همزمان با روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، نشستی علمی با همین موضوع بهمیزبانی مدرسه عالی علوم انسانی، حكمت وتاريخ جامعة المصطفی خراسان برگزار گردید.
به گزارش پایگاه خبریتحلیلی هابیلیان، در این برنامه که بهمیزبانی مدرسه عالی علوم انسانی، حكمت و تاريخ جامعة المصطفی خراسان و با مشارکت سازمان بسیج حقوقدانان خراسان رضوی و بنیاد هابیلیان برگزار شد، اساتید و چهرههای دانشگاهی از ایران و کشورهای انگلستان، لبنان، هند و افغانستان درباره حقوق بشر و کرامت انسانی از منظر اسلام و تباین آن با دیدگاه غربی بهصورت مجازی سخنرانی کردند.
در ابتدای این نشست، دکتر محمد باقر گرايلی، رئيس مدرسه عالی علوم انسانی، حكمت و تاريخ جامعة المصطفی خراسان، در جایگاه میزبان، ضمن قدردانی از سازمان بسیج حقوقدانان خراسان رضوی و بنیاد هابیلیان برای فراهمکردن زمینه برگزاری نشست، سخنانی را درباره تفاوت میان حقوق بشر اسلامی با حقوق بشر غربی بیان کرد.
این استاد دانشگاه مهترین منشأ تفاوت بین این دو نوع حقوق بشر را تفاوت در جهان بینی آنها عنوان و بیان کرد حقوق بشر سکولار بر مبنای حقوق طبیعی انسان شکل گرفته، درحالیکه مبنای حقوق بشر اسلامی وحی و دیدگاه الهی است.
دکتر محمد باقر گرايلی در توضیح تفاوت نگاه اسلام به کرامت انسانی با نگاه غرب، بیان کرد در حقوق بشر اسلامی کرامت انسان ذاتی است و چه قانون باشد و چه نباشد درحالیکه در حقوق بشر سکولارْ انسان از آزادی مطلق برخوردار و بهتعبیری وحشیِ محض است. وی نتیجه این نوع نگاه را حاکمشدن قانون جنگل بر روابط انسانی و توجیه هرگونه رفتار غیرانسانی از جمله همجنسگرایی اعلام کرد.
رئيس مدرسه عالی علوم انسانی، حكمت وتاريخ جامعة المصطفی خراسان در پایان عنوان کرد که امروزه موضوع حقوق بشربه عنوان یک سلاح و چاقوی دو لبه در اختیار کشورهای غربی قرار گرفته است در حالیکه حقوق بشر سکولار دارای اشکالات عدیده در حوزه مبانی و مصادیق میباشد.
در ادامه نشست، دکتر احمد فدوی، عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور و مسئول بسیج حقوقدانان خراسان رضوی، ضمن خیر مقدم به اساتید و چهرههای علمی حاضر در نشست مجازی، مطالبی را درخصوص مقایسه حقوق بشر اسلامی با حقوق بشر غربی مطرح کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به قدمت حقوق بشر اسلامی که به تاریخ شروع حکومت نبوی و هجرت پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم از مکه به مدینه باز میگردد، حقوق بشر غربی را موضوعی تازه در روابط انسانی توصیف کرد که قدمت آن نهایتاً به قرن هفده میلادی و مقارن با انقلاب کبیر فرانسه باز می گردد.
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور با اشاره به موضوعات حقوق بشری مانند عدالت، رفتارهای مساوی و دور از تبعیض، احترام به حقوق اقلیتها، حفظ کرامت انسانی، توجه به آزادی های منطبق با روح انسانی و غیره، عنوان کرد همه این موضوعات در نظام حقوق بشری اسلام بهطور کاملتر، دقیقتر، منطقیتر و منصفانهتر برای افراد انسانی فارغ از هر نوع رنگ، نژاد، مذهب، ملیت و طبقه اجتماعی خاص مطرح شده است.
در ادامه، سیدمحمدجواد هاشمینژاد، دبیر کل بنیاد هابیلیان و نماینده خانواده قربانیان ترور در کشور، با تشکر از اساتید و سخنرانان برای شرکت در نشست مجازی، سخنانی را درباره احقاق حقوق هفده هزار قربانی ترور در ایران بیان کرد.
