5. تدارک گروه ها:
تدارک وسیع و گسترده ای که از طرف گروه های مخالف و موافق در این روز فراهم شده بود و اقدامات آنان از تاریخ 22 بهمن تا روز برگزاری مراسم ، طرفین جریان فقط خود را در خفا برای روز چهارده اسفند آماده نمی کردند ، بلکه در ظاهر هم به وجوه مختلف با وارد آوردن ضربات به یکدیگر ، حملات پیگیر در روزنامه ها و در نهادها و در مجلس و حتی در هیأت دولت در مقابل هم قدرت نمایی و عرض وجود می نمودند و با این اسباب ، تشنج را به اوج شدت خود می رساندند .
با ورود به روز چهارده اسفند ، هیجان ها ، عصبانیت ها و دشمنی ها در تمام سطوح درگیر در حد انفجار و نهایت بروز و ظهور داشت . ما برای ترسیم وضع آن روز ایران ناگزیریم به چند اتفاق سیاسی که از روز بیست و دوم بهمن تا سرآغاز چهارده اسفند در کشور رخ داد اشاره کوتاهی می نماییم :
در کرمان آقای علی فدائی به قتل می رسد . مسئولیت امر را حزب جمهوری و نهادهای انقلابی بر دوش منافقین ، و طرفداران بنی صدر بر گرده حزب جمهوری اسلامی متوجه می سازند .
در شورای عالی قضایی برای محدود کردن فعالیت گروه های طرفدار بنی صدر ضوابطی به تصویب می رسد که در ماده 4 آن چنین ذکر گردیده :
" ماده 4 : تشکیلات موضوع این قانون باید در نشریات ، اجتماعات ، فعالیت های دیگر خود از هر نوع کاری که ناقص استقلال ، آزادی های مشروع دیگر ، وحدت ملی ، موازین اسلامی و اساسی جمهوری اسلامی و مصالح کشوری باشد ، خودداری نمایند ."
در بیست و سوم بهمن در تبریز در دبیرستان فردوسی یک درگیری سیاسی منجر به وارد آمدن خساراتی می گردد . آقای بازرگان در یک سخنرانی مفصل از آقایان بنی صدر ، رجائی ، دکتر بهشتی به سختی انتقاد می نماید و کلیه گرفتاری های کشور را ناشی از اختلافات این سه نفر می داند .
در همین زمان در کوچصفهان سخنرانی آقای لاهوتی سبب زد و خورد و تیزاندازی می شود و در نتیجه دو محافظ آقای لاهوتی و یک نفر از مخالفین مجروح می گردند و گفته می شود مخالفین قصد هتک حرمت همسر آقای لاهوتی را نیز داشته اند .
آقای بنی صدر به پشتیبانی از آقای لاهوتی اقداماتی می نماید و همین واقعه سبب تشدید عظیم اختلافات می شود و کار بالا می کشد و روزنامه های طرفین یکدیگر را به باد فحش و ناسزا می گیرند . در نتیجه چهل نماینده مجلس طی نامه ای به رئیس مجلس این چنین حملات را محکوم می کنند و آیت الله شهید بهشتی نیز طی اعلامیه ای وریه کسانی را که باعث درگیری و بهم زدن نظم سخنرانی می شود ، محکوم می نماید .
اسفند 59 همراه با انفجار بمب ها ، تشدید جنگ عراق و حملات جدید کردها دمکرات ، به کشور ما قدم می گذارد . مردم آهسته آهسته در زیر این همه غم و این همه رنج و بی سر و سامانی خود را برای حلول عید نوروز آماده می کنند .
دوم اسفند شاهد دو انفجار مهم در تهران بودیم که کشته ها و زخمی های زیادی به جای می گذارد : یک انفجار در میدان آزادی و دیگری مقابل حسینیه ارشاد در خیابان دکتر شریعتی و اعتصاب رانندگان شرکت واحد که بر اثر عدم موافقت با پاداش و عیدی تحقق یافت و گفته می شد از طرف گروهک های طرفدار بنی صدر ترتیب یافته است .
از طرف دیگر دادسراهای انقلاب تلاش خود را در دستگیری اعضا و طرفداران گروهک ها شدت می بخشند ، همین مسئله سبب خشم فوق العاده ای می گردد و گروهک ها را مترصد و در کمین فرصت انتقام ، تشجیع می کند .
