|
مطهری از این که محافل و مراسمی گسترش می یابد که در آنها دوستی بدون شناخت نسبت به دین و معصومین ترویج می شود ، ناراحت بود . وی نوحه خوانان غوغاگری را که در این مجالس فریاد می زدند و گهگاه تحریفات ، بدعت ها ، خرافات و مسائل متضاد با سیره و سخن ائمه (ع) مطرح می کردند ، نمونه کسانی می دانست که در سوره حجرات از آنها یاد شده است .
|
ظاهر گرایی دینی ، آفت جامعه اسلامی:
آیا کافی است ما نیز مانند برخی بگوییم : چون صرفیین چنین کردند ، ما هم چنین می کنیم؟ آیا با این نوع رفتار پاسخ خدا را داده ایم ؟ باید با هوشیاری بیشتر ، خطرهایی را که در کمین عقاید ، ارزش ها ، احکام و نظام اسلامی است شناسایی کنیم . بالاترین خطرها کدام است ؟ دقت کنید ! این جمله را یادداشت کنید ! اگر باور کردید ، پیگیری و گرنه روی آن فکر کنید .
" شدیدترین خطرهایی که دین و جامعه اسلامی را تهدید می کند ، انحرافاتی است که به نام دین انجام می شود و کسانی با لباس دیانت آنها را مطرح می کنند ." اگر یک کافر ملحدی سخنی علیه دین بگوید ، تأثیر چندانی ندارد ، زیرا مردم می دانند چنین کسی دشمن دیانت و مخالف اسلام است .
اما اگر کسی با عنوان طرفدار دین ، به ویژه اگر لباس دینی بر تنش باشد ، علیه مبانی فکری ، اعتقادی و ارزشی کار کند ، سخنی بگوید یا رفتاری نشان دهد ، خطرش هزاران بار بیشتر از خطر کفار است . این همان آفت کشنده ای است که مولا امیر مؤمنان (ع) در سراسر نهج البلاغه از آن نالیده است .
ما باید هوشیار باشیم و آن روزنه هایی که شیطان از آنها وارد می شود و ایمان جوانان ما را هدف قرار می دهد بشناسیم و بدانیم این روزنه ها را چه کسانی می گشایند . انحرافات دینی را دشمنان آغاز نمی کنند و اگر هم بخواهند انحرافی در دیانت پدید آورند ، کسی به حرف شان گوش نمی دهد .
طبق نص قرآن کریم ، انحرافات دینی را اغلب علما آغاز می کنند :
• « ... وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلاَّ الَّذِينَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ... » ، " ولی جز کسانی که کتاب بر آنها نازل شده و حجت ها آشکار گشته بود ، از روی حسدی که نسبت به هم می ورزیدند ، در آن اختلاف نکردند ." (بقره/213)
• « إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ » ، " هر آینه دین در نزد خدا اسلام است و اهل کتاب راه خلاف نرفتند ، مگر از آن پس که به حقانیت دین آگاه شدند و نیز از روی حسد (این مسیر را پیش گرفتند) ." (آل عمران/19)
• « وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ » ، " از روی حسد و عداوت فرقه فرقه نشدند ، مگر از آن پس که به دانش دست یافتند ." (شوری/14)
• « وَآتَيْنَاهُم بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمْ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ » ، " و آنها را درباره آن دلایلی روشن دادیم و در آن از روی حسد و کینه اختلاف نکردند ، مگر آنگاه که دانش یافتند ." (جاثیه/17)
باید از این خطرها آگاه باشیم و خود را برای پاسخگویی به هر قیمت ممکن آماده کنیم . حد پایانی این کار شهادت و آن نیز افتخار ماست . امیرالمؤمنین (ع) در خطبه ای که نوف بکالی نقل کرده ، می فرماید :
« مَا ضَرَّ اِخوانَنَا الّذینَ سُفِکَت دِمائِهم وَ هُم بِصفّین ، ألاّ یَکوُنوا الیَوم اَحیاء یَسیِغوُنَ الغُصص وَ یَشرَبوُنَ الرَّنق ! قَد وَالله لَقواللهَ فَوَفّاهُم اُجوُرَهُم وَ أحَلَّهُم دارَ الأمنِ بَعدَ خَوفِهِم . أینَ اَخوانِی الّذینَ رَکَبوا الطّریق وَ تَضوا عَلَی الحَقَّ ؟ أینَ عَمّار و أینَ ابنُ التّهیان وَ أینَ ذوالشَهادَتین ؟ وَ أینَ نَظرائِهم مِن اخوانِهم الّذین تَعاقَدوا عَلی المَنیه و اُبرد بِرؤوسِهِم اِلی الَفجره » ،
" آری ! آن دسته از برادرانی که در جنگ صفین خونشان ریخت هیچ زیانی نکرده اند ، که امروز وجود ندارند تا خوراک شان غم و غصه و نوشیدنی آنان خونابه دل باشد . به خدا سوگند آنها خدا را ملاقات کردند و پاداش آنها را داد و پس از دوران خوف آنان را در سرای امن خویش جایگزین فرمود . کجایند برادرانی که به راه حق رفتند و با حق در گذشتند ؟ کجاست عمار ؟ کجاست پسر تیهان ؟ و کجاست ذوالشهادتین ؟ و کجایند همانند آنان از برادران شان که پیمان جانبازی بستند و سرهایشان را برای ستمگران فرستادند . " (1)
سپس امام دست به محاسن مبارک خویش گرفته ، مدتی گریست و به بیانات خود ادامه داد.
