| امام فرمودند دولت موقت استعفا داده ، سپس افزودند به نظر من بهتر است استعفا را بپذیریم . که استعفا را پذیرفتند و شورای انقلاب را مأمور فرمودند که کشور را اداره کنند و اعضای شورای انقلاب را مجدداً تعیین فرمودند |
در اینجا بهتر است متن کامل استیضاح دولت را که از جانب حزب جمهوری اسلامی ایران به عمل آمد مرور کنیم :
بسمه تعالی
" در روزهایی که رهبر انقلاب شدیدترین حملات را به امپریالیست های جهانخوار به سرکردگی آمریکا آغاز کرده است و در مقطعی از انقلاب خونبارمان که آمریکا و انگلستان و متحدان پلید شاه ، بزرگترین توطئه ها را برای خلق ما می ریزند و هر روز با دسیسه ای تازه به مصاف انقلاب می آیند و در روزهایی که عطر خون تازه جوانان شهید ما ، گواه خونخواری ابرقدرتی است که برای حفظ منافع خود حاضر است تمام جهان را به قتلگاهی نظیر میدان شهدا مبدل سازد ، و در روزهایی که مشت های برافراشته خلق ما با یاد بت شکنی ابراهیم ، جنایات آمریکا را فریاد می کشد و فریاد بر می کشد مرگ بر دولتمردان آمریکا و انگلستان و اسرائیل ، و در روزهایی که صهیونیست ها و امپریالیست ها محمدرضا را به آمریکا می آورند تا شکرگزار نوکری سابق او باشند ، شما آقای مهندس بازرگان به عنوان نخست وزیر دولت موقت انقلاب در الجزایر با برژنسکی به گفتگو نشستید و ملت ما نمی داند نیاز این ارتباط در لحظاتی که ما در پی آنیم تا هرگونه ارتباط غیر عادلانه و برده ساز را با جهانخوار بگسلیم از کجا بر می خیزد ؟!
برژنسکی مشاور امنیتی کارتر است و مسئول حفظ منافع این ابرقدرت که بزرگترین سهم را در قتل و کشتارهای جهان سوم داشته اند ، از این رو ما ضمن این که معتقد به گسترش شعاع عمل سیاست خارجی ایران هستیم ، ناگزیریم از شما بخواهیم که نقاط مبهمی که اینکه برای ما و همه خواهران و برادران هموطن ما مطرح است روشن کنید .
1. در زمانی که امام و امت شدیداً سیاست های تجاوزکارانه آمریکا را محکوم می کنند ، آیا ملاقات با برژنسکی می تواند با حرکت انقلابی مردم مسلمان ایران هماهنگ باشد ؟
2. اگر چنانچه گفتگو با برژنسکی ضرورت داشت چرا این ملاقات در سطح بالای سیاسی که در عرف فرهنگ سیاست جهانی مفهوم ویژه ای دارد صورت گرفته است ؟ آیا بهتر نبود این ملاقات در سطح پایین تری صورت می گرفت ؟
3. ما نمی توانیم از آمریکا بخواهیم روش خود را نسبت به ما تغییر دهد ، بلکه باید با حرکات مناسب انقلابی و سیاسی ، آمریکا را ناگزیر به عقب نشینی در منطقه نماییم . در این رابطه خبر یکی از روزنامه های صبح تهران مبنی بر اینکه شما چنین درخواستی را کرده اید آیا صحت دارد یا خیر ؟ اگر صحت دارد مقتضی است که توضیحات لازم را بدهید و اگر صحت ندارد باید هر چه زودتر تکذیب شود .
4. ما لازم می دانیم که گزارش این ملاقات کامل و تمام در اختیار امام خمینی و شورای انقلاب گذاشته شود و ملت ما نیز کاملاً در جریان امور قرار بگیرد تا از سوء تفاهمات احتمالی جلوگیری شود و این امر مورد بهره برداری سوء قرار نگیرد . "
حزب جمهوری اسلامی
طوفان آنچنان ناگهانی و مهیب و خرد کننده بر سر دولت فرود آمد که بازرگان ناچار به استفعا گردید . از آیت الله موسوی اردبیلی در مورد چگونگی استعفای دولت سؤال کردیم ، چنین گفتند :
" آن روزها این طرف و آن طرف شنیده می شد که دولت موقت می خواهد استعفا دهد . یکشب خبر رسید آقایان اعضاء دولت موقت تصمیم گرفته اند استعفا دهند و پیش از آن که شورای انقلاب بلکه حضرت امام را در جریان بگذارند ، اعلان کنند و شورا را در مقابل کار انجام شده قرار دهند . من با قم با بیت امام تماس گرفتم و گفتم جریان را به عرض امام برسانند . گفتند حضرت امام می فرمایند فردا با چند نفر به قم بیایند .
