نام پدر : رحیم
تاریخ تولد : جمعه ، 3 خرداد ، 1325
محل تولد : بیجار
سن هنگام شهادت: 35 سال
تحصیلات : كارشناسي ارشد
تخصص : زبان و ادبيات فارسي
زندگينامه
سوابق مبارزاتي : آشنا نمودن نوجوانان و جوانان با انديشههاي مبارزات اسلامي، تقويت اعتراضات دانشآموزي و فرهنگيان بر ضد رژيم پهلوي ، پاكسازي وزارت آموزش و پرورش از وجود عناصر وابسته به دربار پهلوي
كارهاي تشكيلاتي : همكاري در تشكيل انجمن اسلامي معلمان ايران، عضويت در حزب جمهوري اسلامي
مسئوليتها : دبير مدارس شهرهاي مختلف، معاون آموزش و پرورش ناحيه 12 و رئيس آموزش و پرورش ناحيه 13 تهران، معاون اداري و مالي وزارت آموزش و پرورش
تولد تا جواني
ايرج شهسواري فرزند رحيم، سوم خرداد سال 1325 ه . ش در شهر بيجار و در خانوادهاي متوسط به دنيا آمد.
تحصيلات ابتدايي و سيكل اول متوسطه(نهم) را در زادگاهش گذراند و يك سال هم در سنندج تحصيل كرد. با وجود علاقهاي كه به درس و مدرسه داشت به دليل مشكلات مالي نتوانست تحصيلات خود را به پايان رساند. براي دور نشدن از فضاي تحصيل در سال 1343 ه . ش در روستاهاي بيجار به عنوان معلم حقالزحمه مشغول به تدريس شد. در پايان هر سال به طور متفرقه در امتحانات دوره متوسطه شركت ميكرد، تا اينكه توانست با تمرين و ممارست در كنار تدريس ،ديپلم متوسطه را اخذ كند.
شهيد شهسواري همچنين در دوران نوجواني در مساجد و مكتبخانههاي قديم علوم شرعي را فراگرفت.
بهمن ماه سال 1345 ه .ش به خدمت نظام وظيفه اعزام شد و بعد از چهارماه دوره مقدماتي در پادگان همدان به عنوان سپاه دانش در روستاهاي خراسان مشغول تدريس گرديد. پس از دو سال به زادگاهش بيجار بازگشت و به عنوان معلم رسمي وارد آموزش و پرورش شد.
يك سال بعد يعني در سال 1348 ه . ش به شهريار كرج منتقل شد و ضمن تدريس در روستا در واحد شبانه مدرسه عالي ادبيات در رشته زبان و ادبيات فارسي به تحصيل پرداخت.
پس از مدتي حوزه خدمت خود را از كرج به تهران انتقال داد و در بخش شبانه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران در رشته ادبيات عرب به تحصيل پرداخت.
در سال تحصيلي 53- 1352 ه . ش در آزمون كارشناسي ارشد پذيرفته و در رشته زبان و ادبيات فارسي دانشگاه تهران مشغول تحصيل شد.
او همچنين در كنار تدريس علوم جديد ،برحسب وظيفه با برپايي جلسات و كلاسهاي آموزش قرآن، اصول عقايد را نيز به علاقهمندان آموزش ميداد.
سراسر عمر شهيد ايرج شهسواري در آموزش و پرورش خلاصه ميشد. او توانست با پشتكار و اراده بر مشكلات فائق آمده و راه پيشرفت و سعادت را به شايستگي طي كند.
شهيد شهسواري و مبارزه عليه طاغوت
ايرج شهسواري مبارزه خود را در سنگر آموزش و پرورش متمركز كرده بود. او با بيان حقايق به نسل نوجوان و جوان، آنها را نسبت به جنايات رژيم پهلوي آگاه ميساخت و از آنان ميخواست در برابر ظلم و ستم هرگز سكوت نكنند.
او در كشاندن صحنه مبارزات به مدارسي كه در آن به تدريس مشغول بود نقش مؤثري داشت و در جريان انقلاب با كمك و همكاري سيدجواد شرافت به ارشاد و راهنمايي دانشآموزان و اهالي جنوب و جنوب غرب تهران ميپرداخت.
ساواك كه به فعاليتهاي مبارزاتي شهيد شهسواري پي برده بود، چند بار خانه وي را تفتيش كرد اما از آن جا كه او رعايت نكات لازم را به عمل ميآورد، هرگز نتوانستند گزندي به او برسانند.