شهید آیت الله مطهری نه تنها زیان نکرد ، بلکه با شهادت به آرزوی دیرینه خود رسید . زیان برای ماست که این شخصیت ارزشمند را از دست دادیم و تا مدت ها جانشینی برای او نخواهیم یافت . باید گوشه هایی از کارهایی که ایشان یا امثالش انجام دادند ، دنبال کرده ، خطرش را به جان بخریم و در راه ترویج دین نه از دشمنان بترسیم نه از ظاهر سازان .
کسانی که به ظواهر و مسائل سطحی بسنده می کردند نمی توانستند حرکت عمیق و ریشه ای مطهری را تحمل کنند و بدین جهت او را با سرزنش های خود می آزردند . مطهری نیز تاب ظاهر گرایی آنان را نداشت و بدین سبب تنها بود .
اما او از راهش دست برنداشت و هنگامی که وظیفه اش را باز شناخت ، پیش رفت تا در تاریکی هایی که این خودی های نادان به وجود آورده بودند ، چراغ هایی را روشن کند . او تنها به دادن شعار بسنده نکرد و به میدان عمل گام نهاد .
مطهری از این که محافل و مراسمی گسترش می یابد که در آنها دوستی بدون شناخت نسبت به دین و معصومین ترویج می شود ، ناراحت بود . وی نوحه خوانان غوغاگری را که در این مجالس فریاد می زدند و گهگاه تحریفات ، بدعت ها ، خرافات و مسائل متضاد با سیره و سخن ائمه (ع) مطرح می کردند ، نمونه کسانی می دانست که در سوره حجرات از آنها یاد شده است .
همانان که با فریاد و نعره رسول خدا را مخاطب قرار داده ، جملاتی عوامانه بر زبان جاری می ساختند . خداوند این افراد را از چنین روشی نهی کرده ، زیرا بی ادبی مقدمه ای برای از بین بردن اعمال است . قرآن اعتراض می کند که چرا اینان با عباراتی سخیف ، لحنی نامناسب و نامأنوس به گفتگو با رسول اکرم (ص) می پردازند .
نباید فراموش کرد ، همین ظاهر گرایی و پرهیز از ژرفا بخشی به فرهنگ مذهبی و معنوی است که برخی جوامع را به انحراف کشانده است . ظاهر گرایی بنی اسرائیل موجب شد آنان گوساله سامری را هم سنگ معجزات نبی خدا تلقی کنند و همانگونه که با اژدعا شدن عصایی به موسی ایمان آوردند ، با در آمدن صدایی از حلقوم گوساله به طریقه سامری دل بستند .
جنبه مهم خیانت اهل کوفه به حضرت علی (ع) و بهانه جویی در یاری آن حضرت و فرزندانش امام حسین (ع) و امام حسین (ع) همین سطحی نگری ها ، توجه به احساسات و ترویج مسائلی به دور از معرفت بود .
در تبیین شخصیت ها باید کوشید انگیزه ها ، اهداف ، جهت گیری های دینی و سیاسی اصل قرار گیرد ، نه شکل کارها . شهید مطهری به این امور توجه داشت و می کوشید جامعه را از انجماد فکری و کلامی بپیراید و در این راه وظیفه اش را انجام داد و از هیچ چیز نهراسید . اگر چه احترام کردن و شعار دادن نیکوست و ثواب دارد ، ولی این کجا و آن کجا . (2)
پی نوشت:
1. نهج البلاغه ، خطبه 182 ، بند هفتم ، تذکر الشهداء من الاصحاب
2. اقتباس از سخنرانی در مدرسه مروی تهران 12/2/1386 . سخنرانی در جمع اساتید مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، 13/2/1386 . سخنرانی به مناسبت فرا رسیدن بیستمین سالگرد شهادت آیت الله مطهری ، کرمان ، 16/2/1378 . سخنرانی در دانشکده تربیت معلم قم ، 11/2/1372
آفتاب مطهر
