حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که در مراسم سالگرد شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی سخن می‌گفت، از شهادت شخصیت‌هایی همچون اشرفی اصفهانی که به واسطه رفتارهای تروریستی خود حذف شدند به عنوان ثلمه و شکافی در اسلام و جامعه یاد کرد که هیچگاه هیچ امری نمی‌تواند آن را پر کند.
وی در ادامه با اشاره به پدیده تروریسم، با شوم خواندن آن، اظهار داشت: «این پدیده شوم که در تاریخ سابقه دارد در لحظات مختلف تاریخی بروز و ظهور و رشد خود را نشان داده است».
رییس جمهور سابق کشورمان، با اشاره به ویژگی‌های دنیای مدرن که با گسترش تکنیک و تکنولوژی همراه است از آن به عنوان دلیلی نام برد که باعث شده پدیده‌ای مانند تروریسم به
شکل بسیار آزاردهنده و ناگوار در بیاید.
خاتمی همچنین با برشمردن ویژگی‌های تروریسم، اظهار داشت: «هر جا که ترور و تروریسم وجود دارد سه امر را نیز در خود به همراه دارد که جمود در اندیشه، خود برتربینی در احساس و خشونت در رفتار از آن موارد به شمار می‌آید».
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، درادامه با توضیح اینکه جمود در اندیشه را با تسامح بیان کردم،گفت: «اندیشه به ذات خود نمی‌تواند جامد باشد این ذهن است که جامد می‌شود و تحریف‌های بزرگی انجام داده و در این صورت است که ما مشاهده می‌کنیم توهم جای اندیشه را می‌گیرد و این توهم است که سعی می‌کند خود را در جامعه جا بیاندازد و هیچ راه و روشی را نیز نمی‌پسندد».
وی در ادامه با اشاره به ویژگی خودبرتربینی در احساس که به اعتقاد وی با تروریسم همخوانی و همراهی دارد، گفت: «شخص تروریست خود را برتر می‌داند و خواست و عقیده خود را می‌خواهد به عنوان خواست برتر بر همه تحمیل کند. بر این اساس او به سومین خصوصیت پدیده شوم تروریسم که همان خشونت در رفتار است روی می‌آورد».
خاتمی با اشاره مجدد به ویژگی‌های دنیای امروز که زمینه‌های ترور و تروریسم را باور می‌کند و این پدیده را به صورت پدیده‌ای جدی و خطرناک برای بشر در می‌آورد، گفت: «امروز سرنوشت دنیا بیش از گذشته با هم ارتباط برقرار کرده و اجزای دنیا به هم نزدیک‌ترند. در این دنیا سیاست‌های سلطه‌طلبانه‌ای وجود دارد که جز به سرکوب، اشغال، تحقیر و تاراج منابع مادی و معنوی انسان به راه دیگری نمی‌اندیشد و راه‌ها را بر روی احقاق حقوق منطقی می‌بندد».
رییس جمهورسابق کشورمان که چنین حکومت‌هایی را بزرگ‌ترین مانع برای احقاق حقوق ملت‌ها و شکل‌گیری حرکت‌های آزادی‌بخش برمی‌شمرد، اظهار داشت: «این حکومت‌ها هر حرکت آزادی‌بخشی را که با هدف دفاع از حقوق ملت‌ها صورت می‌گیرد تحت فشار قرار داده و سرکوب می‌کنند تا ملت‌ها نیز از این فرآیندی که به صورت منطقی و منصفانه بتوانند حقوق خود را بگیرند مایوس شوند؛ اما این یاس و فشاری که از ناحیه آن وارد می‌شود باعث بسط و گسترش تروریسم در دنیا از سوی کسانی می‌شود که معتقدند راهی برای احقاق حقوق‌شان نیست و خواسته‌هایشان با فشار و سرکوب مواجه می‌شود».
وی ادامه داد: «در این حالت ملت‌های تحت فشار سعی می‌کنند فشار و ظلمی را که بر آنها وارد شده با زور پاسخ دهند و بر این اساس ما شاهد حرکت‌های خشونت‌آمیز می‌شویم».
