جنایات منافقین آنقدر وسعت دارد که به جرئت میتوان اذعان کرد سینمای ایران طی چهار دهه فعالیت سینمایی روا بود برای روایت گوشهای از حقایق آن سنگتمام میگذاشت. نمونههایی مانند «اتاقک گلی» را میتوان کوششی دانست که تلاش دارد بر پرونده سیاه منافقین نور بتاباند.
از حدود ۷ هزار فیلم اکران شده طی این چهار دهه، سهم سینما با رویکرد روشنگری علیه جنایتهای گروهک منافقین عددی حدود ۱۵ اثر است که خود گواهی مبنی بر کمکاری این هنر گسترده و وسیع پیرامون فعالیتها و جنایات این گروهک تروریستی است، اما امسال و در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر اتاقک گلی به کارگردانی محمد عسگری محصول مشترک بنیاد فرهنگی روایت فتح، بنیاد شهید و موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نگاهی ویژه به این گروهک دارد و عملیات مرصاد را دستمایه خود قرار داده است.
عسگری از جمله کارگردانان فیلم اولی جشنواره فیلم فجر است. وی پیش از این دستیاری فیلمسازان مطرح سینمای ایران، چون مجید مجیدی و رضا میرکریمی را در کارنامه خود داشته است.
اتاقک گلی روایت یک شکست
اتاقک گلی، روایتی از عملیات شکست خورده فروغ جاویدان است که قرار بود سه روزه تهران فتح شود که لشکر خائنان و منافقان در همان ابتدای کار در شهرهای مرزی زمینگیر شدند و با شکست مفتضحانه فرار را به قرار ترجیح دادند، اما این فیلم از زاویه متفاوت به این واقعه نگاه کرده است. داستان در محدوده روستای شیان از توابع استان کرمانشاه میگذرد، روستایی که با محاصره از سوی منافقین همگی اهالی به اتاقک گلی قالیبافی پناه بردند و در نهایت گروهی از سپاهیان محمد رسولالله با تمام سختیها به این اتاقک نفوذ و خود را سپر اهالی روستا کردند.
تهیهکنندهای که خود شاهد ماجراست
از جمله نکات قابل توجه فیلم اینکه داود صبوری، تهیهکننده کار اولی این فیلم نیز خود جزو نیروهایی بود که در آن واقعه حضور داشت. تمامی صحنههای خلق شده بهصورت کاملاً واقعی تصویربرداری شده است، اما در این بین روایت عاشقانه شاهو با بازی درخشان تورج الوند و خزال دختر کردی که شیرینیخورده شاهوست با بازی آناهیتا افشار رنگ دراماتیکی به این فیلم بخشیده است. از طرفی حضور برخی از بازیگران تئاتری باسابقه، چون تینو صالحی، سعید دشتی، سعید زارعی و مسعود شامی نیز گروه بازیگران فیلم را از لحاظ تکنیکی و فنی بسیار بالا برده است.
پردهبرداری از جنایات منافقین
اتاقک گلی را میتوان یکی از معدود آثاری دانست که با رویکرد جمعی به جنایات منافقین در سینمای ایران پرداخته است، اما به این نکته نیز میتوان اذعان کرد که طی برپایی ۴۰ دوره جشنواره فیلم فجر تنها دو فیلم در حالی سیمرغ بهترین فیلم جشنواره را از آن خود کردند که سازندگانشان در تجربه اول به این سیمرغ مهم جشنواره دست پیدا کردند. هادی حجازیفر با فیلم «موقعیت مهدی» و محمدحسین مهدویان با «ماجرای نیمروز» که هر دو فیلمی با مضمون انقلاب و دفاع مقدس بوده و از همینرو میتوان امیدوار بود که اتاقک گلی در کنار محتوا و مضمون مهم و حساسش با ساخت عالی و درخشان یکی از گزینههای دریافت سیمرغهای جشنواره چهل و یکم باشد و عسگری بهعنوان سومین فیلمساز با فیلم اولش به این مهم دست پیدا کند.
از طرفی بازنمایی بخشی از عملیات مرصاد یکی از ویژگیهای برتر محتوایی در اتاقک گلی است که در سینمای ایران کمتر بدان پرداخته شده است. صبوری، تهیهکننده این فیلم در خصوص این بازنمایی و با اشاره به چرایی و چگونگی آن در گفتوگویی عنوان کرده بود: «تجهیزاتی که منافقین در این عملیات داشتند، تجهیزاتی بسیار خاص بود که امروز پیدا کردن نمونه آنها خیلی سخت است. بخش عمدهای از این تجهیزات همان زمان منهدم شد. تنها حالت بازنمایی این تجهیزات در یک فیلم سینمایی این است که بودجه بسیاری در اختیار داشته باشید و آنها را در قالب ویژوال و جلوههای ویژه به تصویر درآورید. اطلاعات مربوط به این عملیات امروز در فضای مجازی وجود دارد و مردم میتوانند به مستندات آن مراجعه کنند. یک مسیر ۱۰۵ کیلومتری را مملو از ادوات نظامی کرده بودند. ما هر چقدر هم تجهیزات در فیلم جمع کنیم باز نمیتوانیم این حجم از ادوات را نمایش دهیم و این را نه تنها میتوان یکی از ویژگیهای منحصربهفرد بودن اتاقک گلی ذکر کرد که در حوزه سینمای دفاع مقدس نیز باید آن را ویژه و خاص دانست.»
اعتماد نهادها و ارگانها به فیلمسازان نسل جدید برای تولید چنین آثاری نیز میتواند بهنوعی سرمشق و سرلوحه قرار گیرد. بنیاد فرهنگی روایت فتح و بنیاد شهید با اعتماد به یک تهیهکننده و کارگردان کار اولی و خروجی، چون اتاقک گلی میتواند سایر نهادها و دستگاههای فرهنگی را نیز مجاب کند که به جای سرمایهگذاری روی نامها و افراد سرشناس از هنرمندان مستعد و کاربلد جوان استفاده کنند تا آثاری متمایز در سینمای ایران تولید شود.