عملیات مهندسی منافقین، الگویی برای داعش

DMمحمدرضا سرابندی، پژوهشگر هابیلیان در مقاله‌ای که روزنامه صبح‌نو آن را چاپ کرد به جنایات منافقین در دهه شصت اشاره کرد و نوشت:

گروه‌های تروریستی که در تاریخ معاصر ایران بیشتر وام‌دار تفکرات چپ و مارکسیستی هستند، به دلیل ماهیت وجودی خود و الزاماتی كه برای حفظ تشكیلات دارند، نوعاً خشونت افراطی را در برابر مخالفین و حتی اعضای خود تجویز می‌کنند. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) نیز در این مسیر فجایع زیادی را مرتکب شده که قابل باور نیست. این خشونت ها از درگیری فیزیکی در راهپیمایی ها شروع می شد و به تهدید و ترور و شکنجه نیز می رسید.

گروهک تروریستی منافقین با ناکامی از حضور در فرایند مردمسالاری کشور، در خرداد سال 1360 دست به اسلحه برده و با صدور اطلاعیه ای سیاسی نظامی رودرروی مردم و نظام اسلامی ایران قرار گرفت. منافقین که تا آن زمان برای جذب هوادار و حفظ چهره منافقانه، بروز هرگونه خشونتی را از جانب خود کتمان می کردند، ماهیت خشونت طلبانه خود را آشکار کرده و با اقدامات تروریستی، تابستان سال 60 را برای ملت ایران بسیار ناگوار و تاسف بار رقم زدند. ترور رویه ای طبیعی و هماهنگ با ساختار درونی منافقین بود که به فراخور موقعیتی که برایشان پیش می آمد، وسعت و شدت می یافت. با حاکم شدن نیروهای امنیتی به تشکیلات تروریستی منافقین، بسیاری از خانه های تیمی و همچنین افراد رده اول آنها زیر ضربه رفته و معدوم شدند. انهدام خانه تیمی موسی خیابانی فرد دوم منافقین در بهمن 60 و در ادامه ضربات اردیبهشت و مرداد سال 61، منافقین را که مستاصل از شکست های پی در پی کرده بود، به سمت انجام اقدامات دهشتناکی سوق داد که شاید تاکنون تاریخ بشریت کمتر نمونه آن را به خود دیده باشد. «عملیات مهندسی» نامی که منافقین به اقدامات شکنجه گرانه خود دادند، به گونه ای وحشیانه و غیر قابل باور بود که حتی خود سازمان سعی کرد با خودسرانه خواندن این اقدامات و انتساب آن به چند نفر از هواداران، از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی کند. در حالی که مرور اقدامات خشونت طلبانه و تروریستی منافقین در قبل و بعد از «عملیات مهندسی» و اعترافات افراد دخیل در آن، اجازه سلب مسئولیت از این اقدام ددمنشانه را به تشکیلات نفاق نمی دهد.

ضد تروریسم

منافقین پس از ضربات مهیبی که در نیمه اول سال 1361 از نیروهای امنیتی دریافت داشتند، به این نتیجه رسیدند که مشکل آنها بیشتر در حوزه اطلاعاتی است و علت آسیب بالا، ناتوان بودن سازمان در جنگ اطلاعاتی علیه نیروهای عمل کننده می باشد. بنابراین به منظور مقابله با اشراف اطلاعاتی نیروهای امنیتی طرحی در تشکیلات منافقین به مورد اجرا گذاشته شد که از آن به عنوان «عملیات مهندسی» یاد می شود. براساس این طرح تمامی افرادی که در ارتباط با خانه های تیمی منافقین و درگیریهای انجام شده مورد سوء ظن بودند، باید دستگیر، بازجویی و تخلیه اطلاعاتی می شدند. این دستگیری ها محدود به افراد نظامی نبود، افراد غیر نظامی و حتی بعضی اعضای خود تشکیلات نفاق را نیز -به ظن همکاری با نظام حاکم- در برمی گرفت.