فردای آن شب صبح زود شهید مرحوم دکتر بهشتی و شهید مرحوم دکتر باهنر و اینجانب عازم قم شدیم . در طول راه صحبت از این بود که چه باید کرد و اگر امام از ما نظر خواستند خدمت ایشان چه گفته شود . تا این که به قم رسیدیم و به حضور امام رفتیم . امام فرمودند دولت موقت استعفا داده ، سپس افزودند به نظر من بهتر است استعفا را بپذیریم . که استعفا را پذیرفتند و شورای انقلاب را مأمور فرمودند که کشور را اداره کنند و اعضای شورای انقلاب را مجدداً تعیین فرمودند .
پس از برگشت از قم هنگامی که به اعضا جدید شورای انقلاب دستور امام ابلاغ شد آقای مهندس بازرگان با اصرار کامل اظهار کرد اگر بنی صدر عضو شورا باشد من عضویت را نخواهم پذیرفت . پس از یکی دو بار مذاکره با ایشان و اعلام این که اعضاء شورا معین شده اند و ایشان نمی توانند عضویت خود را مشروط به نبودن دیگری بکنند ، یا عضویت را بپذیرند یا رد کنند ، ایشان پذیرفتند که عضو باشند . بعدها تفاهم کامل بین شان برقرار شد ."
مهندس بازرگان در مصاحبه خداحافظی به طور خلاصه چنین گفت :
" ما در این مدت گام به گام راه رفتیم و غیر از این بلد نبودیم و خیلی متأسفم از این نقش و ضعف خودمان چون ما بشر بودیم و راه دیگری بلد نبودیم ."
بازرگان در ادامه سخنان خود گفت :
" ما از اول مواجه شدیم با مخالفت ها و مزاحمت های دشمنان . حالا هم به دوست کار ندارم و چه احزاب افراطی چپ داخلی و چه دشمنان خارجی ، که در مقاطعی به حدی بود به طوری که مجال فکر کردن برای این دولت وجود نداشت . ناراحتی ما تعدد مراکز تصمیم گیری ، تعدد بازخواست کردن ها و عواملی که عمل می کند بود و با خود می گفتیم انشاءاله یواش یواش خوب می شود و می بینیم روزی که مملکت تکلیفش روشن باشد و یک حکم و یک خدا و یک قانون و یک مجلس و یک محور باشد و حالا خیلی متأسفم که پس از 9 ماه که می خواهیم برویم آرزوی ما تحقق پیدا نکرده .
و نگرانی ما این است که می بینیم با این مجلس بررسی نهایی قانون اساسی و تغییراتی که در پیش نویس قانون اساسی داده اند ، بیم آن می رود تا بعد هم باز مملکت چند قطبی باشد و کسی تکلیف خودش را نداند و عوامل متعددی روی دولت و مسئولین عمل بکند . قطب اداری ، قطب اجتماعی ، قطب سیاسی ، قطب دینی و قطب اقتصادی ما و ما با این نگرانی بزرگ ترک می کنیم که مملکت بعد از تصویب قانون اساسی باز هم دچار هرج و مرج باشد و حاکمیت طبقاتی بر آن حکمفرما باشد و امیدواریم که این نگرانی مرتفع شود ."
مهندس بازرگان در مورد علت استعفای خود اظهار داشت :
" این اواخر گفته شده که اشغال سفارت آمریکا و گفت و شنودهای بعد از آن موجب استعفا شده ، ولی به هیچ وجه این صحیح نیست این مسئله خیلی مسئله قدیمتر از این زمان اخیر بوده است ."
وی افزود :
" این مسئله که چرا ملاقات با وزیر مشاور رئیس جمهوری آمریکا در بوق و کرنا گذاشته نشده بود و یا به عرض و اجازه امام نرسیده ، این ایراد به نظر من ایراد خیلی بیجایی آمد. از این رو به احمد آقای خمینی گفتم در این مدت من و همکاران شاید با بیش از دویست وزیر و سفیر ملاقات کرده ایم و هیچ یک را به شورای انقلاب نگفته ایم و نه فلان حزب و یا روزنامه و نه خدمت امام و اصلاً معمول و معقول نبوده .
