مقدمه و پیشینه
انقلاب اسلامی ایران که با شعار مقابله با استکبار و استعمار و با هدف استقلال در تمام ابعاد و ایجاد بستر آزادی‌های مشروع و به پشتوانه خیزش عمومی مردم از ادیان، مذاهب، قومیت‌ها و سلایق سیاسی مختلف، به رهبری امام خمینی(ره) به پیروزی رسیده بود از همان ابتدا مورد خشم و کینه قدرت‌های استکباری قرار گرفت و درست در همان روز پیروزی انقلاب اسلامی اولین اقدام تروریستی که درحقیقت، طراحی دشمنان در جهت خلاف خواست عمومی مردم و با هدف ایجاد شکاف در لایه‌های مردمی انقلاب بود به اجرا درآمد. پس از آن نیز تا سال‌های بعد که دستگاه‌های نوپای امنیتی و انتظامی نظام جمهوری اسلامی تسلط و استقرار کامل خود را پیدا کنند، کمتر روزی را می‌توان یافت که در شهر یا روستایی شاهد یک اقدام تروریستی نبوده باشیم.
ترورهای هدفمند و برنامه ریزی شده، اقدامات تروریستی مسلحانه کور، بمب‌گذاری‌ها، ربایش و شکنجه، مین‌گذاری و تله‌گذاری، تظاهرات مسلحانه و از این دست اقدامات خائنانه تنها بخشی از وقایعی بود که به دست گروهک‌های متعدد تروریستی علیه مردم ایران در سنین و جنسیت‌های مختلف و از اقشار و صنوف متفاوت و متکثر انجام می‌شد. صفحات روزنامه‌های آن روزگار مملو از اخبار مربوط به اقدام تروریستی علیه فرد یا افرادی بود که یا دلبستگی به نظام اسلامی داشته و یا حتی ظاهر و لباسی شبیه به نیروهای انقلابی داشته‌اند و این نشانه در کنار اعترافات صریح اعضای دستگیر شده گروهک‌هایی نظیر منافقین(مجاهدین خلق)؛ که در موارد متعددی اعتراف کرده اند تنها دلیل ترور یک فرد برای آنان به عنوان مثال شلوار سبزرنگی شبیه لباس سپاه، اورکتی قهوه‌ای رنگ یا محاسنی بر صورت یک مرد و یا چادری بر سر یک زن بوده، نشان از استیصال گروهک‌ها در آن مقطع و هدف خائنانه آنان در گرفتن تلفات پرشمار بوده است.
بررسی اقدامات تروریستی و واکاوی آمار مربوط به شهدای این وقایع در سال 1360؛ به عنوان نقطه اوج تقابل گروهک‌های تروریستی با انقلاب مردم، از آن جهت اهمیت دارد که گروهک‌ها خود نیز معترف هستند که این نقطه عطف که با هدف همراه‌ساختن مردم توسط آنان صورت گرفته بود تبدیل به نقطه آغاز اضمحلال آنان شد و از آن سال به بعد، همان پایگاه اجتماعی اندکی که با فریب به دست آورده بودند را نیز از دست داده و پس از آن نیز علیرغم تلاش برای سرپوش گذاشتن بر این اقدامات، هیچ‌گاه نتوانستند به قبل بازگشته و کارنامه سیاه خود را پاک کنند.
با نگاهی به آمار وقایع تروریستی و شهدایی که در سال 1360 مورد جنایت قرار گرفتند می‌توان دریافت که گروهک تروریستی منافقین بیشترین نقش را در این خونریزی‌ها بر عهده داشته است. سال 1360 کشور ایران تعداد 1969 شهروند را در اقدامات تروریستی که توسط 7 گروهک منافقین(سازمان مجاهدین خلق)، کومله، رزگاری، دمکرات، پیکار، اتحادیه کمونیستهای ایران و چریکهای فدایی خلق(اقلیت) انجام شده از دست داده است که گروهک منافقین با اقدام به ترور 786نفر، رتبه اول را در خیانت به مردم و کشورش در این آمار کسب کرده است!
با ضربات مهمی که توسط نیروهای امنیتی ایران به تیم‌های تروریستی، خانه‌های تیمی و مراکز انبار سلاح و مهمات این گروهک‌ها در سال 1360 وارد شد رفته رفته و پس از آن، از تعداد اقدامات تروریستی کم شد و پس از سال 1360 به مرور شاهد کاهش تعداد وقایع تروریستی هستیم اما از آنجا که این گروهک‌ها مورد حمایت سرویس‌های اطلاعاتی متخاصم بودند، با هدایت آنان و با تجهیز به موادمنفجره جدید، سلاح و مهمات پیشرفته تر و آموزش‌های اطلاعاتی، به عمق جنایات خود افزوده و در فاصله سال‌های 1361 تا 1367 با وجود کاهش تعداد وقایع تروریستی، شاهد افزایش تعداد شهدا بوده‌ایم. اقدامات تروریستی در سال 1360 بیشتر از جنس اقدامات مسلحانه کور یا هدفمند به صورت پرشمار بود اما پس از آن، این اقدامات شکل بمب‌گذاری در اماکن عمومی مثل ایستگاه‌های قطار، اتوبوس و یا فروشگاه‌های بزرگ و دیگر اجتماعات مردمی به خود گرفت که طبعا در انفجاری بزرگ در یک مکان پرتردد، تلفات بیشتری را نیز شاهد خواهیم بود.