شهيد شهسواري پس از پيروزي انقلاب اسلامي
با پيروزي انقلاب اسلامي وي هم چنان به امر خطير تعليم و تربيت ادامه داد و اين بار با مناسب شدن فضا براي آموزش صحيح فرزندان ايران اسلامي ، همه همت خود را به كار گرفت.
شهيد شهسواري با همكاري دوستانش انجمن اسلامي معلمان ايران را بنا نهاد و نقش مؤثري در سالمسازي و پاكسازي محيط وزارت آموزش و پرورش داشت.
در شهريور سال 1358 وارد كار اجرايي در سطح آموزش و پرورش شد و ابتدا به مدت چهار ماه مسئوليت معاونت آموزشي ناحيه 12 آموزش و پرورش شهر تهران را عهدهدار گرديد. سپس در تاريخ 2/10/1358 به عنوان رئيس ناحيه 13 آموزش و پرورش منصوب شد. در سال 1359 ه . ش دوره مديريت در سازمان امور اداري و استخدامي را گذراند. وي در تاريخ 8/8/1359 از سوي شهيد محمدعلي رجايي، نخست وزير وقت به عنوان معاون اداري و مالي وزارت آموزش و پرورش منصوب شد و نقش مهمي را در بهبود ساختار نظام اداري و مالي اين وزارتخانه ، منابع انساني، رسيدگي به وضع معيشتي فرهنگيان و .... ايفا نمود.
وي يك بار هم از سوي شهيد رجايي به عنوان وزير آموزش و پرورش پيشنهاد شد اما بنيصدر با توجه به شناختي كه از روحيه حزباللهي شهيد شهسواري داشت با اين موضوع مخالفت كرد.
او در طول تصدي مسئوليت معاونت اداري و مالي وزارت آموزش و پرورش ، فوقالعاده شغل معاونت را دريافت نكرد و به همين دليل از سوي شهيد باهنر تشويق شد. تلاش براي افزايش و بهبود امكانات مدارس و ارتقاء سطح همكاري اين وزراتخانه با ديگر نهادهاي انقلابي، از جمله كارهايي بود كه در مدت تصدي اين مسئوليت آنها را انجام داد.
وي هم چنين به عضويت حزب جمهوري اسلامي درآمد و همكاري نزديكي با اين تشكيلات داشت.
شهيد شهسواري عاشق خدمت به مردم و به ويژه نسل جوان بود و هفتم تير سال 1360 در اين راه به شهادت رسيد و نام خود را براي هميشه جاودان تاريخ ساخت.
از شهيد ايرج شهسواري يك فرزند به نام آمنه ( 1355) به يادگارمانده است.
ارتباط با جوانان ويژگي بارز شهيد
با اندك تأمل در زندگي شهيد شهسواري ميتوان به سادگي پي به اين نكته برد كه نوجوانان و جوانان در منظر او از جايگاه بالايي برخوردار بودند . او همه عمر خود را صرف تعليم و تربيت نمود و حتي مبارزات عليه رژيم پهلوي را نيز در درون مدرسه و عمدتاً در قالب فعاليتهاي آموزشي متمركز نمود.
او به خوبي دريافته بود كه نسل جوان ميتواند سرمنشاء بسياري از تحولات در جامعه گردد. بنابراين با آنان ارتباط برقرار ميكرد و با ارائه آموزشهاي صحيح آنان را از افتادن در دامهاي خطرناك نجات ميبخشيد و او فاصله ميان خود وآيندهسازان كشورمان را در قبل و بعد از انقلاب به كمترين ميزان رسانده بود و با برقراري احساسات عاطفي و صميمي ميان خود و آنان ،اطلاعات و تجربيات خويش را به آنها منتقل ميكرد. وي نيازهاي جوانان و زبان آنان را ميشناخت و با كمال صداقت به اصلاح امور در ميان آنان ميپرداخت. شهيد شهسواري همواره از واگذاري نقشهاي كليدي در سطح وزارت آموزش و پرورش به جوانان ،استقبال مينمود.
او با شناختي كه از فطرت پاك جوانان داشت ، به ياري آنان ميشتافت و سعي ميكرد روحيه استقلال طلبي ،آيندهنگري ،خودسازي ، تحرك وشادابي و ... را در وجودشان تقويت كند.
ويژگيهاي اخلاقي و شخصيتي شهيد
- دوستدار علم و دانش
- فداكار و با اخلاص
- پيشرو در نظام مشاركتپذيري
- روحيه انتقاد پذيري
- توجه به محرومان
- عدالت محوري
از سجاياي اخلاقي شهيد شهسواري به حساب ميآمد كه توانسته بود آنها را در درون خود پرورش دهد.