گسترش تروریسم به شکلها و با اهداف گوناگون به ویژه نوع تکفیری آن، امروز جامعه بینالملل و بسیاری از کشورها را با جدیترین تهدیدات امنیتی مواجه ساخته است. در این میان، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای قربانی تروریسم مبارزهای سازشناپذیر و همه جانبه را برای تحقق جهان عاری از خشونت و دهشت دنبال میکند.
نگاهی گذرا به تاریخ روابط بین الملل کافی است تا یکی از مهمترین مسائل جهانی و اصلی ترین تهدید پیش روی صلح و امنیت آن را در دهه میلادی جاری از میان دیگر چالشهای موجود به شکلی برجسته متمایز سازد. تروریسم سالها است که با انواع و ابزارهای گوناگون، مردم و دولتهای بسیاری را قربانی اهداف سیاسی، امنیتی، ایدئولوژیک و حتی اقتصادی برخی دستهها و حتی رژیمهای سیاسی ساخته و بارها با ایجاد صفحه ای خونبار، سایه وحشت را در نقاط گوناگون جهان گسترده است.
تروریسم در این سال ها، گاه راه میانبر گروهها و زمانی آخرین حربه و اقدامی برای بقای برخی تشکلها بوده است. تروریستها بارها برای قرار گرفتن در مرکز تحولات و نگاههای بین المللی، قدرت نمایی و طرح خواستههای خود دست به خشونت زده اند و شماری از دولتها و سیاستمداران نیز از طریق اقدامات خشونت بار، صحنه گردانی تروریسم دولتی را صورت داده اند.
تحولات سالهای اخیر بستر زایش گونه ای بدیع از تروریسم بود به شکل که یک گروه افراطی مسلح تحت لوای حمایت برخی دولتها با اشغال قسمتهای گسترده از عراق و سوریه، دولتی خودخوانده را اعلام کرد و پیشگام دیگر گروههای تروریستی همسو، کانون ایجاد ناامنی در منطقه و جهان قرار گرفت.
پیامد پیدایش و فعالیت گسترده دولت خودخوانده اسلامی عراق و شام یا همان «داعش» در کنار دیگر گروههای تروریستی چون «القاعده»، «جبهه النصره»، «احرار شام» و... کشتار صدها هزار تن در کشورهایی چون عراق، سوریه و افغانستان و آوارگی میلیونها تن بوده است. نکته قابل تامل اینکه شیوه عمل و فعالیت خستگی ناپذیر تروریستهای تکفیری در شبکه به هم پیوسته جهانی و فضای مجازی، در عمل فواصل و مرزهای جغرافیایی پیش روی آنان را از میان برداشت و سیل اقدامات تروریستی کشورهای اروپایی و حتی آمریکا را در نوردید.
شدت و گستردگی عرصه عملیات تروریستی داعش که از جنوب شرقی آسیا تا کشورهای غربی را درگیر ناامنی و بی ثباتی ساخته منجر به شکل گیری ائتلافهای گوناگونی شده که تحت عنوان مبارزه با تروریسم نابودی گروههای افراطی مسلح را دنبال می کنند. در این میان، کشوری چون آمریکا به دلیل نقشی که در شکل گیری گروههای تروریستی در خاورمیانه و منافعی که در پابرجایی آنها داشته و دارد، در چارچوب ائتلاف ضدداعش کارنامه ای بسیار مبهم و پرسش برانگیز برجای گذاشته تا جایی که بسیاری از ناظران در سالها اخیر بارها از عملیات نظامیان و جنگندههای آمریکایی علیه نیروهای ضدداعش در عراق و سوریه و حمایت اطلاعاتی و حتی لجستیکی از تکفیریهای مسلح خبر داده اند.
در سوی دیگر میدانِ مبارزه با تروریسم، محور مقاومت در منطقه، نبردی اصیل و واقعی را با گروههای خشونت طلبان افراطی به پیش برده و گام به گام هیمنه حکومت رعب و وحشت را در هم شکسته است. به موازات پیروزیهای محور مقاومت در عرصه میدانی سوریه و تنگتر شدن حلقه محاصره «الرقه» پایتخت خودخوانده داعش در سوریه، ارتش، نیروهای پلیس و بسیج مردمی عراق در نبرد آزادسازی «تلعفر»، آخرین پایگاه تروریستها در این کشور را هدف قرار داده اند.
در مقایسه با سیاستهای اعلانی و تبلیغات برخی کشورهای عربی و غربی، حمایت همه جانبه تهران از دولتهای دمشق و بغداد، پشتیبانی مستشاری ایران در عملیات ضدتروریستی و حضور پررنگ رزمندگان مقاومت در جبهه ضدداعش نقشی چشمگیر در شکست تروریستها داشته است.
جمهوری اسلامی و مردم ایران به عنوان یکی از اصلی ترین اهداف عملیات تروریستی در چهار دهه گذشته ضمن تحمل هزینههای بسیار، تجربههای گرانسنگی را در مبارزه با گروههای متعدد و متنوع به دست آورده اند؛ گروه هایی که با تحریک و فتنه انگیزیهای قومی و مذهبی و در لوای حمایت دشمنان تحت عناوینی چون «پژاک»، «جندالله»، «جیش العدل» و... نام خود را در کنار گروهک منافقین (مجاهدین خلق) به ثبت رساندند.
در وضعیت پرالتهاب خاورمیانه و اوج گیری خطر تروریسم برای ملتهای منطقه، جمهوری اسلامی ایران بر مبنای راسخ ترین اراده ها، مبارزه ای آشتی ناپذیر را با گروههای مسلح افراطی به پیش برده و در صف مقدم تروریسم زدایی قرار گرفته است.
یکی از مهمترین ظرفیتهای جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم، توان بسیج کنندگی نیروهای مردمی و امکانات موجود در منطقه به منظور سد کردن پیشروی و ضربه زدن به تکفیریهای مسلح بوده که در کنار کمکهای مستشاری تاثیر بسزایی در تضعیف و تحدید تروریستها به ویژه در عراق و سوریه داشته است.
ایران همچنین دیپلماسی فعالی را پشتوانه مبارزه همه جانبه با خشونت و افراط گرایی در منطقه و جهان ساخته و همکاریهای گسترده ای را با کشورهای همسو چون روسیه در عرصه میدانی و نیز سیاسی به پیش برده است. همچنین، با وجود شماری اهداف و منافع ناهمگون میان تهران و برخی کشورهای منطقه و فرامنطقه در فرایند مبارزه با تروریسم و نقشه راه متفاوت در این زمینه، ایران تلاش بسیاری را در جهت برجسته سازی اشتراکات و ضرورتهای همکاری در تروریسم زدایی به کار بسته که یکی از نتایج آن را می توان برقراری آتش بس در بخش وسیعی از سوریه با مشارکت ترکیه و روسیه دانست.
در همین چارچوب، جمهوری اسلامی ایران بر مدار رویکرد تعاملی کوشیده است تا شبکه گسترده ای از همکاریهای اطلاعاتی و امنیتی را با همسایگان و دیگر کشورهای منطقه در جهت مبارزه با تروریستهای تکفیری پدید آورد و ضمن تامین امنیت مرزها و جلوگیری از وقوع عملیات این گروهها در سراسر کشور، به عنوان قطب تروریسم زدایی، ریشههای فکری، زمینههای بروز و پشتوانههای عملیاتی آن را هدف ضرباتی جدی و خردکننده قرار دهد.