این لیست که شامل اسامی و اطلاعات مربوط به شهدای وقایع تروریستی ایران در سال 1360 است به همت جمعی از کارشناسان بنیاد هابیلیان(خانواده شهدای ترور) گردآوری شده است.
ضرورت‌ها و اهداف
در گذشته چه بنیاد هابیلیان و چه مجموعه‌های دیگر در کشور هر کدام به نوعی تلاش داشته‌اند در گردآوری و توزیع و تولید محتوا در این باره سهم داشته باشند اما نبود اطلاعات کافی و جامع از جنایات گروهک‌های تروریستی ما را بر آن داشت تا پژوهش جامعی در این باره انجام دهیم که سند جدیدی باشد بر این شعار محوری که ایران یکی از بزرگترین قربانیان تروریسم در جهان است. همچنین گذشت زمان و کمبود منابع و غیرقابل دسترس بودن برخی دیگر از منابع نیز ضمن تقویت ضرورت انجام این پروژه، به سختی آن می‌افزود. همچنین به جهت رجوع گسترده پژوهشگران در سال‌های گذشته به این موضوع می‌بایست مجموعه ای مرجع و مستند که بتواند نیازهای پژوهشی مخاطبان را فراهم کند، آماده و ارائه شود.
دامنه زمانی
این لیست دربردارنده اطلاعات تمام افراد با ملیت ایرانی است که در سال 1360 به نحوی از انحا توسط گروهک‌های تروریستی منافقین، کومله، رزگاری، دمکرات، پیکار و چریکهای فدائی خلق(اقلیت) به شهادت رسیده‌اند.
روش اجرا
گردآوری:
اطلاعات این شهدا از منابع متعددی استخراج شده است که به عنوان نمونه می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- دایره‌المعارف شهدای ترور
- مجموعه 42 جلدی فرهنگ اعلام شهدا
- تارنمای سامانه ملی شهدا، نوید شاهد، یاشهید و ...
تطبیق:
پس از مرحله گردآوری، با بررسی و تطبیق اطلاعات احصا شده و دقت نظر در صحت اجرای گردآوری، مستندبودن و دقیق‌بودن اطلاعات، اولین خروجی قابل ارزیابی تهیه شد.
بازبینی:
پس از اینکه مرحله تطبیق با دقت و حساسیت زیاد انجام شد، بازبینی و اصلاح نهایی لیست انجام شد و پژوهش حاضر نتیجه انجام این سه مرحله اساسی است.
سخن پایانی و چند نکته
این مجموعه با حداکثر اطلاعات به دست آمده و طبق روش‌های ذکر شده، تدوین و آماده سازی شده است. تعداد قابل توجهي از شهدا در خلال اين پژوهش احصا شدند كه در ارزيابي نهايي از اين جهت كه سند متقني مبني بر شهادت آنان توسط گروهک‌های تروریستی به دست نيامد از ليست حذف شدند؛ هرچند زمان و مكان شهادت ايشان در موارد متعددي با زمان و مكان شهادت آن شهدایی كه نام آنها در ليست وجود دارد يكسان بود.
در این پژوهش تلاش بر آن بوده است که محتوا به همان صورت که در منابع اصلی آمده بازتاب داده شود. در بخش «گروهک تروریستی» این لیست عنوان «ضدانقلاب» زیاد مشاهده می‌شود. این عنوان یکی از عناوین شناخته شده در سال‌های ابتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است و شامل تمام افراد و گروه‌هایی می‌شود که به نحوی با انقلاب اسلامی همراه نبوده‌اند لیکن در این کاربرد مشخص منظور فراتر از این مفهوم عام است. عنوان «ضدانقلاب» در این کاربرد خاص، به عنوان یک اصطلاح شناخته شده در آن ایام، به گروهک‌هایی اطلاق شده است که مرتکب یک جنایت تروریستی شده‌اند و تروریستی بودن آن واقعه آشکار است لیکن چون اقدام را هیچ گروهی بر عهده نگرفته است از عنوان «ضدانقلاب» که بار معنای مشخص تاریخی دارد بهره برده ایم.
اين پژوهش قطعا خالي از اشكال نيست لذا فرصت را مغتنم شمرده و از مردم و مجموعه‌هاي مردمي، خانواده معظم شهدا، نهادها و ارگان‌هاي نظامي و دولتي كه مي‌توانند در به‌روزرساني اين آمار به ما ياري برسانند، استمداد مي طلبيم.
