حماسه رشادت بانوی ایرانی

1066203

یکی از مهم ترین خبرهای روزهای اخیر به پیدا شدن پیکر مطهر بانوی شهید فاطمه اسدی از سوی گروهی از بسیجیان و تفحصگران دفاع مقدس اختصاص داشت که اتفاقی تاریخی در سال های اخیر محسوب می شود. در روز هفدهم آبان، گروهی از اعضای تیم تفحص که مشغول انجام عملیات برای کاوش پیکر شهدای دفاع مقدس بودند، پیکر مطهر بانوی شهید فاطمه اسدی را پس از حدود 37 سال پیدا کردند که اولین بانوی شهید تفحص شده یا مفقودالأثر تاریخ دفاع مقدس به شمار می رود. این واقعه که از جهات مختلفی می تواند الهام بخش جامعه ایرانی باشد، به لحاظ فرهنگی و هنری نیز اهمیت انکاری ناپذیری دارد.

شرح ماجرا

می دانیم که در سال های ابتدایی انقلاب اسلامی ایران، برخی از گروه ها و احزاب سیاسی، با تصور متشنج بودن شرایط کشور و به وجود آمدن امکان سهم خواهی، برای دستیابی به اهداف و منافع خود، سلاح به دست گرفتند و وقایع هولناکی را در کشور رقم زدند. یکی از این گروه ها، موسوم به حزب دموکرات، در سال های ابتدایی دهه شصت، شاه محمد محمودی (همسر بانوی شهید فاطمه اسدی) را گروگان می گیرد، او در آن سال ها در استان کردستان به شغل حفر چاه مشغول بوده و چند بار همکاری با نیروهای نظامی را که در آن زمان در دو جبهه جنگ تحمیلی و تلاش برای عمران و آبادانی نقاط مختلف کشورمان فعالیت می کردند، تجربه کرده بود. در این شرایط، گروهک موسوم به دموکرات محمد محمودی را اسیر کرده و برای آزادی او مبلغ دویست هزار تومان از خانواده اش طلب می کنند. بانوی شهید فاطمه اسدی این مبلغ را با دشواری تهیه می کند، ولی در هنگام تلاش برای مبادله پول با همسرش، به دست اعضای این گروه دستگیر و پس از مدتی تیرباران می شود. پیکر مطهر این بانوی شهید تا کنون مفقود بوده و حالا پس از گذشت نزدیک به چهار دهه از شهادتش، پس از کشف و تأیید از سوی نهادهای مسئول، و تشییع در مشهدمقدس و پایتخت، در شهر سنندج تشییع و به خاک سپرده شد.

اهمیت فرهنگی

جدای از نام گذاری های مرسومی همچون اولین بانوی مفقودالاثر، تفحص پیکر این بانوی شهید به لحاظ فرهنگی نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. سرگذشت شهید فاطمه اسدی بار دیگر ثابت می کند که دوران دفاع مقدس در تاریخ انقلاب اسلامی ایران صرفا محدود به مردانی در خطوط مقدم جبهه نبوده و قشر گسترده ای از مردم ایران از جنایت های رژیم بعث عراق به پشتیبانی دولت های غربی لطمه دیده اند. دشواری های مدیریت جنگ تحمیل شده از سوی دشمن بعثی از یک سو و مبارزه با گروهک های تندرو تحریک شده برای شورش‌های کور علیه جمهوری اسلامی ایران از طرف دیگر، موضوعاتی بودند که کشور در دوران جنگ با آن ها دست به گریبان بود. مشکلاتی که برگ های غم انگیز اما غرورآفرینی را بر دفتر تاریخ انقلاب اسلامی ثبت کردند. وقایعی همچون کشف پیکر مطهر بانو فاطمه اسدی نشان می دهد که سیطره ناآرامی های ناشی از جنگ تحمیلی تا چه حد آحاد مردم ایران در نقاط مختلف را مورد آزار قرار داده است و لکه این جنایت های جنگی هرگز از پیشانی عواملش پاک نخواهد شد. علاوه بر این، شجاعت بانوی شهید فاطمه اسدی در مسیر نجات همسر و تلاش برای حفظ کانون خانواده، خود قصه ای عبرت آموز و درخور توجه است. این تنها یک نمونه از استحکام پیوند زناشویی در ایران است که می تواند الگوی بی بدیلی برای مطالعات فرهنگی و بازنمایی پیوند ازدواج در خانواده ایرانی باشد. واکنش همسر و فرزند بانو اسدی به تفحص پیکر مطهر این شهید نشان دهنده جایگاه توصیف ناپذیر مادری است که نزدیک به چهل سال پیش از خانواده خود جدا شده، اما همچنان این خانواده از موهبت معنوی حضور مادر برخوردار هستند.

ارزشهای دراماتیک

این یکی از عجیب ترین روایت های تاریخ معاصر ایران است که ارزش های انسانی و روایی انکارناپذیری دارد. شاید اگر یک نویسنده رمان یا فیلم نامه، با تکیه بر تخیل خود، قصه شهادت بانو فاطمه اسدی را به رشته تحریر درمی آورد، از سوی برخی منتقدان متهم به اغراق و بزرگ نمایی می شد. با این حال، بانوی شهید فاطمه اسدی یک نمونه واقعی است که سرگذشت او می تواند موضوع خلق آثار ادبی و هنری فاخر واقع شود.

تماشای فیلم سینمایی «درخت گردو» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که هنوز هم روی پرده است، یکی از همین نمونه های باورنکردنی از رشادت های مردم کرد را به تصویر می کشد؛ به طوری که شاید تا اواخر فیلم بیننده این حجم از آسیب را باور نکند. قصه بانوی شهید فاطمه اسدی نیز می تواند، به اندازه سرگذشت تراژیک قادر مولان پور، واجد ظرفیت های دراماتیک باشد. از منظر انسانی، گروگانگیری، شکنجه و در نهایت اعدام ناعادلانه مادری که درصدد دفاع از همسر و حفظ خانواده خود بوده است، می تواند موضوعی برای افشای گوشه ای از جنایات جنگی رخ داده علیه مردم ایران در ایام دفاع مقدس باشد.

علاوه بر این، یک رشادت حماسی تمام عیار از سوی یک قهرمان زن می تواند موضوع بسیار پرکشش و منحصربه فردی برای تولید آثار مختلف هنری باشد. خوشبختانه در سال های اخیر، فیلم سازانی همچون نرگس آبیار با فیلم «شیار 143»، منیر قیدی با فیلم «ویلایی ها» و همایون اسعدیان با «بوسیدن روی ماه» در صدد بازنمایی گوشه ای از رشادت های زنان و مادران ایرانی در دوران هشت ساله دفاع مقدس بوده اند. بنابراین انتظار می رود که این واقعه مهم و تأمل برانگیز، در گذر زمان، به دست فراموشی سپرده نشود و هنرمندان متعهد آن را منبع الهام خود قرار دهند.

محمد عنبرسوز، شهرآرا


دی 1402
شنبه 1 شنبه 2 شنبه 3 شنبه 4 شنبه 5 شنبه جمعه
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
19
21
22
23
28
29