کاردار قبلاً به ما اطلاع داد که به الجزایر که می روید برژنسکی هم هست و ممکن است به ملاقات شما بیاید . این را آقای دکتر یزدی می دانست و من از ایشان خواهش کردم که شب قبل خدمت امام برسیم مطالب مختلف و از جمله روابط ما با آمریکا چگونه باشد و یا چگونه خوب است و ایشان چه فرمایشی دارد . این صحبت هایی بود که کرده اند . مگر من هویدا هستم و یا امام محمدرضا شاه که آب خوردن را اجازه بگیریم .
اگر بنا باشد نخست وزیر ، وزیر امور خارجه و وزیر دفاع مورد اعتماد نباشند و تشخیص ندهند که وقتی با یک وزیر ملاقات می کنند چه باید بگویند ، آنها را نباید نگه داشت و امام هم هیچ وقت چنین توقعی از ما نداشتند . یک چیز فقط عامل استعفای ما بود آن هم مصلحت اندیشی به مملکت و اجازه دادن به این که انقلاب و جمهوریت و مملکت پیش برود .
چون ما در مرحله ای رسیده بودیم که می دیدیم بن بست است و دیواری جلوی ماست و ما نمی توانیم جلو برویم و راه از هر طرف بسته است و استعفای من به دنبال استعفای مکرر و متوالی همکارانم بود ."
نتیجه کار آن شد که بازرگان رفت بقیه هیئت دولت تحت سرپرستی شورای انقلاب به کار خود ادامه دادند و لانه جاسوسی همچنان در تسخیر دانشجویان باقی ماند و در وزارت خارجه بعد از یزدی ، بنی صدر و پس از آن دو قطب زاده به اداره سیاست امور خارجه کشور گمارده شدند .
قبل از مصاحبه بازرگان ، وزیر امور خارجه در جمع کارکنان صنعت نفت چنین گفته بود : " با آن که قدرت مهار کردن انقلاب را ندارند ولی ضد انقلاب مانند ریگی در کفش ایجاد مزاحمت می کند ، اگر ما یک سیاست داخلی قوی داشته باشیم سیاست خارجی قوی نیز می توانیم داشته باشیم ."
او گفت وابستگی را یک شبه نمی توان قطع کرد و در این مورد به کوبا و الجزایر نیز اشاره نمود . یزدی در پایان به توضیح پیرامون اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان خط امام پرداخت و گفت که : " کاردار این سفارت اعتراضی تسلیم دولت ایران کرد که این اعتراض به وسیله دولت ایران رد شد ."
وی ادامه داد که : " بنا بر آخرین خبر از طرف دولت آمریکا طی یادداشتی به ما اطلاع داده اند که اگر گروگان ها آزاد شوند آنها حاضرند درباره اخراج و یا استرداد شاه سابق با ایران وارد مذاکره بشوند و پیش تر نیز سفارتخانه های دانمارک ، اسپانیا و پاکستان اطلاع داده بودند که حاضرند در مورد اشغال سفارت آمریکا وساطت کنند که مورد موافقت برادران اشغال کننده قرار نگرفت . "
گفتیم در پی دکتر یزدی ، بنی صدر به سرپرستی وزارت امور خارجه انتخاب گردید . او در اولین مصاحبه خود در جواب خبرنگار اس بی اس آمریکا که سؤال کرد : فعلاً در ایران و در رابطه با ماجرای گروگانگیری سفارت آمریکا چه کسی دستور می دهد ؟ بنی صدر در جواب گفت : " فعلاً تصمیمات را آنهایی که در سفارت هستند می گیرند ."
بنی صدر در رابطه با روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا به خبرنگاران گفت : " مسئله قطع رابطه دیپلماتیک با آمریکا مسئله ای نیست که تا استرداد شاه به ایران قابل طرح باشد ."
خبرنگار سؤال کرد : اگر شاه را پس ندهند ؟
بنی صدر ادامه داد : " آمریکا نمی تواند شاه را به ایران پس ندهد ، اگر شاه جنایتکار نیست ، دولت آمریکا چرا نگران رسیدگی به جنایت اوست و اکنون هم ما این فرصت خوب را برای توضیح واقعیت به سیاست آمریکا در ایران برای افکار عمومی خود مردم آمریکا و جهان نمی توانیم از دست بدهیم و تا وقتی که آمریکا شاه مخلوع را به ما پس ندهند ما به کوشش خودمان برای توضیح به افکار عمومی آمریکا و جهان ادامه خواهیم داد ." (1)
پی نوشت:
1. رجوع شود به اسناد لانه جاسوسی آمریکا منتشره از طرف دانشجویان پیرو خط امام
