حقوق بشر در اندیشه امام خمینی عام‌شمول است و بر همگان اطلاق می‌شود امام از یکسو اسلام را مبین و موید حقوق بشر می‌داند و از سوی دیگر، غرب را مدعی دروغین و پایمال کننده آن می‌خواند. آنچه در زیر می‌آید گزیده اندیشه‌های بنیانگذار انقلاب اسلامی درباره حقوق بشر است که عینا از صحیفه امام نقل می‌شود:
پایمال‌کنندگان حقوق بشر
ما همه بدبختیهایى که داشتیم و داریم- و بعد هم داریم- از این سران کشورهایى است که این اعلامیه حقوق بشر را امضا کردهاند. اعلامیه حقوق بشر را اینهایى امضا کردهاند که سلب آزادى بشر را در همه دوره‌هایى که کفیل بودند و دستشان به یک چیزى رسیده است کردهاند. سر لوحه اعلامیه آزادى حقوق بشر- سرلوحهاش- آزادى افراد است. هر فردى از افراد بشر آزاد است، باید آزاد باشد. همه باید در مقابل قانون على‌السواء باشند. همه باید آزاد باشند در محلشان؛ در سکنى آزاد باشند، در شغلشان آزاد باشند، در مشى‌شان باید آزاد باشند. این اعلامیه حقوق بشر است که سرلوحهاش این مطلب است. از اولْ مسلمین بلکه همه بشر، از اول گرفتار اینهایى بودهاند که امضا کردند و تصویب کردند این اعلامیه حقوق بشر را. آمریکا یکى از آنهاست که تصویب کردند این را و امضا کردند این مطلب را که حقوق بشر باید محفوظ بماند و یکى از حقوق بشر آزادى است. همین آمریکایى که اعلامیه حقوق بشر را- به اصطلاح- امضا کرده است، شما ببینید چه جنایاتى بر این بشر واقع کرده است. در همین چند سالى که ماها یادمان است و یک قدر زیادترش را من و یک قدر کمترش را به حَسَب جوانىاى که دارید شما مشاهده کردید، چه گرفتاریهایى از براى بشر هست به دست آمریکا که یکى از اشخاصى است که، یکى از دولت‌هایى است که قضیه حقوق بشر را امضا کردهاند. در هر مرکزى از مراکز مسلمین و غیرمسلمین یک مأمورى نصب کردهاند که سلب آزادى از همه آن اشخاصى که در آن محیط هستند کردهاند. اینها مىگویند آزادند بشر! براى تخدیر تودهها، که حالا دیگر نمىشود تخدیرش کرد. قضیه این چیزهایى که مىگذرانند، که یکىاش هم همین اعلامیه حقوق بشر است، این براى اغفال است نه اینکه یک واقعیتى دارد. یک چیز خیلى خوش نماى با زَرْق و برقى را مىنویسند، سى ماده مىنویسند که همهاش موادى است که خوب به نفع بشر است و یکىاش را عمل نمىکنند! در مقام عمل، یکىاش عمل نمىشود. این اغفال است؛ افیون است این براى تودهها، براى مردم. (صحیفه امام، ج3، ص: 332)
ادعاى حقوق بشر، وسیله غارت ملل ضعیف
با این وضعى که ایران دارد، با این اغتشاشى که الآن در ایران هست؛ و این دوَل بزرگ هم که بشر دوست! حقوق بشر! همهاش شعر. همه این حرفهایى که این دولت‌هاى بزرگ می‌زنند و جامعه‌هایى درست کردهاند براى حقوق بشر، براى امنیت، براى چه، نه امنیتشان به امنیت آدم مىبرد و نه حفظ حقوق بشرشان به حفظ حقوق آدم مىبرد همهاش براى این است که این ملل ضعیف را ببلعند. این همه مساعى که ملاحظه مىکنید در هر یک این ابرقدرتها، یک صدایى است، یک نظامى هست، نظام این است که این بلاد شرق را، بلاد ضعیف را، اینها ببلعند.