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها درعین حال، خاطرنشان کرد: «البته قدرت‌های استعماری و استبدادی گاهی برای تامین سلطه و دفاع از نیروهای خود نسبت به ایجاد جریانات تروریستی اقدام می‌کنند و در دنیای جدید و در حال حاضر کم نداریم گروه‌های تروریستی و خشونت‌گرایی را که ساخته دست قدرت‌های سلطه‌طلب هستند».
خاتمی در ادامه با مرور وضعیت برخی از گروه‌هایی که با امیال ضد امپریالیستی و ضد استعماری و انگیزه خدمت به خلق تشکیل شده‌اند، اما در ادامه به روش‌های خشونت‌آمیز مغایر با اهداف اولیه خود روی آورده‌اند در بیان علت آن، گفت: «روش‌های غلط این گروه‌ها باعث شد تا آنها رفته رفته پایگاه خود را در بین مردم از دست دهند و آنها که زمانی با هدف دفاع از منافع ملت شکل گرفته بودند در مقابل ملت قرار گیرند و دشمنان از این گروه‌های ضد مردم استفاده کنند».
وی با اشاره به وضعیت چنین گروه‌هایی در ایران اسلامی، گفت: «در ایران گروه‌هایی بودند که با هدف مبارزه با رژیم استبدادی طاغوت و کوتاه کردن دست دشمن شکل گرفتند اما به خاطر انحراف در اندیشه و روش دچار انحراف بزرگی شدند و به خاطر خودبرتربینی نخواستند در برابر خواست مردم تسلیم شوند. آنها مدعی برعهده گرفتن انقلاب بودند و چون پایگاهی نداشتند زود منزوی شدند».
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌هاوتمدن‌ها، ادامه داد: «اما این گروه‌ها به خود نیامدند و بر لجاجت‌شان افزوده شد و دشمن بیگانه از آنها علیه ملت و انقلاب و در جهت خواست خود سوء استفاده کرد».
خاتمی در ادامه با اشاره عبرت‌آموز خواندن وضعیت این جریان به ویژگی‌های انقلاب اسلامی اشاره کرد و انقلاب اسلامی ایران را بزرگ‌ترین شگفتی دوران معاصر خواند و با مرور خاطرات مقاومت شگفت‌انگیز ملت ایران در دوران جنگ تحمیلی و تحمل امواج ترور آن دوران، گفت: «باید بدانیم نظام هزینه‌های زیادی داده است؛ با این حال اگر تعلل کنیم خدای ناکرده ممکن است از مسیر خود منحرف شود».
وی در ادامه اظهاراتش بار دیگر ویژگی‌های شهید اشرفی اصفهانی به عنوان یکی از قربانیان پدیده‌ی شوم تروریسم را در زهد و اخلاق و ارتباط با مردم یادآور شد و گفت: «این شهید بزرگوار همه عمر خود را صرف ترویج دین خدا کرد و اینکه ایشان آن‌طور از سوی افرادی که مورد حمایت بیگانه بودند و خلاف منافع مردم عمل می‌کردند مورد تهاجم قرار گیرد نشانه‌ای بر مظلومیت آن بزرگوار و پلیدی و انحراف دشمنان است».
رییس جمهور سابق کشورمان، در ادامه با یادآوری مشکلاتی که در سال‌های اولیه انقلاب و دوران جنگ از ناحیه ترورها بر فضای کشور تحمیل شد،گفت: «در آن دوران فضای بازی که انقلاب زمینه آن را ایجاد کرده بود و امام قول آن را داد و در متن قانون اساسی به عنوان خواست تاریخی مردم ثبت شد ناچاراً تا حدی در زمینه بیان عقیده و برگزاری تجمعات بسته شد».
خاتمی با طبیعی خواندن این مسئله، ادامه داد: «وقتی موجودیت نظامی به خطر می‌افتد هر حاکمی ترجیح می‌دهد با انضباط و دقت بیشتری رفتار کند که ما این قضیه را حتی در آمریکای بعد از حادثه 11 سپتامبر و همچنین کشورهای اروپایی بعد از جنگ‌های جهانی اول و دوم مشاهده کردیم که البته تا حدی طبیعی بود».
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، افزود: «در ایران آن دوران نیز برای حفظ موجودیت نظام و فضای جنگ و ترورهایی که انجام می‌شد یک نوع بستگی به وجود آمد که طبیعی و قابل فهم بود».
