مطالعات و محاسبات خود امام خميني و شرايط آن زمان را شايد با شرايط دكتر مصدق و يا ... مقايسه مي كردند ، حال آن كه امام در جاي جاي روند انقلاب اسلامي ذره اي ساده انديشي نفرمودند و في المثل با تشكيل سپاه و سپس بسيج مستضعفين ضمن خنثي كردن توطئه هاي پي در پي به مفهوم واقعي كلمه بازدارندگي ايجاد كردند .

سرهنگ غلامرضا نجاتي در كتاب مصدق دولت ملي و كودتا ، صفحه 231 مي نويسد : روز 15 مرداد 32 به همراه يكي از افسران ناسيوناليست رفتيم منزل مصدق و اصرار كرديم كه گارد تشكيل بدهيم براي حفاظت از قرارگاه نخست وزير . مصدق گفت : قبول اين پيشنهاد به معني اين است كه ارتش آماده دفاع از نهضت نيست . تشكيل اينگونه سازمان ها در كشور كه داراي نيروهاي مسلح و دفاعي منظم مي باشد بدين مفهوم است كه دولت به ارتش اعتماد ندارد و از ارتش مي ترسد و براي حفظ خود نيرويي در مقابل نيروهاي دفاعي كشور ايجاد مي كند . ارتش ايران مورد اعتماد دولت و ملت است .

 

روايت يك شكست (1)


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29