3. چرا دانشگاه ؟
برای برگزاری میتینگ ، میدان آزادی از نظر حفاظتی مردود بود ، زیرا پیش بینی می شد که در مراسم شاهد درگیری هایی غیر قابل کنترل خواهند بود . احمدآباد به علت دوری و محدودیت سهم بنزین اتومبیل ها و ظاهراً تخریب کشت ، مورد قبول واقع نشد و امجدیه نیز به سبب تنگی جا و سابقه بدی که برای منافقین باقی مانده بود و نزدیکی امجدیه با لانه جاسوسی و این که در لانه جاسوسی گروهی حزب اللهی و پاسداران همیشه مستقر بودند ، نیز موافق طبع دفتر نبود .
سرانجام پس از چند جلسه ای که دفتر با گروه هماهنگی و نماینده گروه ها تشکیل دادند ، برگزاری مراسم در دانشگاه بدواً مورد تصویب دفتر واقع شد و این نظر به وسیله تقوی به کمیته انتظامی که در شهربانی قرار داشت ابلاغ و به اطلاع دیگر مأمورین انتظامی رسانده شد .
یکی از مأمورین دفتر می گوید :
" قبل از چهارده اسفند جلسات فشرده ای با حضور تمام نمایندگان گروهک ها در دفتر به سرپرستی تقوی و مسعودی تشکیل می شد که سلامتیان ، کشاورز ، صدر ، غضنفرپور ، مهندس پسندیده ، شاه حسینی ، نایب حسینی ، سعید سنجابی ، دکتر جمشیدی ، معتمدی ، مهندس نیکو ، فرامرزی ، از اعضای لایتغیر آن جلسات بودند و اغلب افشار و شمس آل احمد نیز در این جلسات شرکت می کردند .
در جلسه نهایی ، دستور جلسه ، طرح سخنرانی بنی صدر بود که می باید از مصدق دفاع کند . درباره محل برگزاری مراسم اختلاف نظر زیاد بود ، در مورد احمدآباد عقیده عموم بر این بود که جمعیت چندانی شرکت نخواهند کرد . عده ای نظر دادند که میدان آزادی بهتر است ، هر کدام در این باب دلائلی داشتند .
مسعودی گفت نظر دفتر این است که اولاً در میدان آزادی نمی توان حفاظت برقرار کرد و در احمدآباد هم کشاورزان صدمه می بینند ، در ضمن وضع بنزین خوب نیست ، مردم نمی توانند شرکت کنند و پیشنهاد کرد مراسم در دانشگاه باشد . حاضرین هم قبول کردند ، ولی دکتر جمشیدی گفت : سر قبر مصدق (شگون) و شکوه بهترین دارد و در این موقعیت و در نظام جمهوری ، مصدق این حق را دارد که سالی یک بار سر قبر او بروند .
سخنرانی چهار نماینده در امجدیه و اتفاقاتی که رخ داد ، دفتر را در انتخاب دانشگاه مصمم تر نمود . یک بار مسعودی به من گفت اینها این کار را کردند که عنان و اختیار در دست خودشان باشد و بتوانند کنترل کنند و قصد دارند سخنرانی بنی صدر را هم به امجدیه ببرند ، ولی ما تسلیم نمی شویم و باید در همان دانشگاه باشد و برای این که دیگران در عمل انجام شده قرار گیرند ، دفتر اعلامیه ای منتشر نمود که بنی صدر در دانشگاه سخنرانی خواهد نمود .
قرار شد روز یکشنبه قبل از چهارده اسفند نیز جلسه ای داشته باشیم . آن روز هم آقایان جمع بودند . شانه چی پرسید : بالاخره معلوم شد مراسم کجا خواهد بود ؟ مسعودی گفت : دانشگاه . شانه چی گفت : خوبه ، خیلی خوبه ، زیرا در دانشگاه همه مخالفین شرکت می کنند ، ولی امجدیه نمی آمدند . بعد از ناهار باز قرار جلسه را گذاشتیم . بعدازظهر من و دکتر جمشیدی ، مسعودی و طائفی آمدیم به دفتر مهندس گلسرخی ، اختلافات جزئی که وجود داشت مطرح شد و فیصله یافت .
مسعودی گفت فردا دوشنبه صبح همه نمایندگان احزاب جهت تصمیم گیری نهایی درباره چهارده اسفند در اینجا جمع خواهند شد . من دوشنبه صبح رفتم دفتر دیدم عباس رادنیا ، شاه حسینی ، شانه چی ، نایب حسینی ، گلکار ، فرامرزی و چند نفر دیگر که نام آنها را نمی دانستیم جمع اند . مسعودی به من گفت شما بروید به دفترتان ، بعدازظهر از ایشان سؤال کردم که نتیجه چی شد ؟ گفت قرار شد همه احزاب مخالف شرکت کنند ."
