بي ترديد يكي از مهمترين همسايگان در خاورميانه را بايد دو كشور همسايه و قديمي ايران و عراق ناميد.
اين دو كشور به دلايل مختلف مانند برخورداري از منابع عظيم نفت و گاز، مجاورت با خليج فارس، مشتركات فرهنگي و مذهبي و نقطه راهگذر شرق و غرب داراي موقعيت ژئوپلتيك و حساسي هستند كه آنها را از ساير كشورهاي منطقه، متمايز مي كند. بنابراين هر نوع اتحاد و همبستگي دو كشور نيز مورد توجه منطقه اي و جهاني است.
بسياري البته مايل به اين اتحاد و همگرايي ميان دو كشور نيستند، اما اكنون، پس از سقوط صدام، مسؤولان عراقي و همتايان ايراني آنها به خوبي مي دانند كه روابط حسنه دو كشور، تأثير بسزايي بر منافع ملي آنها دارد.
چندي پيش نيز در راستاي بهبود روابط دو كشور برخي مقامات عراقي در رأس گروههاي بلندپايه با سفر به ايران موافقتنامه هاي زيادي را به امضا رساندند كه بخش قابل توجهي از آنها توافقات امنيتي بود. اكنون با ايجاد ثبات و امنيت بيشتر در كشور برادر- عراق- انتظار تحليلگران و نيز مردم دو كشور آن است كه موافقتنامه هاي امضا شده ميان دو كشور- بخصوص در زمينه هاي امنيتي و اقتصادي- در موعد زماني مقرر، جامه عمل به خود بپوشاند.
٭ معضلي بنام منافقين
حسين سبحاني، نماينده مردم نيشابور در خصوص روابط دو كشور معتقد است: توسعه روابط با عراق جزو اصول سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران و از اولويتهاي ويژه آن است.
وي به مشتركات فرهنگي، ديني مردم دو كشور اشاره كرد و گفت: متأسفانه در دوران صدام، فرصتهاي زيادي از دست رفت، اما با سقوط صدام و تشكيل دولت جديد، زمينه توسعه روابط و جبران مافات فراهم شده است.
عضو هيأت رييسه مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه به دليل حضور نيروهاي خارجي و برخي ناامني ها در عراق هنوز دو كشور نتوانسته اند مناسبات گسترده اي را برقرار كنند، اظهار داشت: با اين حال، من آينده روابط را روشن مي بينم و بخصوص كه ما شاهد برگزاري انتخابات پارلماني در عراق بوديم، معتقدم سطح مناسبات به شكل چشمگيري افزايش مي يابد.
وي به توافقات بين دو كشور در خصوص مسايل مرزي، امنيتي و اقتصادي اشاره كرد و گفت: برخي مسايل مانند وجود گروهك تروريستي منافقين در عراق مي تواند باعث كندي كارها در توسعه روابط شود كه تهران خواستار حل مشكل حضور منافقين در عراق است.
اين نماينده مجلس با تأكيد بر لزوم خروج گروهك تروريستي منافقين از عراق افزود: اين مسأله هميشه از سوي ايران مورد تأكيد قرار گرفته و در مذاكرات دو جانبه نيز به آن اشاره شده است.
وي حضور گروهك تروريستي منافقين را مانع سرعت در تحكيم روابط ميان دو كشور دانست و گفت: حل اين معضل، خواست جدي مردم و مسؤولان ايران از دولت عراق است چرا كه وجود منافقين تروريست، از يك سو موجب ناامني در عراق است و از سويي ديگر در مرزهاي ما ممكن است، مشكلاتي را به وجود آورد.
٭ نگاه دو كشور به آينده
دكتر سيدرضا ميرطاهر، كارشناس مسايل بين المللي نيز معتقد است: به احتمال زياد، نيروهاي آمريكايي از سال 2006 شروع به خروج از عراق خواهند كرد و از هنگامي كه دولت با ثباتي در عراق شكل بگيرد، به تدريج وضعيت امنيتي عراق هم رو به بهبود مي رود و مسأله گروهك تروريستي منافقين هم تحت الشعاع كيفيت مناسبات ايران و عراق قرار مي گيرد.