در شرق چون مخازن زیاد است، مخازن نفتْ زیاد در شرق هست مثل کویت، مثل حجاز، مثل ایران، در اینجا اینطور مخازن هست، آن خارجیها تمام چشمشان دوخته شده است به این مخازن ما و دارند مجانى مىبرند، همین طورى. شما خیال مىکنید که آمریکا پول به ایران مىدهد؟ آمریکا براى خودش در ایران پایگاه درست مىکند. این اسلحه‌هایى که مىگویند فروختند به ایران، به جاى نفت دادند. این اسلحهها همانهایى است که اینها مىخواهند در ایران باشد، و پایگاه باشد که مبادا یک وقتى شوروى حمله بکند. نه این است که اینها به ما چیزى دادهاند، اینها بازى است سر ما درمى آورند. ( صحیفه امام، ج3، ص،518 و 519 )
تعدى به بشر توسط مدعیان حقوق بشر
اینهایى که فرض کنید [از] حقوق بشر دم مىزنند، بیشتر به بشر دارند تعدى مىکنند. تمام آلات قتالهاى که اینها درست کردهاند و این جنگها را پیش مىآورند در اقطار عالم، همین‌ها هستند که قضیه حقوق بشر را، اعلامیه حقوق بشر را امضا کردهاند؛ و اینها، همین فرانسه که قضیه اعلامیه حقوق بشر را [امضا] کرده، لکن با الجزایر چه کرد. الآن هم وقتى دستشان برسد، همین کارها را مىکنند. آمریکا هم مشغول است، شوروى هم مشغول است. مشغول اینند که بچاپند مردم را، ببلعند مردم را. منتها با اسماء مختلفه؛ که این اسماء مختلفه اسباب گول زدن مردم مىشود. مردم باورشان مىآید که مثلًا دولت شوروى، دیگر یک دولتى است که براى مردم کار مىکند، کمونیست است، براى تودهها کار مىکند. وقتى که درست ملاحظه کنید؛ مىبینید نه، اینها قلدرى‌شان بیشتر از جاهاى دیگر است، بیشتر از جاهاى دیگر تحقیر مردم مىکنند. یکى از رؤسایشان گفته بود که باید بیایند چرتکه بیندازند ببینند که این افراد این مملکت چقدر کار مىکنند، چقدر مىخورند؛ اگر چنانچه کارکردش کمتر از خوردنش هست، باید بیندازیمش توى دریا. بریزمشان توى دریا؛ اینها، این بشردوستها همچو اظهارى دارند. (صحیفه امام، ج4، ص: 39)
حفظ حقوق بشر
حکومتى مىتواند ادعا بکند که حقوق بشر را حفظ مىکند که دولتش مبتنى بر یک عقاید الهى دینى باشد؛ و خودش را مسئولْ پیش یک قدرت بزرگ بداند. آن اشخاصى که خودشان را مسئول نمىدانند پیش یک قدرتى، قائل نیستند. به یک قدرت بزرگى توجه ندارند، به یک قدرت عظیمى، به یک مسئولیت واقعى. اینها هر چه ادعا بکنند که ما بشردوست هستیم و ما مىخواهیم حقوق بشر حفظ بشود و ما مىخواهیم، ادعاست؛ هیچ واقعیت ندارد. تا آن نقطه اصلى که نقطه اتکاست، خدا نباشد و خوف از او نباشد و خوف از مسئولیت روز جزا نباشد، این بشر هرج و مرج مىکند، به تباهى مىکشد. طبع انسان این است که از همین کارهاى خلاف بکند؛ طبعى است. اگر سر خود باشد متعدى است؛ آنى که انسان را به راه مىآورد و کنترل مىکند و راهش را معین مىکند، آن دیانت است که مىتواند کنترل کند. آن اعتقاد به یک مبدأ و یک معاد است که مىتواند انسان را باز دارد از اینکه در خلوت هم که هیچ کس نباشد خلاف نکند. این‌همه حرفها که شرافت یک شخصى اقتضاى کذا مىکند، انسان‌دوستى یک شخصى اقتضاى کذا مىکند، اینها حرفهایى است