بالاخره دفتر با یک اعلام چند سطری در روزنامه های عصر تهران ، مردم را از قصد برگزاری مراسم در دانشگاه آگاه کرد . متن اعلامیه به این شرح بود :
بسمه تعالی
« الذین یؤفون بعهد الله و لا ینقضون المیثاق »
آنها که به عهد خود با خدا وفادار می مانند و پیمان نمی شکنند .
" با درود به همه شهیدان و رهروان راه حق پیرو اطلاعیه قبلی برگزاری مراسم روز پنجشنبه چهارده اسفند 1359 را به مناسبت سالروز وفات دکتر محمد مصدق یکی از بنیانگذاران مبارزات ضد استعماری در شرق ، به اطلاع مردم آزاد ایران می رساند برنامه رسمی از ساعت 3بعدازظهر در محل دانشگاه تهران شروع و طی آن ریاست جمهور و فرمانده کل قوا با مردم سخن خواهند گفت .
از هم وطنان آگاه و هوشیار انتظار دارد که با نظمی انقلابی در برگزاری هر چه بهتر این مراسم با مأموران انتظامی همکاری نموده و ضمن توجه به اطلاعیه ها و مقررات مخصوص راهنمایی و رانندگی در این روز از حمل هر نوع پلاکارد و پوستر به داخل محوطه دانشگاه خودداری فرمایند .
توفیق همه رهروان راستین حق را در تحقق آرمان های انقلاب اسلامی آرزومندیم ."
سرهنگ لاهوتی معاون اداری پلیس تهران می گوید :
" در جلسه مقدماتی کمیسیون انتظامی که از طرف دفتر ریاست جمهوری تشکیل شده بود ، من پیشنهاد کردم مراسم در امجدیه انجام گیرد ، زیرا برای حفظ انتظامات و حفاظت مناسبتر است و مأمورین کنترل بیشتری به اوضاع دارند . ولی نمایندگان دفتر از پذیرش استدلال من خودداری کردند ."
سرهنگ سید ابراهیم حجازی رئیس پلیس وقت می گوید :
" من اصرار داشتم که محل برگزاری مراسم امجدیه باشد ، نمایندگان اداره دوم ، دژبانی ، نمایندگان اداره مشاوره و بررسی شهربانی نیز نظر مرا تأیید کردند ، ولی نمایندگان دفتر مصراً خواستار برگزاری مراسم در دانشگاه بودند ."
4. گروههایی که در مراسم چهارده اسفند شرکت داشتند .
1.گروه هایی که به سبب همفکری و توافق سیاسی با بنی صدر در این مراسم شرکت کرده بودند شامل : دفتر همکاری ، دفتر بنی صدر ، گارد ، جاما ، جبهه ملی ، لیبرال ها از گروه های مختلف .
2.گروه های ضد امام ، ضد روحانیت و ضد ولایت فقیه ، گروه های شبه انقلابی دیروز که به علت وجود برخی نامهربانی ها و اختلافات اکنون به جرگه طرفداران بنی صدر پیوسته بودند مانند گروه های طرفداران مدنی ، قطب زاده ، سیه جامگان ، فروهر ، شریعتمداری و غیره .
3.گروه سومی نیز در مراسم حضور یافتند که عبارت بودند از : حزب اللهی ها در فرق گوناگون ، فداییان اسلام ، پاسداران و اعضای نهادهای انقلابی .
4.گروه هایی که در ظاهر به طرفداری از بنی صدر و در باطن جهت دریافت و توفیق پاره ای مقاصد سیاسی و ایجاد بلوا و آشوب و بهم زدن هر چه بیشتر جو سیاسی مملکت شرکت نموده بودند مانند : منافقین و ملیشیا ، رنجبران ، پیشگام ، پیکار ، اتحادیه کمونیست ها و توفان و فدائیان اقلیت ، راه کارگر ، فدائیان اقلیت .
شرکت برخی از گروه ها در چهارده اسفند آنچنان اتهام برانگیز بود که بعد از واقعه بنی صدر اعوان و انصارش ناگزیر از کتمان آن شدند و در سیزده اسفند ، روزنامه انقلاب اسلامی در اعلامیه ای چند خطی فقط به شرکت چند گروه به خیال خودشان وجیه اشاره کردند که عین آن در اینجا نقل می گردد :
" شرکت احزاب و گروه های مختلف در مراسم بزرگداشت مصدق
برای شرکت در مراسمی که به مناسبت چهارده اسفند سالروز درگذشت دکتر محمد مصدق که روز پنجشنبه در دانشگاه تهران برگزار می گردد تا به حال سازمان و گروه های متعددی طی بیانیه های جداگانه آمادگی خود را برای شرکت در این مراسم بزرگداشت اعلام نموده اند که از جمله این گروه ها : جاما ، نهضت آزادی ایران ، حزب ملت ایران ، سازمان مجاهدین خلق ایران ، انجمن تعاون هنر مردمی ایران ، جمعیت ملی استادان دانشگاه های ایران برای شرکت در این مراسم اعلام آمادگی نموده اند . "
غائله چهاردهم اسفند۱۳۵۹(64)