واحد اطلاعات سپاه پاسداران با همكاري ساير نهادها به ويژه كميته انقلاب و هماهنگي قضايي كارشناسان دو شعبه ويژه دادستاني انقلاب مركز (تهران)، توانستند ضربات سنگيني را ابتدا بر بخش نظامي منافقین در تهران و سپس بر نهادهاي كارمندي و كارگري بخش اجتماعي در جنوب كشور وارد نمايند. تمركز دو سيستم هماهنگ الكترونيك و انساني توسط اطلاعات سپاه و نهادهاي امنيتي نخست وزيري، با همكاري دادستاني انقلاب اسلامي و ارتش، تحت دو رمز «عبدالله پيام‌» و «گشتي» تا مدت ها كابوس هولناكي براي سازمان و ديگر گروه هايي كه امكان شنود بي سيم هاي اين دو سيستم را داشتند، پديد آورد. با استفاده از تجربه اقداماتی که انجام شده و ساير اطلاعاتي كه به دست آمده بود، يك جريان جدید از تعقيب و مراقبت ايجاد شد. در ادامه تعداد قابل توجهي از خانه هاي تيمي كاملاً استتار شده و داراي محملی كه متعلق به نيروها و كادرهاي فعال سازمان و بخشي از مركزيت بخش ها و نهادها بود، توسط اين جريان كشف گرديد. (سازمان مجاهدين خلق، پيدايی تا فرجام (1384-1344)، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي، 1385، ص 692)

الگویی برای داعش

علی اکبر راستگو از اعضای سابق منافقین در کتاب خود در ارتباط با نحوه شکل گیری عملیات مهندسی می نویسد: «در پي ضربات شديد در اوايل سال 61 و لو رفتن بسياري از خانه هاي تيمي، سازمان دستور داد افراد مشكوكي را كه در حوالي خانه هاي تيمي مشاهده مي كردند، ربوده و سپس آنها را براي كسب اطلاعات مورد شكنجه قرار دهند. اين عمليات نوظهور توسط سازمان «عمليات مهندسي» نام گرفت. ... تحليل در مورد عمليات مهندسي نيز اين بود كه كار مهندسي خيلي پيچيده تر از كار عملياتي است و احتمال بريدن هست، ما شكنجه مي كنيم چون مجبوريم ولي وقتي كه حاكم بشويم نمي كنيم. ... جنگ ما با رژيم جنگ دو سازمان مهندسي است، هر كدام بيشتر شكنجه كند برنده است. (راستگو ، مجاهدين خلق در آئينه تاريخ ، ص 60)

بهرام (مهران اصدقی) از عوامل اصلی ربایش و شکنجه «عملیات مهندسی» که از سوی تشکیلات منافقین عنوان فرمانده اول نظامی تهران را نیز داشت، در ارتباط با علت شکل گرفتن عملیات مهندسی می گوید: در ضربه 12 اردیبهشت تعداد زیادی از خانه های تیمی ما ضربه خورده بود و افراد زیادی از مرکزیت سازمان در این درگیریها کشته شده بودند. ما نمی دانستیم از کجا ضربه می خوریم! سازمان به ما ابلاغ نمود که از این پس هر فرد مشکوک که در اطراف خانه ها دیدید از افراد دشمن به حساب می آید. باید آنها را دستگیر کنید و تحت بازجویی و شکنجه قرار دهید تا نحوه کشف روابط ما و اطلاعاتی که در مورد ما دارند مشخص شود. سازمان در حرکتی دیوانه وار به ما گفت به کلیه خانه های تیمی این خط را بدهید که اگر در اطراف خانه افراد مشکوکی را دیدید آنها را بگیرید و سریع اقدام کنید. آنها را بدزدید و به خانه تیمی ببرید، شکنجه کنید و اطلاعات بگیرید. نام این کار یعنی «شکنجه» عملیات مهندسی گذاشته شد. (تارنمای خبرگزاری تسنیم، ضربه دو مرحله‌ای اطلاعات سپاه به بخش اجتماعی سازمان و افول قدرت مجاهدین خلق، ۱۹ ارديبهشت ۱۳۹۹)

به دنبال این نتیجه‌گیری، سازمان تصمیم گرفت به صورت «عملیات معکوس» به مقابله‌ با اقدامات اطلاعاتی جدید نظام بپردازد و مسئولیت آن بر دوش دو بخش ویژه نظامی تشکیلات منافقین گذاشته شد. سازمان به این نتیجه رسید که یک سیستم اطلاعاتی قوی پشت سر نظام است که آن را با نام عبدالله پیام می شناختند. عبدالله پیام رمز بی سیمی نیروهای کمیته انقلاب اسلامی بود.