دبیر کل بنیاد هابیلیان با اشاره به اهمیت بالای موضوع حقوق انسانها در اسلام فارغ از رنگ، نژاد و قومیت آنها و اهتمام این دین الهی به احقاق حقوق محرومین و طبقات فرودست جامعه، و از سوی مقابل سابقه تیره و تار دولتهای غربی در زمینه احترام به حقوق بشر، حتی حقوق شهروندان خود، از مصادره مفهوم حقوق بشر توسط غربیها ابراز تأسف نمود.
سیدمحمدجواد هاشمینژاد در بخش بعدی سخنان خود با بیان اینکه از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی هفده هزار نفر از شهروندان ایرانی به دست 35 گروهک تروریستی شهید شدهاند که این 35 گروهک به طور مستقیم یا غیر مستقیم تحت حمایت آمریکا قرار داشتهاند، از حضور فسادآلود آمریکا در منطقه انتقاد کرد.
نماینده خانوادههای قربانیان ترور در ایران همچنین با اشاره به ترور سرادر سلیمانی عنوان کرد که در دی ماه سال گذشته دولت آمریکا پردهپوشی را کنار گذاشت و خود رأسا دست به اقدام تروریستی زد و سردار سلیمانی را به شهادت رساند.
در ادامه نشست، دکتر احمد مؤمنی راد، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، نکاتی را درباره تفاوت ماهوی حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر غربی مطرح کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به تفاوت مبنایی نگاه اسلام و غرب به موضوع حقوق بشر، عنوان کرد حقوق بشر اسلامی بهلحاظ هدف قانونگذاری نیز از حقوق بشر غربی متباین است.
عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با تعریف مبنای حقوق به مثابه قدرتی که جامعه را ملزم به رعایت قوانین و حقوق میکند، از عقل، فطرت، مصلحتاندیشی، عرف و دولت بهعنوان برخی مبانی حقوق در مکاتب مختلف یاد کرد. وی مبنای حقوق در اسلام را اراده شارع توصیف و عنوان کرد که اسلام حق قانونگذاری را منحصر به خدا میداند؛ زیرا خدا عالم و حکیم است و انسان مخلوق و محدود و این موجود محدود برای رسیدن به مطلوب ناگزیر از استفاده از عقل و حی است.
دکتر احمد مؤمنی راد با اشاره به نظم، امنیت، آزادی، برابری، رفاه و عدالت به مثابه اهداف قانونگذاری در مکاتب بشری و جایگاه رفیع تمامی این مفاهیم نزد اسلام، هدف مدنظر اسلام از وضع قوانین را تعالی انسانی توصیف و عنوان کرد از نظر اسلام انسان باید از نظم، امنیت، رفاه و غیره باید استفاده کند تا به رشد و کمال و تعالی یا عبارتی به مقام خلیفةاللهی و به نقطه ای برسد که از فرشتگان نیز برتر شود.
در ادامه نشست، دکتر هیبتالله نژندیمنش، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، نکاتی را درباره استفاده ابزاری دولتهای غربی از مقوله حقوق بشر بیان کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به استفاده ابزاری دولتهای غربی از حقوق بشر برای سلطه بر ملت ها، عنوان کرد دولتهای غربی در هر زمان به اقتضای داشتههای خود و نیاز ملتها برای گستره سلطه خویش به منظور تملک داشته های ملت ها تلاش کردهاند. به اعتقاد وی، «حقوق بشر» مهمترین و موثرترین ابزار غرب برای اعمال سلطه بر ملتها و استعمار و استثمار آنها بوده است و برای این که این ادعا ثابت شود، کافیست که به ارزیابی صداقت دولتهای غربی در پایبندی حقوق بشر و قضاوت آنها نسبت به عملکرد کشورها یا گروه های دیگر در حوزه حقوق بشر پرداخته شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با مقایسه قوانین و عملکرد حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران با برخی از کشورهای منطقه خلیج فارس، بیان کرد که از نظر کشورهای غربی بهترین مدافع حقوق بشر، گروه یا کشوری است که زمینه را برای تامین منافع آنها فراهم کند.
دکتر نژندیمنش گروهک منافقین را یکی از مصادیق دوگانهانگاری دولتهای غربی در زمینه حقوق بشر توصیف کرد. وی با اشاره به گزارش متعدد مراکز بینالمللی ازجمله دیدبان حقوق بشر درباره سوابق تیره و تار منافقین در نقض حقوق اعضای خود و دیگر افراد جامعه، منافقین را گروهکی توصیف کرد که بیشتر از هر گروه دیگری مرتکب نقض حقوق بشر شده است، با اینحال بهدلیل مزدوری برای دولتهای غربی از لیست تروریستی آنها خارج شده است.
