بااینکه اقدام تروریستی داعش در شیراز با محکومیت سازمان ملل متحد و بسیاری از کشورهای جهان همراه بوداما کشورهای مطرح غرب گویی چشم خود را به این موضوع بستند و حتی با وجود آنکه بلافاصله داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفت، اما واکنش درخورتوجهی را از خود نشان ندادند. این امر نشاندهنده طبقه بندی تروریسم به خوب و بد یا مفید و مضر در ذهن دولت های غربی است.
تحولات دهه های اخیر البته یک امر را به ملت های جهان اثبات کرده و آن هم وجود معیارهای متناقض و دوگانه از سوی سردمداران غربی تقریبا در قبال همه تحولات جهانی است. می توان ادعا کرد که دولت های اروپایی و آمریکا برای هر موضوعی از حقوق بشر تا دفاع از مظلوم و تروریسم همیشه استانداردهای دوگانه ای را اعمال کرده اند و به طور کلی هر اتفاقی را تنها از دریچه منافع مادی و سیاسی خود تفسیر و تبلیغ می کنند.
***تناقض رفتاری و سیاسی غرب
اگر حادثه ای برای یکی از شهروندان اروپایی و آمریکایی در هر نقطه دیگری از جهان رخ بدهد این دولت ها با همه دستگاه های سیاسی، تبلیغاتی و رسانه ای خود فریاد می زنند که حقوق اتباع شان نادیده گرفته شده و کم کاری دولت ها یا وجود رویکردهای افراطی موجب بروز تروریسم شده است. اما حتی وقوع بزرگترین جنایت ها در دیگر مناطق به ویژه در کشورهایی غیر از شرکای غرب، نه تنها واکنش آن ها را بر نمی انگیزد بلکه غربی ها برای حفظ منافع خود رویکردی را در پیش می گیرند تا طرفی را که بیشتر به رویکرد لیبرالی غرب سود می رساند تایید و تطهیر کنند.
نمونه بارز این رویکرد دوگانه که به مدت چنددهه برای مردم جهان آشکار شده است موضوع حمایت از رژیم صهیونیستی و تشدید فشارها بر مردم فلسطین برای مشروع سازی اشغال گری و کشتار بوده است. این دیدگاه دوگانه حتی در قبال شهروندان کشورهای غربی هم صدق می کند. اگر روزی یکی از شهروندان غرب به وسیله متحدان هژمونی جهانی و در راستای منافع استعماری کشته شود گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است اما در طرف مقابل وقتی یک شهروند آن ها باوجود اتهام های واضح و مبرهن بازداشت یا توبیخ شود بلوا ایجاد می کنند و با استفاده از همه اهرم های فشار اقتصادی، دیپلماتیک و سیاسی خود را تبرعه کنند.
به عنوان نمونه چند ماه قبل سربازان رژیم صهیونیستی «شیرین ابوعاقله» شهروند آمریکایی و خبرنگار شبکه تلویزیونی الجزیره قطر را به صورت عامدانه و با تیر مستقیم هدف قرار دادند. از آنجاکه صهیونیسم، تحولات جهانی و حتی بسیاری از بخش های کاخ سفید را در کنترل دارد، واکنش خاصی از سوی دولت های غربی دیده نشد و حتی بسیاری از دولتمردان و رسانه های جریان ساز غربی از محکوم کردن موضوع سر باز زدند اما در طرف مقابل وقتی یک جاسوس غربی در کشوری همچون ایران یا هر نقطه دیگر دستگیر می شود و انواع شواهد و اعترافات برای اثبات جرایم وی ارائه می گردد، همین دستگاه های تبلیغاتی برای پاک کردن مساله یا به حاشیه بردن موضوع هر اقدامی را انجام می دهند و حتی روند قضایی کشورها را غیرقانونی می شمارند.
نمونه دیگر از رفتار دوگانه غرب که به نوعی به ماهیت اصلی سیاست های آن ها تبدیل شده است را در ماه های اخیر پس از وقوع جنگ اوکراین شاهد بودیم. تا پیش از آن همه دولت های غربی و مسئولان نهادها و فدراسیون های ورزشی جهان به صورت رسمی بر غیرسیاسی بودن ورزش تاکید داشتند و بارها جمهوری اسلامی ایران و دیگر ورزشکاران اسلامی را به خاطر حاضر نشدن برای مبارزه با اتباع رژیم صهیونیستی محکوم و محروم کرده اند. اما در یک چرخش کاملا آشکار به طور تقریبی ورزشکاران روس را به دلیل وقوع جنگ با اوکراین و یا به عبارتی درگیری روسیه با ناتو از همه میادین ورزشی از جام جهانی فوتبال تا دیگر مسابقات بین المللی محروم کردند.
این در حالی است که آن ها هیچ توجیهی را برای این سیاست متناقض خود ارائه نمی دهند. آن ها رفتار روسیه را تجاوز تعبیر می کنند اما همیشه چشم خود را نسبت به سیاست رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی ها یا تجاوز چندساله عربستان سعودی به یمن می بندند.