جنایات هولناک

در جریان اجرای عملیات مهندسی منافقین که حدود ده روز به طول انجامید شش نفر توسط منافقین ربوده و شکنجه شدند که سه نفر آنها از نیروهای کمیته انقلاب اسلامی بوده، دو نفر غیر نظامی که یکی معلم و دیگری کفاش بود و همچنین یک نفر از اعضای خود سازمان که به وی مشکوک شده بودند.

  • عباس عفت روش کفاش محل که به ظن همکاری با نیروهای حزب اللهی در تاریخ 17/5/61 از جلوی مغازه اش ربوده و به خانه امن منافقین در خیابان بهار كه براي شكنجه آماده شده بود، منتقل شد. پس از شكنجه بسيار منافقین در همان روز اول متوجه شدند كه وي از همه چيز بي اطلاع است اما چند روز تحت شكنجه قرار داشت تا به شهادت رسید.
  • خسرو رياحي نظري معلمی که به دلیل مشکوک بودن! توسط منافقین در تاريخ 19/5/61 ربوده شده و پس از انتقال به خانه تیمی منافقین در خیابان بهار، پس از دو روز شکنجه به شهادت می رسد.
  • حبيب روستا از هواداران تشكيلاتي منافقین نیز مورد سوءظن افراد تیم ویژه تروریستی منافقین قرار گرفت و به همین منظور ربوده و شکنجه می شود. او نیز به خانه خیابان بهار برده شده و پس از چندین روز شکنجه سرانجام در تاریخ 10/5/1361 توسط منافقین به قتل می رسد.
  • شاهرخ طهماسبي عضو كميته مركزي انقلاب اسلامی نیز از دیگر افرادی بود که توسط منافقین ربوده و پس از ده روز شکنجه سخت، به شهادت رسید. وی ابتدا به خانه تیمی خیابان سهروردی برده شد اما با لو رفتن این خانه، منافقین او را برای شکنجه به خانه تیمی خیابان خواجه نظام برده و در همانجا او را به شهادت رساندند.
  • طالب طاهري‌ 16 ساله و محسن مير جليلي 25 ساله عضو كميته انقلاب اسلامي دو پاسداری بودند که منافقین به آنها مشکوک شده و اقدام به ربایش و شکنجه آنها می کنند و سرانجام نیز آن دو را به شهادت می رسانند. نیرو‌های کمیته خانه‌ای در خیابان کارون تهران که مربوط به توزیع مواد مخدر بود را زیر نظر داشتند. خانه تيمي مركزيت بخش ويژه منافقین نیز در خيابان كارون بود. مهدي كتيرايي و حسين ابريشمچي در آنجا بودند و جواد محمدي (طاهر) مسئول حفاظت خانه با مشاهده آن دو پاسدار، مشکوک شده و آنها را به خانه خيابان بهار كه از قبل براي شكنجه آماده شده بود، می برند. با شروع شکنجه مشخص شد طاهری و میرجلیلی خانه‌ مرکزیت سازمان را تحت نظر نداشتند؛ اما آنها در نظر منافقین جرم بزرگتری داشتند و آن عضویت در سپاه پاسداران بود. در نتیجه گرفتن انتقام، جایگزین گرفتن اطلاعات شد. این دو نفر نیز پس از چند روز شکنجه در تاریخ 17/5/61 به شهادت رسیده و توسط منافقین دفن می شوند.

