اسامی شهدا و مجروحان فاجعه هفتم تیر
شهید ایرج شهسواری
نام پدر : رحیم
تاریخ تولد : جمعه ، ۳ خرداد ، ۱۳۲۵
محل تولد : بیجار
سن هنگام شهادت: ۳۵ سال
تحصیلات : کارشناسی ارشد
تخصص : زبان و ادبیات فارسی
زندگی‌نامه
سوابق مبارزاتی : آشنا نمودن نوجوانان و جوانان با اندیشه‌های مبارزات اسلامی، تقویت اعتراضات دانش‌آموزی و فرهنگیان بر ضد رژیم پهلوی ، پاک‌سازی وزارت آموزش و پرورش از وجود عناصر وابسته به دربار پهلوی
کارهای تشکیلاتی : همکاری در تشکیل انجمن اسلامی معلمان ایران، عضویت در حزب جمهوری اسلامی
مسئولیت‌ها : دبیر مدارس شهرهای مختلف، معاون آموزش و پرورش ناحیه ۱۲ و رئیس آموزش و پرورش ناحیه ۱۳ تهران، معاون اداری و مالی وزارت آموزش و پرورش
تولد تا جوانی
ایرج شهسواری فرزند رحیم، سوم خرداد سال ۱۳۲۵ ه . ش در شهر بیجار و در خانواده‌ای متوسط به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدایی و سیکل اول متوسطه(نهم) را در زادگاهش گذراند و یک سال هم در سنندج تحصیل کرد. با وجود علاقه‌ای که به درس و مدرسه داشت به دلیل مشکلات مالی نتوانست تحصیلات خود را به پایان رساند. برای دور نشدن از فضای تحصیل در سال ۱۳۴۳ ه . ش در روستاهای بیجار به عنوان معلم حق‌الزحمه مشغول به تدریس شد. در پایان هر سال به طور متفرقه در امتحانات دوره متوسطه شرکت می‌کرد، تا اینکه توانست با تمرین و ممارست در کنار تدریس ،دیپلم متوسطه را اخذ کند.
شهید شهسواری همچنین در دوران نوجوانی در مساجد و مکتب‌خانه‌های قدیم علوم شرعی را فراگرفت.
بهمن ماه سال ۱۳۴۵ ه .ش به خدمت نظام وظیفه اعزام شد و بعد از چهارماه دوره مقدماتی در پادگان همدان به عنوان سپاه دانش در روستاهای خراسان مشغول تدریس گردید. پس از دو سال به زادگاهش بیجار بازگشت و به عنوان معلم رسمی وارد آموزش و پرورش شد.
یک سال بعد یعنی در سال ۱۳۴۸ ه . ش به شهریار کرج منتقل شد و ضمن تدریس در روستا در واحد شبانه مدرسه عالی ادبیات در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت.
پس از مدتی حوزه خدمت خود را از کرج به تهران انتقال داد و در بخش شبانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته ادبیات عرب به تحصیل پرداخت.
در سال تحصیلی ۵۳- ۱۳۵۲ ه . ش در آزمون کارشناسی ارشد پذیرفته و در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران مشغول تحصیل شد.
او همچنین در کنار تدریس علوم جدید ،برحسب وظیفه با برپایی جلسات و کلاس‌های آموزش قرآن، اصول عقاید را نیز به علاقه‌مندان آموزش می‌داد.
سراسر عمر شهید ایرج شهسواری در آموزش و پرورش خلاصه می‌شد. او توانست با پشتکار و اراده بر مشکلات فائق آمده و راه پیشرفت و سعادت را به شایستگی طی کند.
شهید شهسواری و مبارزه علیه طاغوت
ایرج شهسواری مبارزه خود را در سنگر آموزش و پرورش متمرکز کرده بود. او با بیان حقایق به نسل نوجوان و جوان، آن‌ها را نسبت به جنایات رژیم پهلوی آگاه می‌ساخت و از آنان می‌خواست در برابر ظلم و ستم هرگز سکوت نکنند.
او در کشاندن صحنه مبارزات به مدارسی که در آن به تدریس مشغول بود نقش مؤثری داشت و در جریان انقلاب با کمک و همکاری سیدجواد شرافت به ارشاد و راهنمایی دانش‌آموزان و اهالی جنوب و جنوب غرب تهران می‌پرداخت.
ساواک که به فعالیت‌های مبارزاتی شهید شهسواری پی برده بود، چند بار خانه وی را تفتیش کرد اما از آن جا که او رعایت نکات لازم را به عمل می‌آورد، هرگز نتوانستند گزندی به او برسانند.
