به گزارش هابیلیان به نقل از تسنیم، در تاریخ پر افتخار انقلاب اسلامی ایران، نام برخی رجال دینی و مبارزانه همواره به‌عنوان نمادی از ترکیب روحانیت و مبارزه روشن می‌درخشد. آیت‌الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی یکی از این رجال بود که هم در عرصه علمی و فقهی جایگاهی ممتاز داشت و هم در میدان مبارزه با رژیم گذشته نقشی برجسته ایفا کرد. شهادت او در دهم آبان‌ماه 1358 و لقب «اولین شهید محراب» برای وی، هم حزن‌انگیز است و هم الهام‌بخش.
آیت‌الله قاضی طباطبایی از کدام بزرگان اجازه روایت داشت؟
آیت‌الله قاضی طباطبایی در مسیر تحصیل علوم دینی، از اساتید و بزرگان حوزه اجازه روایت دریافت کرد و نیز اجازات اجتهاد و وکالت داشت. ایشان از شیخ آقا‌بزرگ تهرانی اجازه روایت داشت. از آیت‌الله ابوالقاسم خویی اجازه روایت دریافت کرده بود و از بسیاری از مراجع نیر اجازات روایت و اجتهاد اخذ کرده بود. به بیان دیگر صلاحیت علمی و حد روایت در محضر اساتید بزرگ را طی کرده بود و این امر یکی از شاخصه‌های برجسته در کارنامه ایشان به‌شمار می‌آید.
مهم‌ترین اثر علمی آیت‌الله قاضی طباطبایی
یکی از آثار شاخص آیت‌الله قاضی، پژوهش تحت عنوان «تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهدا (ع)» است که تلاش می‌کند با استناد به اقوال و منابع متعدد، موضوع بازگشت اهل بیت (ع) به کربلا در روز اربعین را بررسی کند.
این اثر ضمن آن‌که از حیث فقهی - روایی ارزش دارد، نشانگر توجه وی به مقولۀ حدیث و تاریخ تشیع نیز است.
نقش ایشان در قیام مردم تبریز
آیت‌الله قاضی طباطبایی علاوه بر بعد علمی، نقش فعالی در مبارزات قبل از انقلاب داشت و یکی از پیشگامان نهضت امام خمینی بود.
با آغاز فعالیت‌های حوزه و علما علیه رژیم پهلوی، ایشان در امضای اعلامیه‌ها و انتشار بیانیه‌ها حضور داشت. در جریان قیام 29 بهمن تبریز، اثرگذاری و نقش هدایتگری علما از جمله آیت‌الله قاضی مطرح شده است، به ویژه پس از حوادث قم و وابستگی تبریز به آن فضا. پس از پیروزی انقلاب ایشان به حکم امام به عنوان نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه تبریز منصوب شد، بنابراین وی نه تنها در بعد نظری حضور داشت، بلکه در میدان عمل و بستر مبارزه بومی نیز فعال بود.
فرجام شهادت
آیت‌الله قاضی طباطبایی در شامگاه دهم آبان‌ماه 1358 (مصادف با عید قربان) پس از اقامه نماز مغرب و عشا، در مسیر بازگشت به منزل توسط اعضای گروهک فرقان مورد حمله قرار گرفت و به فیض شهادت نائل آمد.
در سندهای مربوطه آمده است که اعضای این گروهک اعتراف کرده‌اند ایشان به دلیل جایگاه اجتماعی و سیاسی‌اش هدف قرار گرفت. پس از شهادت از سوی امام و مراجع واکنش‌ها صورت گرفت و روز 12 آبان به‌عنوان عزای ملی اعلام شد.
آیت‌الله سید محمد علی قاضی طباطبایی چهره‌ای است که ترکیب علم، مبارزه و شهادت را در خود داشت. از کسب اجازه روایت نزد بزرگان حوزه گرفته تا تألیف اثر مهمی در موضوع حدیث و تاریخ و از فعالیت جدی در مبارزات انقلابی تا شهادت در راه دین و انقلاب همه گویای شخصیت جامع اوست.
وی که در تبریز به عنوان «اولین شهید محراب» شناخته می‌شود، نمونه‌ای از روحانی مبارز است که هم در عرصه علم و هم در عرصه عمل پیش‌رو بود.