گروهک ها به خصوص گروهک پیشگام و منافقین فعالیت شدیدی را در مدارس شروع می کنند. چند مدرسه از جمله مدرسه هدف را به تعطیلی می کشند و برای متوقف کردن این همه خشونت که فقط نمونه هایی از آن در اینجا گفته شد ، مصادر امور به حفظ آبرو و حتی تخفیف اختلافت درون خود در خارج به تلاش می افتند .
حجت الاسلام مهدوی کنی در روز پنجم اسفند سخنرانی جامعی در باغ گلستان تبریز می نماید . امام که از اول اسفند تا چهاردهم با طرح شعار " ایجاد آرامش و رفاق بزرگترین رحمت و تکلیف ماست" ، سعی در ایجاد آرامش داشتند ، در روز پنجم اسفند در جمع مأمورین شهربانی این نظریه پربار و گویا را اعلام می فرمایند که : " فساد چماق قلم و چماق زبان صدها برابر چماق های دیگر است ."
ولی هر قدر به چهارده اسفند نزدیک می شدیم ، موج انتقاد مردم از بنی صدر و حمله به گروهک ها و ایجاد تضییقات برای آنان فراوان تر به چشم می خورد .
آیت الله العظمی منتظری در تشریحی از اصل ولایت فقیه، اعتقاد خود را چنین بیان می کنند: " اداره کشور را نمی توان به دست کسی داد که معتقد به حکومت لیبرالیستی و دموکراسی حزبی است ." و در مصاحبه با یکی از روزنامه ها می گویند : " از آقای بنی صدر می خواهیم دولت را تقویت کند ."
در همین روز نماینده آبادان ، ایرج صفاتی ، به خاطر عدم تکمیل کابینه و عملاً بر علیه بنی صدر شروع به اعتصاب غذا می نماید و حملات و انتقادات آنچنان اوج می گیرد که بنی صدر ناگزیر در قبال دفاتر هماهنگی و روزنامه انقلاب اسلامی از خود سلب مسئولیت می نماید .
خیابان ها همچنان شاهد تظاهرات ، جنگ و گریزها و کشت و کشتارها بودند . در خیابان ارسباران یک نفر در اثر انفجار نارنجک کشته می شود . در گیلان ، اصفهان و تبریز از درگیری هایی خبر می رسید . یک بمب ساعتی قوی در ساعت 10 صبح در تبریز در سه راه امین خنثی می گردد و دو روز بعد انفجار یک بمب در تهران سبب کشته شدن دو عابر می گردد .
کشور پر از التهاب و تهران غرق در آشوب و تفرقه و نفاق و دوگانگی ، وارد روز هفتم اسفند و واقعه امجدیه و سخنرانی چهار نماینده نهضت آزادی می گردد . وزارت کشور در اطلاعیه ای اعلام می کند : " اخلالگران در اجتماع امروز امجدیه دستگیر و مجازات خواهند شد ."
اجتماع امجدیه برگزار شد ، چهار سخنران : دکتر سحابی ، بازرگان ، یزدی و صباغیان سخنرانی کردند و هر چهار نفر انتقاداتی داشتند که بیشتر به نفع بنی صدر بود و روزنامه ها نوشتند که " مراسم امجدیه به آرامی برگزار شد " ، ولی چنین نبود .
مخالفین آمدند هر یک ، یک نسخه روزنامه نبرد ملت با تصاویر دکتر مصدق در حال بوسیدن دست ثریا و شاه و عکس صباغیان که دست هویدا را فشار می دهد ، به دست داشتند . تظاهراتی کردند ، ولی همه اینها مسئله ای نبود که بنی صدر و طرفداران وی را به خشم دیوانه وار بکشد و آنچه سبب گردید بنی صدر به حد انفجار برسد ، لایحه دو فوریت مجلس در مورد انتخاب سرپرست برای وزارتخانه های بی وزیر بود .
روزنامه آوای مستضعفین ، ارگان آرمان مستضعفین و فرقان چنین نوشت:
" با ارائه طرح دو فوریتی مجلس ، بنی صدر آخرین کرسی های قدرت را به حریف سپرد و مجبور به عقب نشینی گشت . طرح فوق که کوششی برای به زیر کشیدن رئیس جمهور از مسند قدرت بود از حمایت رهبر انقلاب برخوردار گشت و همین مسئله بنی صدر از ناگزیر از پذیرش آن کرد ."
