سالروز پذیرش قطعنامه 598 و پایان جنگ میان ایران و عراق در حالی فرارسیده است که ایران بار دیگر در برابر یک هجمه بین‌المللی ایستاده است. درست مانند سال های نخست پیروزی انقلاب که از برخی همسایگان گرفته تا کشورهای غربی و شرقی، همه علیه ایران متحد شده بودند.
با این وجود یک تفاوت مهم وجود دارد و آن اینکه برخلاف آن سالها که دشمن بدون هیچ تردیدی به ایران حمله نظامی کرد، این بار دشمن با احتیاط به ایران نزدیک شده و ریسک حمله نظامی را نمی پذیرد. این پرهیز از جنگ چنان است که حتی برخی رسانه ها به شوخی، لقب «خرگوش» به ترامپ داده و می گویند که او از ایران می ترسد.
دلیل این ترس، دست برتر ایران در قدرت نظامی و قاطعیت در دفاع از مرزهای ایران است. آنها که سالهاست می گفتند چرا ایران وارد آشتی با آمریکا و متحدانش نمی شود و چرا با غرب وارد رقابت می شود، اکنون به پاسخ خود رسیده اند. اگر ایران موقعیت برتر در مسائل نظامی را نداشت، اگر ایران توان دفاع از مرزهای خود و دفاع از ملتهای مظلوم منطقه را نداشت، اگر ایران همه برنامه های دفاع و هسته ای خود را تعطیل کرده بود و هزار و یک اما و اگر دیگر، آن وقت چرا باید آمریکا در حمله به ایران تردید می کرد و چرا نباید نسخه ایران را درهم می پیچید تا نشان دهد یک کشور نمی تواند به تنهایی روی پای خود بایستد و پیروز شود.
تجربه قطعنامه 598 و برجام نشان می دهد که چون در اولی اراده ای برای نبرد بود، در نهایت به نتیجه رسید و اما چون دومی بر پای نوعی نگاه مثبت به طرف مقابل بنا شده بود، پاسخ نگرفت. ایران در هر دو تجربه، پای تعهدش ایستاد اما طرف مقابل که در ماجرای قطعنامه عراق بود، از ترس واکنش ایران تا پایان به قطعنامه وفادار ماند و اما در برجام چون میزانی از نرمش را طرف مقابل احساس کرد، به این نتیجه رسید که هنوز می تواند از کشورمان امتیازات بیشتری بگیرد.
یک تجربه دیگر که در مقایسه این دو تجربه تاریخی وجود دارد، در ارتباط با تروریست هاست. در همان روزهایی که قعنامه 598 می رفت که نهایی شود، تروریست های منافق به مرزهای ایران رسیده و سعی کردند تا با یک حمله به زعم خود غافلگیر کننده، تا تهران پیش بروند. البته آنها خود، غافلگیر شده و ناکام ماندند اما نکته جالب این است که در توافق برجام نیز درست در روزهای مذاکره و ماه های بعد، داعش با حملات خود می خواست الگویی مشابه را پیاده سازی کند که البته بازهم نتوانست.
این نشان می دهد که دشمن، هرگاه می خواهد مذاکره ای را پیش ببرد و توافقی را به دست بیاورد، همزمان از تروریست ها به عنوان اهرم فشار نهایی استفاده می کند. در واقع تروریست ها می آیند تا فضا را برای امتیازدهی نهایی آماده کنند و کشوری می تواند در هر نوع مذاکره ای پیروز شود که قدرت مهار این تروریست ها را داشته باشد.
در شرایط کنونی کشور که آمریکایی ها دوباره به ایران فشار می آورند تا پای میز مذاکره بنشیند، باز هم بساط شکل گیری گروه های تروریستی جدید فراهم شده است. در سوریه آمریکا توافقاتی را پیش می برد و در افغانستان و عراق هم تروریست ها را تجهیز می کند. بنابراین ایران علاوه بر این فشارها، باید با دقت، موضوع صف آرایی تروریست ها را رصد کند چراکه تلاش آمریکا و متحدانش برای گفتگو با ایران معمولا بدون فشار تروریستی نیست و در این مقطع زمانی نیز باید منتظر عرض اندام تروریست ها در این سو و آن سو بود.
به هرحال تاریخ به اشکال مختلف تکرار شده و کشوری جلوی تکرار اشتباهات را می گیرد که بتواند از درس های گذشته اش به خوبی استفاده کند. قطعنامه 598 یک تجربه تاریخی برای ماست. چنانکه توافق هسته ای با 1+5 هم یک تجربه کم نظیر بود. بنابراین برای آنکه در آینده زیان کمتری در این دست توافقات ببینیم، بهتر است که با دقت شرایط هر مذاکره و توافق را بررسی کرده و مانع از غافلگیری از سوی طرف مقابل شویم.
نکته مهم آن است که به یاد داشته باشیم، همواره قاعده دست برتر، شکل دهنده به نوع مذاکره و توافقی است و تا وقتی این دست برتر حاصل نشده باشد، زمان برای گفتگو مناسب نیست.