تمامی افرادی که به ظن و گمان منافقین ربوده، شکنجه و به شهادت رسیدند، هیچ گونه ارتباط یا اطلاعی از نحوه ضربات وارد شده بر منافقین نداشتند و افراد مرتبطی در این موضوع نبودند، اما منافقین برای پنهان ماندن راز جنایات خود، همه آنها را به قتل رساند. مهران اصدقی از شکنجه گران عملیات مهندسی در این باره می گوید: «از آنجا که خط شکنجه نمی بایست لو برود، هر کس را که ما می ربودیم در نهایت چه اطلاعات بدهد و چه اطلاعات ندهد بایستی کشته می شد و از قبل نیز چاله ای برای دفن افراد کنده شده بود.» (پیدایی تا فرجام، پیشین، ص 703)

جعبه سیاه جنایت

با وجود این که بخش ویژ‌ه‌ی نظامی سازمان تمام تلاش خود را نمود تا عملیات مهندسی از نظرگاه‌ها پنهان بماند و حتی اعضا و مسئولان سایر بخش‌ها نیز از آن مطلع نشوند، با این حال رمزگشایی از خط شکنجه و افشا شدن عملیات مهندسی به سه روز نکشید. در روز ۲۲ مرداد ۱۳۶۱ به دنبال سرقت موتور یک فرد عادی و تیراندازی به وی مردم عبوری موفق شدند خسرو زندی را دستگیر کنند و مانع خودکشی او با قرص سیانور شوند. خسرو زندی را می‌توان شاه کلید عمیات مهندسی دانست، چرا که در روز اول پس از دستگیری، خط شکنجه‌ی سازمان و جنایات بخش ویژه را افشا نمود. وی در روزهای اول، شکنجه‌گاه خیابان بهار و محل دفن دو پاسدار و کفاش را لو داد. در پی کشف اجساد متلاشی شده قربانیان عملیات مهندسی، موج وسیع انزجار از سازمان مجاهدین خلق به راه افتاد. به فاصله‌ی چند ماه، دومین جعبه‌ی سیاه عملیات مهندسی یعنی مهران اصدقی نیز دستگیر شد. وی اعترافات زیادی را درباره‌ی جنایات و ترورهای بخش ویژه‌ی نظامی اظهار داشت. (عملیات مهندسی، انتقام‌گیری به جای اطلاعات گیری، تارنمای بنیاد هابیلیان، 03/02/1397)

در ادامه اسناد شکنجه‌های منافقین (از جمله شکنجه پاسداران کمیته در عملیات مهندسی) از خانه تیمی سازمان در گلشهر کرج کشف شد. نیرو‌های سازمان شکنجه‌هایی را که انجام می‌دادند، یادداشت می‌کردند تا جزوه‌ای برای نحوه شکنجه دادن و اطلاعات گرفتن درست و در بازجویی‌هایشان استفاده کنند. محسن رضایی اولین فرمانده اطلاعات سپاه معتقد است که «منافقین حرکت ضداطلاعاتی را شروع کرده بودند که در نطفه خفه شد. اگر اطلاعات سپاه چند ماه دیرتر سراغ این شبکه می‌رفت، ده‌ها و صد‌ها نفر را گرفته و شکنجه کرده بودند. داشتند یک سیستم درست می‌کردند، طوری که انواع وسایل شکنجه را روی سه بنده خدا تست کرده بودند. وقتی دوستان ما شنیدند که چنین جریانی در حال شکل‌گیری است، آموزش‌هایی را به بچه‌های اطلاعات دادند که مراقبت بیشتری بکنند.» (اولین اقدام ضداطلاعاتی علیه اطلاعات سپاه؛ «عملیات مهندسی» یا «عملیات کور»؟، تارنمای تسنیم، 21/05/1398)

بدین ترتیب اولین اقدام ضداطلاعاتی منافقین علیه نیروهای امنیتی که عملیات مهندسی نام گرفت، ناکام ماند. منافقین قصد داشتند با دستگیری و شکنجه نیرو‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور و در کل هر شخصی که هوادار نظام اسلامی بود یا حتی ظاهری انقلابی داشت، به زعم باطل خود به شبکه اطلاعاتی تشکیلات امنیتی دست یابند.

 


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29