که ما باورمان نمىآید که این انسان‌دوستها و این شرافتمندها یک همچو مردمى باشند. همین انسان‌دوستها هستند که مىآیند در ایران با آن کشته جمعه سیاه. این انسان‌دوستى که یک میلیارد جمعیت زیردستش است و مىگوید من انسان‌دوستم و کمونیستم و کذا، مىآید ایران از روى این کشتههاى ما با هلیکوپتر رد مىشود ودست شاه را فشار مىدهد و به او تبریک مىگوید! این انسان‌دوستها اینهایند! این کسى که اعلامیه حقوق بشر را امضا کرده و از کسانى است که بنیانگذار اینطور مسائل است، این انگلستان است و این آمریکا و این شوروى- این ابرقدرتها اینها نمىدانند که در ایران حالا چه مىگذرد؟ این بشردوستها نمىدانند که این سى میلیون بشر الآن در ایران چه حالى دارند؟ نمىفهمند؟ نه؟ اطلاع ندارند از واقع؟ واقع مسئله این است که شاه مىخواهد اعطاى آزادى بکند و مردم تخلف مىکنند؟! این مسئله اینطورى است؟ شماها اینطور فهمیدید؟ یا کارتر یک مسئلهاى را فهمیده است ماوراى این عالَم! این مسأله آمده پیش کارتر! نه، شیطان به او تعلیم کرده است که باید اینطور بگویى، این تعلیم ابلیس است. اینها مظاهر ابلیس‌اند، طاغوتند اینها. (صحیفه امام، ج4، ص،402 و 403)
حقوق بشر و اصلاح بشر تنها با دین باورى
تا یک نقطه اتکاى معنوى نباشد، بشر اصلاح شدنى نیست. اصلاح بشر، حفظ حقوق بشر، نمىشود الّا اینکه نقطه اتکایش یک مبدأ معنوى باشد و باز مىبینیم که حکومتهایى که سر کار مىآیند، آن حکومتى که سر کار آمده و نقطه اتکایش خداست چه جور رفتار کرده با بشر و آن حکومتى که نقطه اتکایش خدا نیست و کارى به این حرفها ندارد چه جور معامله کرده با بشر. آن را مىبینیم که در عین حالى که حکومت بر این همه ممالک دارد، شبها درِ خانهها خودش پا مىشود مىرود مىگردد و ضُعَفا را بررسى و رسیدگى مىکند و مىگوید در یک قولش- سلام اللَّه علیه- در قولش مىفرماید که اینکه من مىترسم که در آن طرف مملکت، در نمىدانم یمامه، کجا، یک کسى گرسنه باشد. از این جهت خودش را گرسنه مىدارد که مبادا خودش سیرتر باشد از این گرسنهها. این اتکاى به مبدأ غیبى است که این کار را مىکند و الّا آن هم یک بشرى است مثل همه. اتکاى به یک مبدأ غیبى است که وادار مىکند یک بشرى را بر اینکه بگوید و اینطور باشد که اگر که لشکرهاى کذا آمدند، معاویه یا کى آمده است و یک خلخالى را از پاى یک ذِمیّه، از پاى یک زن یهودى یا زن نصرانى ربوده، مىفرماید اگر کسى بمیرد براى این قضیه، در تأسف این قضیه، حق دارد این. آن رعیت را مىخواهد. این آدمى است بشردوست براى اینکه نقطه اتکا دارد. اتکایش به یک عالَمى است ماوراى این عالَم. همهاش خورد و خوراک نیست، همهاش زندگى حیوانى نیست، یک مطلب دیگرى در کار است. آنهایى که این مبدأ را، این مبادىِ معنوى را به آن اتکا دارند، به آنها مىشود اتکا کرد. مىشود انسانْ مقدراتش را بدهد به آنها که آنها عمل کنند. وکیل کند آنها را. وزیر کند آنها را.- عرض مىکنم که- رئیس جمهور کند آنها را. فریاد ما این است که ما یک همچو کارى مىخواهیم بکنیم. (صحیفه امام، ج4، ص:403 و 404)