وي افزود: به نظر من حكومت آينده عراق حكومتي ائتلافي خواهد بود كه با توجه به اكثريت كرسيهاي شيعيان در مجلس عراق، بطور طبيعي دولت آينده عراق نيز داراي اكثريت شيعه خواهد بود. و مسايل امنيتي مورد علاقه طرفين مانند امنيت مرزي و وجود منافقين در عراق بهبود خواهد يافت.
وي در خصوص نقش آمريكا در روابط دو كشور ايران و عراق گفت: هدف آمريكا در طرح خاورميانه بزرگ اين است كه وضعيت كشورهاي خاورميانه را از جنبه هاي اقتصادي، اجتماعي و سياسي بهبود بخشد تا از اين طريق از گسترش بنيادگرايان اسلامي در منطقه جلوگيري كند، لذا آنها سعي مي كنند عراق را به عنوان الگويي در دموكراسي و اقتصاد به خاورميانه معرفي كنند، تا از اين طريق اهداف خود را پيگيري كنند.
ميرطاهر به بيان سياست ايران در مورد عراق پرداخت و افزود: ايران از گسترش دموكراسي و روي كار آمدن حكومت مردمي در عراق پشتيباني مي كند، چون منافع دو كشور تا حد زيادي در ابعاد مختلف بويژه امنيتي با يكديگر همپوشاني دارد. كما اين كه در مورد افغانستان هم همين سياست وجود دارد. چرا كه هر چه روابط نزديكتري بين دو كشور به لحاظ فرهنگي، مذهبي، اقتصادي و امنيتي به وجود آيد، منافع دو ملت را در بر خواهد گرفت.
اين كارشناس مسايل استراتژيك افزود: بدون ترديد، اين موضوع كه شاهد پيدايش عراق با ثبات در منطقه باشيم نه تنها در راستاي افزايش امنيت منطقه است، بلكه موجب گسترش روابط چند جانبه بين اين كشور و ديگر كشورهاي منطقه خواهد شد.
٭ اثبات حسن همجواري
كاظم جلالي، مخبر كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز معتقد است: دولت عراق بايد هرچه سريعتر تصميمي جدي در مورد گروهك تروريستي منافقين اتخاذ كند.
نماينده مردم شاهرود با اشاره به توافقات امنيتي كه بين دو كشور به امضا رسيده گفت: بدون ترديد، هر نوع نزديكي و همكاري بين دو دولت ايران و عراق، تأثير به سزايي در ثبات و امنيت منطقه دارد و ايران نيز با درك و اعتقاد به اين موضوع، همه تلاش خود را به كار گرفته تا عراق يكبار ديگر روي آرامش و ثبات را ببيند، بنابراين ما نيز توقع داريم، دولت عراق براي نشان دادن حسن نيت و همجواري، حساسيتهاي امنيتي مورد توجه دولت و مردم ايران را مدنظر قرار داد. و در نخستين گام، تكليف گروهك تروريستي منافقين را روشن كند.
وي اظهار داشت: گروهك منافقين نه تنها از سوي دولت ايران كه از سوي سازمانهاي بين المللي نيز به عنوان يك گروه تروريستي شناخته مي شود، بنابراين، ادامه فعاليت آنها در عراق بخصوص كه اين كشور همسايه ايران است، نشانه حسن همجواري نيست.
وي با بيان اينكه مردم ايران در سالهاي پس از انقلاب آسيبهاي فراواني از اين گروهك تروريستي ديده اند، افزود: هنوز مردم ما ياد شهيد صياد شيرازي و ساير عزيزان خود را كه در حملات ناجوانمردانه اعضاي اين گروهك تروريستي جان خود را از دست داده اند، در خاطر دارند و حق آنهاست كه بدانند مقامات عراق به ويژه با روي كار آمدن دولت و پارلمان جديد خود چه تصميمي درباره منافقين خواهند گرفت.
عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي تأكيد كرد: ما خواهان روابط حسنه و پايدار با ملت و دولت عراق هستم و مي دانيم آنها نيز با توجه به اشتراكات فرهنگي و مذهبي في ما بين، همين نگاه را به دولت و ملت ايران دارند.
وي ادامه داد: البته در سفر اخير مقامات عراقي به ايران، توافقات امنيتي ارزشمندي به امضا رسيده و ما بسيار اميدواريم، دولتمردان عراقي به دغدغه به حق مردم دو كشور ايران و عراق در خصوص رسيدگي به وضعيت گروهك تروريستي منافقين مستقر در عراق رسيدگي كنند.