در مجلس در گفتگو بر سر لایحه ، باران انتقاد و عیب جویی بر سر بنی صدر باریدن گرفت و کار آنچنان بالا گرفت که دادستان کل آقای موسوی اردبیلی به امر حضرت امام ناگزیر سران و همه دست اندر کاران اختلاف را به خانه خود فرا خواند ، ولی این جلسه آشتی که حاضرین عبارت بودند از آقایان دکتر بهشتی ، رجائی ، باهنر ، هاشمی رفسنجانی ، مهدوی کنی ، خامنه ای و بنی صدر ، سودمند نیفتاد .
در سیزدهم اسفند حضرت امام در دیدار با اعضای هیئت تحریریه آخرین نصایح خود را فرمودند و روز چهاردهم اسفند ماه ، پنجشنبه با همه زشتی ها و خوبی هایی که داشت به سوی مردم ایران رو نمود .
در بالا اشاره کردیم که گروه های مختلف از روزها قبل خودشان را هر چه فعالتر آماده نموده بودند . برای بررسی دقیق این موضوع شایسته دیدیم به تعدادی از اعلامیه هایی که در آن روز منتشر گردیده اشاره داشته باشیم ، ولی بدواً بهتر است پای سخن یکی از شهود بنشینیم :
این گواه پس از اظهالر گواهی از ترس عواقب آن نوشته ای به این مضمون تسلیم بازپرس مربوطه شده که ضمیمه پرونده است :
" اینجانب س.م.م به دلایل مشکلات خانوادگی و به دلیل این که آن شخص را که من معرفی کرده بودم دارای زن و بچه می باشد و قبل از گواهی دادن خبر نداشتم ، لذا از آن بازپرس محترم خواهشمندم گواهی مرا لغو و پیگیری ننمایند .
یک روز قبل از سخنرانی ، من به بنیاد شهید نعیمی رفتم که فعلاً به نام (ناخوانا) بنیاد شهید است ، در آنجا عکس بزرگی از مصدق که در حال بوسیدن دست ثریا بود دیدم . روز سخنرانی چون می دانستم آنها آن عکس را به دانشگاه می آورند رفتم دانشگاه ، چجون کسی که عکس را ترسیم کرده بود به نام و مشخصات می شناسم . (ح.ز نقاشی در ستاد شهید نعیمی (ناخوانا) پل امامزاده معصوم است) منتظر آن عکس بودم ...
از در دانشگاه عکس بزرگ که عرض کردم آوردند و تمام کسانی که تحت نام حزب الله در بیرون دانشگاه شعار می دادند به همراه و دنبال عکس داخل دانشگاه آمدند و تمام مخالفین هم که در داخل دانشگاه بودند دنبال عکس راه افتادند ... عده ای از ستاد شهید نعیمی هم به همراه عکس آمده بودند ."
این بود خلاصه ای از اظهارات یک شاهد . تصویری که این شخص به آن اشاره نموده به وسعت سه متر در دو متر بوده است . اینک می پردازیم به چند اعلامیته که در آن روز در دانشگاه و خارج آن منتشر و پخش شد :
1) اعلامیه سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر علیه حزب جمهوری و علیه لیبرال ها .
2) شعارهای توده ای که در سطح گسترده ای انتشار یافته بود .
3) انتشارات مختلف جبهه ملی ایران . 4) اعلامیه روحانیون بیدار .
5) نامه منافقین و اعلامیه راه کارگر در چند نوع . 6) هدیه جاما . 7) اعلامیه کانون معلمین .
8) اعلامیه استادان متعهد دانشگاه . 9) اعلامیه جمعیت زنان ایران .
10) انتشارات گروه سیاسی ایران امروز . 11) سازمان پزشکان و دندانپزشکان .
12) صدای دانشجو . 13) رزمندگان پیشگام . 14) توفان .
15) جامعه بازرگانان و اصناف و پیشه وران تهران . 16) کانون توحیدی اصناف .
17) حزب رنجبران ایران . 18) دفتر هماهنگی و همکاری های مردم با رئیس جمهور .
19) فدائیان اسلام . 20) امت . 21) جندالله . 22) انجمن اسلامی شعید سعیدی .
23) انجمن پرچمداران اسلام . 24) کانون فعالیت های اسلامی امام . 25) حزب الله .
26) امور فرهنگی بنیاد مستضعفان . 27) مرکز مطالعات اسلامی .
28) هواداران حزب جمهوری اسلامی . 29) انجمن اسلامی حکمت .
30) سازمان فجر اسلام و ....
غائله چهاردهم اسفند۱۳۵۹(۶۵)