شهید شهسواری پس از پیروزی انقلاب اسلامی
با پیروزی انقلاب اسلامی وی هم چنان به امر خطیر تعلیم و تربیت ادامه داد و این بار با مناسب شدن فضا برای آموزش صحیح فرزندان ایران اسلامی ، همه همت خود را به کار گرفت.
شهید شهسواری با همکاری دوستانش انجمن اسلامی معلمان ایران را بنا نهاد و نقش مؤثری در سالم‌سازی و پاک‌سازی محیط وزارت آموزش و پرورش داشت.
در شهریور سال ۱۳۵۸ وارد کار اجرایی در سطح آموزش و پرورش شد و ابتدا به مدت چهار ماه مسئولیت معاونت آموزشی ناحیه ۱۲ آموزش و پرورش شهر تهران را عهده‌دار گردید. سپس در تاریخ ۲/۱۰/۱۳۵۸ به عنوان رئیس ناحیه ۱۳ آموزش و پرورش منصوب شد. در سال ۱۳۵۹ ه . ش دوره مدیریت در سازمان امور اداری و استخدامی را گذراند. وی در تاریخ ۸/۸/۱۳۵۹ از سوی شهید محمدعلی رجایی، نخست وزیر وقت به عنوان معاون اداری و مالی وزارت آموزش و پرورش منصوب شد و نقش مهمی را در بهبود ساختار نظام اداری و مالی این وزارت‌خانه ، منابع انسانی، رسیدگی به وضع معیشتی فرهنگیان و .... ایفا نمود.
وی یک بار هم از سوی شهید رجایی به عنوان وزیر آموزش و پرورش پیشنهاد شد اما بنی‌صدر با توجه به شناختی که از روحیه حزب‌اللهی شهید شهسواری داشت با این موضوع مخالفت کرد.
او در طول تصدی مسئولیت معاونت اداری و مالی وزارت آموزش و پرورش ، فوق‌العاده شغل معاونت را دریافت نکرد و به همین دلیل از سوی شهید باهنر تشویق شد. تلاش برای افزایش و بهبود امکانات مدارس و ارتقاء سطح همکاری این وزرات‌خانه با دیگر نهادهای انقلابی، از جمله کارهایی بود که در مدت تصدی این مسئولیت آن‌ها را انجام داد.
وی هم چنین به عضویت حزب جمهوری اسلامی درآمد و همکاری نزدیکی با این تشکیلات داشت.
شهید شهسواری عاشق خدمت به مردم و به ویژه نسل جوان بود و هفتم تیر سال ۱۳۶۰ در این راه به شهادت رسید و نام خود را برای همیشه جاودان تاریخ ساخت.
از شهید ایرج شهسواری یک فرزند به نام آمنه ( ۱۳۵۵) به یادگارمانده است.
ارتباط با جوانان ویژگی بارز شهید
با اندک تأمل در زندگی شهید شهسواری می‌توان به سادگی پی به این نکته برد که نوجوانان و جوانان در منظر او از جایگاه بالایی برخوردار بودند . او همه عمر خود را صرف تعلیم و تربیت نمود و حتی مبارزات علیه رژیم پهلوی را نیز در درون مدرسه و عمدتاً در قالب فعالیت‌های آموزشی متمرکز نمود.
او به خوبی دریافته بود که نسل جوان می‌تواند سرمنشاء بسیاری از تحولات در جامعه گردد. بنابراین با آنان ارتباط برقرار می‌کرد و با ارائه آموزش‌های صحیح آنان را از افتادن در دام‌های خطرناک نجات می‌بخشید و او فاصله میان خود وآینده‌سازان کشورمان را در قبل و بعد از انقلاب به کمترین میزان رسانده بود و با برقراری احساسات عاطفی و صمیمی میان خود و آنان ،اطلاعات و تجربیات خویش را به آن‌ها منتقل می‌کرد. وی نیازهای جوانان و زبان آنان را می‌شناخت و با کمال صداقت به اصلاح امور در میان آنان می‌پرداخت. شهید شهسواری همواره از واگذاری نقش‌های کلیدی در سطح وزارت آموزش و پرورش به جوانان ،استقبال می‌نمود.
او با شناختی که از فطرت پاک جوانان داشت ، به یاری آنان می‌شتافت و سعی می‌کرد روحیه استقلال طلبی ،آینده‌نگری ،خودسازی ، تحرک وشادابی و ... را در وجودشان تقویت کند.
ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی شهید
- دوست‌دار علم و دانش
- فداکار و با اخلاص
- پیشرو در نظام مشارکت‌پذیری
- روحیه انتقاد پذیری
- توجه به محرومان
- عدالت محوری از سجایای اخلاقی شهید شهسواری به حساب می‌آمد که توانسته بود آن‌ها را در درون خود پرورش دهد.