***استاندارد دوگانه در مقابل اقدامات تروریستی
از دیگر نمودهای معیار دوگانه غرب، تناقض در مساله تروریسم تجلی دارد.در حادثه ای که چند روز قبل از سوی عمّال داعش در حرم شاهچراغ شیراز رخ داد، دهها زن، کودک و بزرگسال در یک مکان روحانی و غیرنظامی به خاک و خون کشیده شدند. با وجودی که داعش مسئولیت انجام این حمله تروریستی را پذیرفت اما غیر از تعداد معدودی از کشورها هیچ یک از دولت های همیشه مدعی اروپا و آمریکا موضع محکمی را در قبال آن اتخاذ نکردند. تنها برخی رسانه های این کشورها به بازتاب پوشش رسانه ای داخل از موضوع پرداختند.
این اتفاق را با اقدامات چند سال قبل داعش در اروپا و واکنش غربی ها به آن مقایسه کنید. در آن زمان برای کشته شدن یا زیرگرفتن چند نفر با خودرو چنان بازی رسانه ای و دیپلماتیکی راه اندازی می شد تا همه کشورها به موضعگیری درقبال این اقدامات وگروه داعش (که ساخته و پرداخته ایالات متحده است) بپردازند. همین کار سنگین رسانه ای بود که باعث شد آمریکا برای مشروعیت بخشی به تداوم تجاوزات و اشغالگری های خود ائتلافی را علیه تروریسم داعش ایجاد کند که در ظاهر از ده ها کشور تشکیل شده بود.
مشابه این تناقض را در رفتار پاریس و واشنگتن در قبال منافقین نیز شاهد هستیم. این گروه تروریستی چند سال قبل به سرعت از فهرست تروریستی آمریکا خارج شد و اکنون همایش ها و تظاهرات گوناگون سالانه ای را با حمایت دولت های غربی برگزار می کند. گذشته از حمایت مالی و امنیتی از این گروه تروریستی، برخی مقام های ارشد و ضدایرانی دولت آمریکا هم به صورت آشکار به حمایت از گروهی که مسئول ترور شهادت ده ها هزار ایرانی ادامه می دهند.
آشکارترین شکل مواجهه غرب با تروریسم را هم در نحوه شهادت سردار قاسم سلیمانی شاهد بودیم. دولت ترامپ در اقدامی کاملا تروریستی نماینده رسمی جمهوری اسلامی ایران و میهمان دولت عراق را شبانه در فرودگاه بغداد به شهادت رساند. جالب اینجاست که بسیاری از دولت های غربی در قبال این اقدام واشنگتن علیه سردار ایرانیِ نابودکننده داعش سکوت کردند. در مقابل رسانه های آمریکایی اکنون حتی تکرار نام این شهید و استفاده از عکس وی را در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به بهانه گسترش خشونت محدود می کنند.
***یک پدیده با دو معنی
در حالی که تروریسم به معنای «تهدید، ارعاب و گرفتن جان انسان های بیگناه به قصد تحمیل نظر و رسیدن به مقاصد شخصی یا گروهی خاص» اطلاق می شود اما در واقعیت استانداردهای متفاوت غرب به این پدیده هم در کنار مفاهیمی همچون حقوق بشر،آزادی بیان و... دو معنای مختلف بخشیده است.وقتی پیامداتفاقی به منافع غرب ارتباط پیدا میکند، این تعاریف به گونه ای دیگر ارائه می شوند ولی هنگامی که برای دیگر کشورهای مقابل غرب مطرح می شود، شکلی به شدت سختگیرانه از آن بیان می شود.
واضح است که اکنون منافع غرب و سپس امنیت داخلی و شهروندان آن خط مبهم تعریف تروریسم را در دیدگاه غرب تعیین می کنند. تروریست هایی که دور از مرزهای حامیان خود فعالیت کنند، نه تنها محکوم نمی شوند، بلکه از جانب آن ها حمایت هم می شوند.
واقعیت این است که غرب هیچگاه سعی و برنامه نداشته است تا ریشه های تروریسم را هدف بگیرد. غرب به جای تمرکز بر حذف تفکر افراطی و خشونت طلبی همیشه در زمینه بهره برداری بیشتر از این پدیده سیّال گام برداشته است. غرب در تحولات یک ماهه اخیر در کشورمان نیز از طریق رسانه های رسمی، شبکه های اجتماعی و بسیاری از ابزارهای تبلیغی خود به صورت آشکار گسترش خشونت، کشتار و ترور را به عده ای آشوب گر آموزش داده است اما در همین رسانه ها حتی از ذکر نام قربانیان ترور و یا اطلاع رسانی در زمینه جنایت اخیر داعش در شیراز جلوگیری می شود.
«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چندی قبل در مصاحبه با نشریه اسپانیایی «ال‌پائیس» در قبال موضعگیری های متفاوت اتحادیه اروپا اذعان کرد اگرچه غرب اغلب بابت اتخاذ استانداردهای دوگانه مورد انتقاد قرار می گیرد اما سیاست های بین المللی تا حد زیادی به اعمال استانداردهای دوگانه مربوط است. وی تصریح کرد: ما از معیارهای یکسانی برای همه مشکلات استفاده نمی کنیم.
حقوق بشر و ارزش های دموکراتیک اکنون به وسیله ای برای سرپوش گذاشتن بر حقیقت و چشم پوشی از جنایت تروریست ها و دولت های مورد حمایت غرب و تطهیر آنها تبدیل شده است؛ حال آنکه باید تاکید کرد دموکراسی غربی به مفهوم آزادی عمل تروریست ها در کشورهای غیرغربی نیست.