در بخش بعدی نشستْ پروفسور سیدعلی محمد نقوی، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه علیگر هندوستان سخنانی را درباره منشأ جنبش حقوق بشر و موضعگیری مطلوب درقبال جنبشها و مفاهیم غربی مطرح کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به دگردیسی جنبشهای حقوق بشر و جهانیشدن پس از پایان جنگ سرد و پایان استیلای ناسیونالیسم برعرصه سیاست عملی، جنبش حقوق بشر را آخرین میخ بر تابوت حاکمیت مطلق دولت های ملی و پایانی بر ناسیونالیسم یا نظریه حاکم برعرصه سیاست عملی تا اواسط قرن بیستم توصیف کرد که بر مبنای آن حقوق بشر فقط در چارچوب حکومتهای جداگانه و مستقل میتوانست تحقق یابد و حقوق و قوانین بینالمللی صرفاً روابط میان دولتها را در بر میگرفت.
رئیس دانشکده الهیات دانشگاه علیگر هندوستان، با اشاره به این که روش صحیح برخورد با نظریههای فکری و پدیدههای فرهنگی، ارزیابی دقیق آنها و سپس محکزدن براساس مبانی اسلامی است، بیان کرد صرف اینکه جنبشهایی مانند ناسیونالیسم، حقوق بشر و جهانیشدن از غرب نشأتگرفتهاند یا تحت هدایت حکومت آمریکا و ملهم از انگیزه های سیاسی هستند، نباید موجب شود مسلمانان به مخالفت چشمبسته با آنها برآیند.
پروفسور نقویْ ناسیونالیسم و همچنین نظریه تصادم تمدنهای هانتینگتون را مخالف مبانی اسلامی میداند و آنها رد میکند؛ هرچند درخصوص جنبش حقوق بشر، قائل به هماهنگی آن با مبانی اسلامی است. وی ازجمله مهمترین مبانی مشترک میان حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر غربی را اصل کرامت انسان؛ اصل حفظ عدالت و اصل وظیفه امر به معروف و نهی از منکر معرفی میکند.
در ادامه نشست، جعفر قندوزی، معاون جنبش اخوت اسلامی افغانستان سخنانی را درباره مبانی حقوق بشر در اسلام و مقایسه با مبانی حقوق بشر غربی مطرح کرد.
این فعال تقریبی با مقایسه میان حقوق بشر از دیدگاه اسلام و حقوق بشر جهانی، اساس و مبنای حقوق بشر در دیدگاه اسلامی را خدامحوری و توحید معرفی کرد؛ درحالیکه حقوق بشر جهانی برمبنای چشمانداز انسانمحوری تدوین شده است.
عضو شورای علمای شیعه افغانستان درخصوص اعلامیه جهانی حقوق بشر با اشاره به نکات مثبت در آن، بیان کرد وجود این نکات ارزنده بهمعنای تأیید همه محتویات آن نیست. وی نقد اعلامیه جهانی حقوق، مهمترین نکته مغفولعنه در آن را احترام به ادیان الهی معرفی کرد.
در بخش بعدی، دکتر سیدمحمدرضا مرندی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، درباره حاکمیت مردم در اندیشه سیاسی غرب و اسلام مطالبی را بیان کرد. وی با دستهبندی حقوق بشر به دو نوع حقوق بشر خصوصی و حقوق بشر عمومی، دموکراسی یا همان مردم سالاری را مربوط به دسته حقوق بشر عمومی معرفی کرد.
این استاد دانشگاه حقوق بشر غربی را که در قالب منشور حقوق بشر سازمان ملل متحد متبلور شده، تماماً منبعث از مبانی لیبرالیسم کلاسیک و تا حدی مدرن توصیف کرد. وی یکی از مبانی اصلی لیبرالیسم را اومانیسم یا انسانمحوری عنوان کرد که به معنای قراردادن انسان در رأس همه حقیقتها و ارزشها ازجمله دین و خداست.
سخنران پایانی این نشست سیدعلیعباس الموسوی، عضو هیأت علمی دانشگاه المصطفی شعبه لبنان، بود که درباره ثابت یا سیال و متغیربودن مقوله حقوق مطالبی را بیان کرد.
